Farm1951
badanego narządu Inne leki natomiast wywierają maksymalne działanie już w stężeniach, w których ich cząsteczki pokryłyby nic więcej niż l%c tej powierzchni. W tym ostatnim przypadku trzeba przyjąć, że działają one jedynie na wyróżnione domeny błony komórkowej, którymi właśnie są receptory.
Zasadniczą metodą badania receptorów w owym czasie było badanie krzywej zależności między stężeniem leku i reakcją narządu, nu który lek działał (krzywa dawka-reakcja). Najczęściej była to reakcja skurczowa izolowanego preparatu mięsni gładkich lub prążkowanych, umieszczonego w odpowiedniej łaźni. Poszczególne narządy są szczególnie bogato wyposażone w charakterystyczne receptory, których pobudzenie powoduje skurcz. Tak np. receptor nikotynowy badano najchętniej na preparacie mięśnia prostego brzucha żaby. a receptory scrotomnowc ~ na pasku dna żołądka szczura. Do dziś dnia stosuje się opracowany przez laureata Nagrody Nobla, sir Johna Vane 'a. system zw any kaskadą Vane’a. a polegający na tym. te badany na zawartość neumptzekaźników płyn omywa zestaw 3 lub więcej narządów izolow anych różnych typów, umieszczonych jedne pod drugimi. Za pomocą tego systemu można bardzo precyzyjnie wykrywać występowanie w/cłu naturalnych hgandów w stężeniach mniejszych niż próg detekcji aparatów skonstruowanych przez człowieka.
Analiza pojedynczej krzywej zależności dawka-reakcja pozwala scharakteryzować podstawowe parametry receptora: aktywność wewnętrzną wyznaczoną przez poziom maksymalnej reakcji i powinowactwo wyznaczone przez stężenie Iigandów. przy który m reakcja narządu jest równa połowie reakcji maksymalne].
Z teoru receptorowej wynika, że nie zawsze można jednoznacznie określić. który z porównywanych leków jest silniejszy : może się zdarzyć. że jeden z nich aa znacznie większe powinowactwo, a drugi - aktywność wewnętrzną (ryc. 3.3).
Powinowactwo 1x10**
8x1 O*5
Ryt 3J. Aktywność wewnętrzna i powinowactwo 2 leków Lek a ma aktywność wewnętrzną 1. a więc może powodować maksymalne działanie Jego powinowactwo wynosi 80 mmol/J, a żeby uzyskać dzia-en* maksymalne potrzebne test stężenie ok 1000 mmoł/l Lek b ma aktywność wewnętrzną 0,65, a więc nawet w największych stężeniach /ego działanie me będzie większe niż 3h działania leku a, natomiast /ego powinowactwo wynosi 1 mmol/1 a działanie maksymalne wywołuje w stężeniu ok 60 mmoiż, a w»ęc pod względem powinowactwa jest 80 razy silniejszy od leku a Nie można jednoznaczne powiedzieć który z teków działa silniej (Z Rang H P, Dale M M , Ritter J M Pharmacology 3rd Ed Churchill Lwmgstone London, 1995, zmodyfikowana)
Powinowactwo, aktywność wewnętrzna, agoniści, antagoniści, antagoniści częściowi, agoniści odwrotni
Teoria Clarka zakładająca, że większość leków, aby działać, musi się połączyć z receptorem, a rezultat działania leku jest proporcjonalny do liczby zajętych przezeń receptorów, była pierwszą formalną teorią receptorową. Pozwalała ona wytłumaczyć działanie wielu ważnych leków i neuroprzekaźników. Została w latach 50. ubiegłego wieku udoskonalona przez EJ. Arićnsa, który założył dodatkowo, te ncuroprzekaźniki, a także liczne leki, łączą się z receptorami w sposób odwracalny. a oddziaływanie to opisuje prawo działania mas. W sunie równowagi liczba cząsteczek ligandów (związków łączących się z receptorem, leków lub neuroprze-kazników) L. łączących się z receptorem R i tworzących kompleks LR. jest równa liczbie kompleksów LR rozpadających się na wolne cząsteczki leku i niezwiązane receptory, a więc szybkość reakcji L + R- LR (v,) i reakcji przeciwnej LR - L + R (v. ) równoważy się. Wprowadzając pojęcie sułej szybkości reakcji k, i k:. takich że IZ.] [/?] = k((L/?], a [LR] = k:(lL] + j/?]) (symbole w nawiasach kwadratowych oznaczają stężenia) stwierdzamy, że stosunek stałych szybkości reakcji k;/k4 w stanie równowagi jest stały i określany jest jako stała powinowactwa K Wielkość tej stałej decyduje, jak silne jest powinowactwo, a miarą lego jest, jak podano wyżej, stężenie ligandów, w którym zajmą one połowę receptorów. Dla ligandów o dużym powinowactwie wartości stałej są małe, rzędu nanomolamego, dla ligan-dów o małym powinowactwie są one rzędu mikromolamego. a nawet milimolar-nego.
Poza pow inow actw em. istotną cechą ligandów jest zdolność do wywoływania działania określana najczęściej terminem „aktywności wewnętrznej" (a). Przyjmuje się, że dla naturalnego neuroprzekaźnika ma ona wartość równą 1 i odpowia-
Logarytm stężenia liganda
Ryc. 3.4. Różne typy ligandów receptorów Ugandy powodujące maksymalną reakqę nazywa się ago-mstami, powodujące częściową reakqę - częściowymi agomstami Ligandy mepowodujące żadnej odpowiedzi. ale blokujące możność działania agonistów, nazywa się antagonistami Ugandy powodujące reakcję przeciwną do naturalnego neuroprzekaźnika nazywa się odwrotnymi agomstami albo kontr-agomstami (Z Rang H P Dale M M , Ritter J M Pharmacology 3rd Ed. Churchill Uvingstone. London. 1995, zmodyfikowana)
69
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
skanuj0021 Inne leki uzupełniające■ Fluorochinolony ■ Mechanizm działania: hamowan
Foto0291 Inne leki uspokajające Buspiron (Spamilan) I stosowany w leczeniu ostrych i przewlekłych st
Promazin 1 ZESZYT 18 Jeśli stosiąeaz inne leki; Skuteczność leku zmniejszają niektóre antybiotyki, l
IMG92 (9) Inne leki przeciwłękoweLeki ziołowe (preparaty waleriany) - waleriana działa na rec. GABA
leki nasenne0005 BARBITURANY • Wywierają niespecyficzne działanie depresyjne na&nb
Farm1952 da maksymalne.i.u działaniu, jakie dany neuropizekninik może wywianie. Nic. które zwózki sy
IMAG0526 (2) Inne leki antyarytmiczne ADENOZYNA Naturalny nukleozyd. podawany iv. o bardzo krótkim o
68131 IMG80 (9) • Inne leki o działaniu przeciwlękowym -Inhibitory MAO (MAOI
160 Zaburzenia snu i leki stosowane w bezsenności Tabela 6.3. Inne leki stosowane w leczeniu
024(1) 24 ❖ propafenon (Rytmonorm, Prolekofen, Polfenoń) ♦> cibenzolina (Cipralan) Leki te wywier
sulfonamidy003 leki 2-go rzutu, tzn. leki które stosuje się wówczas gdy inne leki nie działają. Stos
więcej podobnych podstron