Image
37 djvu

128

5) Wojsko.

Silę zbrojną Rzeczpospolitej stanowiło p o-spolite ruszenie. Każdy szlachcic, właściciel ziemski, obowiązany był do bezpłatnej służby wojskowej w obronie kraju, pod groźbą utraty majątku. Za udział w wyprawach zagranicznych wypłacano żołd, po 5 grzywien od kopii. Duchowni, posiadający ziemię, chorzy, kobiety i dzieci dawali zastępców, miasta dostarczały wozów wojennych i żywności, ze wsi, lokowanych na prawie niemieckiem, stawali sołtysi. Pospolite ruszenie zwoływał zrazu sam król, potem król z upoważnienia sejmików i sejmu, za pośrednictwem wezwań- czyli „wici”. Prowadzili je kasztelanowie z powiatów, wojewodowie z województw na miejsce, oznaczone przez panującego.

Pospolite ruszenie było siłą niekarną, niezdatną do dłuższych działań wojennych, zwoływano je też coraz rzadziej, posługując się natomiast wojskiem zaciężne m, walczącem za pieniądze. Zygmunt Stary podawał niejednokrotnie na sejmach wnioski zniesienia obowiązku bezpłatnej służby wojskowej dla szlachty i zamiany tejże na podatek, który miał być użyty na opłatę stałego wojska, ale usiłowania królewskie okazały się bezskuteczne. Szlachta w pospoli-tem ruszeniu odczuwała siłę do obrony i rozszerzenia swych przywilejów i na żadne zmiany przystać nie chciała. Dopiero za Zygmunta Augusta, na sejmie egzekucyjnym z 1562/3 roku przeznaczono czwartą część dochodów z odebranych królewszczyzn na wojsko, zwane kwarc i a-

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Image
21 djvu 112 nizowała się w zbrojne związki, czyli konfede-racye kapturowe, dla utrzymania porz
Image
11 djvu 102 prywatnych właścicieli ziemi. Zajęcia mieszczańskie uznane zostały przez szlachtę
Image
14 djvu 105 Zdarzało się, że panowie dbali o poddanych, jako o cenną silę roboczą, której we w
Image
20 djvu 111 ją własnych, powiatowych żołnierzy, rozbijają jedność i siłę państwa. W wieku
Image
23 djvu —    114 — stWa stanowego, chęć zabezpieczenia i rozszerzenia zdobytych
Image
33 djvu 124 skarbowe i wojskowe skupiają w swych rękach zarząd spraw najważniejszych, przejawi
Image
82 djvu 171 dzać wojsk w granice Rzeczypospolitej, ta zaś zobowiązała się nie chronić zbiegów
Image
22 djvu 113 nie mogli nic stanowić samodzielnie; rzadko kiedy zostawiano im nieco wolności, po
Image
36 djvu 127 utrzymanie stałego wojska dla obrony kresów. Stąd wojsko to nazwano kwarcianem. In
Image
72 djvu 161 wych; akty sądów i magistratur wydawane są w jego imieniu; on kieruje siłą zbrojną
str29601 djvu NAUKA gości" ds elementu linjowego stanowi określoną funkcję drugiego stopnia ró

więcej podobnych podstron