img910 (2)
130 Aspekty mitu
pełna chwały, ze snu upojenia, w jaki zapadłaś..., idź za mną w miejsce wysokie, gdzie przebywałaś na początku”1. Pewien mandajski tekst opowiada o tym, jak Wysłannik niebiański obudził Adama i zwrócił się doń tymi słowy: „Przybyłem, aby cię pouczyć, Adamie, i aby uwolnić cię z tego świata. Nastaw ucha, słuchaj i ucz się, i powstań zwycięski w miejscu światła”2. Pouczenie to zawiera także nakaz, aby już nigdy więcej nie zapadać w sen: „Nie śpij ani nie popadaj w odrętwienie, nie zapominaj, czym cię Pan obarczył”3.
Oczywiście podobne sformułowania odnaleźć można także w tekstach niegnostyckich. List do Efezjan (V, 14) zawiera następujący cytat z nieznanego autora:
Zbudź się, o śpiący i powstań z martwych, a zajaśnieje ci Chrystus4.
Motyw snu i przebudzenia odnaleźć można w literaturze hermetycznej. W Poimandresieczytamy: „O wy, zrodzeni z ziemi, którzy oddaliście się pijaństwu i snom i oddaliliście się od Boga — powróćcie do umiarkowania! wyzwólcie się od pijaństwa i zauroczenia niedorzecznymi snami!”5
Przypomnijmy, że przezwyciężenie snu i długie czuwanie są dość typowym elementem wszelkich prób inicjacyjnych — spotkać je można już w archaicznych stadiach kultury. U niektórych plemion australijskich ci, którzy mają być wtajemniczeni, albo nie mogą spać przez trzy noce, albo też nie mogą położyć się przed świtem6. Poszukując nieśmiertelności, sumeryjski heros Gilgamesz przybywa na wyspę, która należy do mitycznego Przodka o imieniu Utnapisztim. Na wyspie tej ma on czuwać przez sześć dni i sześć nocy, nie udaje mu się jednak przejść tej próby i tak traci szansę na osiągnięcie nieśmiertelności. W północnoamerykańskim micie w rodzaju mitu o Orfeuszu i Eurydyce mężczyźnie udaje się zstąpić do świata podziemnego, gdzie znajduje swą dopiero co zmarłą małżonkę. Władca świata podziemnego obiecuje mu, że będzie mógł zabrać ją ze sobą na ziemię, jeśli będzie w stanie czuwać całą noc. Jednakże mężczyźnie temu dwukrotnie, choć spał on w ciągu dnia, by nie być nocą zmęczony, nie udaje się dotrwać do świtu, musi więc wrócić na Ziemię sam7.
Widzimy zatem, że przezwyciężyć sen to nie tylko tryumfować nad zmęczeniem fizycznym, lecz przede wszystkim dać również dowód swojej mocy duchowej. Pozostać rześkim, być w pełni świadomym, obecnym w świecie ducha. Jezus nie przestawał nakazywać swym uczniom, by czuwali8. Właśnie dlatego, że uczniowie nie byli w stanie czuwać razem z Jezusem, szczególnie tragiczna była noc w ogrodzie Getse-mani: „Smutna jest dusza moja aż do śmierci; zostańcie tu i czuwajcie ze Mną!”9. Lecz gdy powrócił on, zastał ich śpiących. Rzekł więc do Piotra: „Tak, jednej godziny nie mogliście czuwać ze Mną”10. „Czuwajcie i módlcie się” — nakazuje im znowu. Na próżno; powróciwszy „znów zastał ich śpiących, bo oczy ich były senne”11.
Również więc i tym razem czuwanie, które miało służyć wtajemniczeniu, okazało się czymś ponad ludzkie siły.
Tamże, s. 83.
Tamże, s. 84.
Tamże, s. 84.
Przełożył o. Augustyn Jankowski OSB. Biblia Tysiąclecia. [Przyp. wyd. poi.]
Corpus Hermeticum, I, 27 i nast.; Jonas, The Gnostic Religion, dz. cyt., s. 86.
Por. Eliade, Naissances mystiąues, dz. cyt., s. 44.
Por. M. Eliadc, Szamanizm i archaiczne techniki ekstazy, dz. cyt., s. 307 i nast.
Zob. np. Mt XXIV, 42.
Mt XXVI, 38. Przełożył o. Walenty Prokulski TJ. Biblia Tysiąclecia. [Przyp. wyd. poi.]
Mt XXVI, 40. Przełożył o. Walenty Prokulski TJ. Biblia Tysiąclecia. [Przyp. wyd. poi.]
511 Mt XXVI, 41 —43. Przełożył o. Walenty Prokulski TJ. Biblia Tysiąclecia [przyp. wyd. poi.]. Por. Mk, XIV, 34 i nast.; ZA-XXII, 46.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
img878 (3) 64 Aspekty mitu Choktaw wierzą, że Świat zostanie zniszczony przez ogień, ale duchy powró
img926 (2) 162 Aspekty mitu wisko zakłada, że Ewangelia i inne pierwotne świadectwa przesiąknięte są
64929 img857 (2) 22 Aspekty mitu Przekonanie o tym, że lekarstwo działa tylko wtedy, gdy znamy jego
grze nabiorę sił. Poczciwa pani Stefania, ta ze Speca i Mała Władzia pozostają umyślnie za mną w tyl
41851 img932 (3) 174 Aspekty mitu po prostu nie dawano wiary w jego zgon: mówiono, że Cesarz schroni
57027 img893 (2) 96 Aspekty mitu Jeśli w stosunku do wszystkich rcligii prawdziwe jest twierdzenie,
17612 img872 (3) # Aspekty mitu -*t»ze stworzenie Świata, a tym samym odzyskana ^pierwotna obfitość1
img909 (2) 128 Aspekty mitu Hymn o Perle ma ciąg dalszy („szata chwały” porzucona
img932 (3) 174 Aspekty mitu po prostu nie dawano wiary w jego zgon: mówiono, że Cesarz schronił się
img901 (2) 112 Aspekty mitu Tych kilka krótkich uwag powinno wystarczyć. Należy podkreślić, że odpow
więcej podobnych podstron