DSC�44

^,,\rh wątków składają się na psychologiczną genezę wiary m « Całe du \ w ieki, j ierw itny i totemistyczny... muszą

u' dopiero w wieku l )ha terów i Logów znajduje religia > *> . .    . eh róck! i/.« rple swe nurty strumień n»i-

n lego ro/woju, z wyobrażeń o duszy... i z mi-, v-:v <> >. ■ . ' nia na pr yrodę. Wyobrażenia o duszy prze-/.■su w kie.-ue.ku, który wiedzie od pierwotnego animizmu , .. animalj m, totemizm, manizm (kult przodków) z cdgalę-m fot «\iinu do wiary w demony. W kulcie demonów ka q jednak mitologia animistyczna /. mitologią przyrodni-a. stąd <^TOCTTT7-7!r?R tT? tr—TOJśdowo animistyczne, częściowo :: Tcdnicze... I‘ół; jest we właściwym znaczeniu produktem po-.rcr.a demona i boh tera... Ja ' e jest jak na dłoni (so springi j cii' Au.jen), że to nie człowiek bezpośrednio stał się wzorem :    ale bohater, ct.łowiek w swej idealnej postaci udziela

F-Tti właściwości Bogu, których demonowi brakło od początku,

Ł in. przede wszystkim osobowości, świadomej siebie... woli”¹⁸.

V ujęciu animizmu przez Wilhelma Wundta zatraciła się pies est- ta dragi ewolucyjnej Tylora. Z jednego wygodnego : rokieto traktu, do jakiego można by przyrównać ewolucjo-_T;. powstał .system drogowy, złożony z dwóch schodzących a. . .dna ar ter i początkowych. W służbę ewolucji wprzęgnięta -:-.k . * \    :o ^:nicza M .ksa Miiilera jako droga lx)cz-

schodząca się z główną w punkcie kultu demonów. Religia ;muj tu *. iko dwa ostatnie stadia, wieku bohaterów i wieku ćcgrór, i przez to odcina się od wcześniejszej od niej mitologii rzyrodniczej. Na miejsce przesady Tylora, który chciał widzieć -izmizmie całą religię, wkradł się nihilizm Wundta, który r ą . ;q.r■ • dostrzega jaszcze religii, lecz stadium przed-

jn budzi zastrzeż w swej wersji oryginalnej Tylo-o,i w z. i alizowanej wersji Niemca. Ten stan mczy uwydatnia latetajoną satysfakcją Konrad Theodor Preuss, Szermierz teorii tankurcncyjnej wobec anb nu -    ’ magii pierwotnej jako

wego st.iJ. nu wszelkich wierzeń religijnych, Pisze on „Oku z ijc się c igle na nowo, żc ujęcie animistyczne nie łą-ay i.ę nigdy ze spojrzeniem na całość religii: albo badaczom

j ! u Wundta (t. fi, czężć 3, ». r,08). prz>*<lmiot religii z ja «/ *    '

pó, ii< i dopiero, jako ponadzmy łowy id**ał ' ^,f.

Eklektyczny system animistyczny Wilhelma W n dta n ? rydli i< się dy.i.4 w oczach b idaczn religii ś ta zby⁴ c k i •//. li '

tu nowatorstwa Tylora, razi szyty grubymi nićmi idealizm. Przeziera brak własnych badań religioznawczych. Pasuje do niego określenie, którego użyłem dla charak eryatyki wj,« ikie. *.zw

przeze mnie filozoficznej definicji religii. „Dokonuj** sio tu nagięcia definiendum do postaci harmonizującej z aksjomatami s> itemu własnej marki. Z bogactwa przejawów życia religijnego wybiera filozof te momenty, które potwierdź ją j* go vłasn .odstawowe założenia. Wobec przejawów, które, absolutnie nic dają się zmienić w systemie, pozostaje skuteczny środek ekskomuniki... Filozofom definiującym religię chodzi nie o religię, iecz o własną filozofię” ^:o.

Zatrzymałem się nad Wundtem tylko dlatego, aby pokazać, jak dalece mógł się przekształcić animizm Tyl-jra w ujęciu filozofa idealistycznego. Stracił to, co miał    zego — pro

stotę, nie zyskał szerszego pola widzenia, lecz jedynie i.a.ot

metafizyczny.

Animizm Tylora i jego zwolenników — wiernych czy jak Wundt niewiernych — jako ogólna teoria pochodzenia rei. nie uniknął losu wszystkich przebrzmiałych teorii naukowych. Nie ma jeszcze stu lat od jego narodzin, a już dawno ustąpił miejsca irysa teoriom, które wydają się macanie lepiej tłumaczyć zjawiska religijne w-ich pierwotnej i późniejszej postaci. Po ewo-lucjonizmu w religioznawstwie porównawczym wrócimy jeszcze na końcu tego rozdziału. Na razie tylko kilka uwag o dalszych dziejach czystego, tylorowskiego animizmu, teorii isto* dachowych i powszechnej wiary w dusze i duchy.

Jeszcze za życia Tylora, w roku 1893. animizm oti ym«.l bolesny cios ze strony tzw. pramonoteizmu. głoszonego pr: i Jo-tychczasowego ucznia twórcy animizmu And rew • .«. B ło t > odstępstwo wiernego dotychczas ucznia, który zr.ic nie pr. yciv-nił się do utorowania drogi ewoluc jom zmów- \\b v.    n\

wpływowego Friedricha Maksa Miiilera. Zaważył na biazg, który jednak w konsekwencji burzył cały a mmi un Ty-

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
image052 2. Proces wyświetla okno pokazane na rysunku. Z ilu wątków składa się ten proces? oo ;u
image035 2. Proces wyświetla okno pokazane na rysunku. Z ilu wątków składa się ten proces?
image052 2. Proces wyświetla okno pokazane na rysunku. Z ilu wątków składa się ten proces? oo
skanuj0013 (279) 26 Cele edukacji Cele operacyjne przybliżają nam procesy psychiczne składające się
skanuj0016 (106) stawowych9. Kowal otrzymuje za swoją pracę cały szereg świadczeń ze strony dworu. S
skanuj0016 (106) stawowych9. Kowal otrzymuje za swoją pracę cały szereg świadczeń ze strony dworu. S
SNB13691 126 Osoby niepełnosprawne iv Polsce w latach dziewięćdziesiątych ty składają się na obraz „
Zobowiązania Fundacji W dniu bilansowym zobowiązania Fundacji wynosiły 7.182,99 zl. Składały się na
scan0018 C. Cplc^o et « r* V. U Pacjenci zgłaszają się na psychoterapię, ponieważ sami nie radzą sob
skanowanie0008 pozycji, składających się na jego osobowość. O stanie rozwoju tych dyspozycji decyduj
skanuj0013 (279) 26 Cele edukacji Cele operacyjne przybliżają nam procesy psychiczne składające się

więcej podobnych podstron