IMG$91

204 JĘZYK MJi1X)DA K.S. II, R. i

widia, wpłynął z kolei na obyczaje i zachował długo każdemu narodowi jemu właściwy charakter.

§ 163. Byś może weźmie ktoś tę historię z a powieść, ale nic można jej co najmniej odmówić prawdopodobieństwa. Trudno mi uwierzyć, żeby metoda, którą się posługiwałem, prowadziła mnie często do błędów, bo wziąłem sobie za cel twierdzi# wszystko na podstawie przypuszczenia, że dany język zpstał wymyślony zawsze na wzór tego, który był jego bezpośrednim poprzednikiem. Dojrzałem w mowie mimicznej zarodek języków i wszystkich sztuk mogących służyć do wyrażania naszych myśli, przypatrywałem się okolicznościom, które nadawały się do rozwinięcia tego zarodka, i nie tylko zobaczyłem, jak z niego zrodziły się sztuki, ale śledziłem ich rozwój i wytłumaczyłem ich różne charaktery. Jednym słowem ąfi uje mi się w sposób oczywisty (sensible), że rzeczy, które wydają się. nam najbardziej osobliwe, były najbardziej natu-rąlnę-.-w swoim czasie oraz, że przyszło tylko to, co przyjść musiało.

Księga II

O metodzie

. Wiadomości, jakich nabyliśmy o czynnościach duszy i przyczynach ich rozwoju, powinny nas nauczyć postępowania, ja-kiego musimy się trzymać w poszukiwaniu prawdy. Przedtem nie było możliwe wypracowanie dobrej metody, ale teraz, zdaje mi się, sama się ona odsłania i jest naturalnym następstwem badań, jakie poczyniliśmy. Wystarczy rozwinąć niektóre z rozważań porozrzucanych w tym dziele.

ROZDZIAŁ I

O PIERWSZEJ PRZYCZYNIE NASZYCH BŁĘDÓW I O POCHODZENIU PRAWDY

§ 1, Wielu filozofów wytknęło w sposób wymowny wielką liczbę błędów przypisywanych zmysłom, wyobraźni i namiętnościom, ale nie mogą oni sobie pochlebiać, żeby zebrano z ich dzieł wszystkie owoce, jak to sobie obiecywali. Ich teoria, zbyt niedoskonała, mało się nadaje w praktyce do wyjaśnienia [cze-gokolwiek]. Wyobraźnia i namiętności zmieniają, się (se replient)

wania na temat rzeczy, których idej zgoła nie mamy, a jeśli mamy, to tylko źle określone. Wypada poszukać tu przyczyny tego nawyku, ażeby poznać pochodzenie naszych błędów w sposób przekonywający i wiedzieć, z jakim duchem krytyki należy przystępować do czytania filozofów.

§ 3. Kiedy jesteśmy jeszcze dziećmi niezdolnymi do zastanawiania się, wówczas nasze potrzeby są wszystkim, co nas zajmuje. Tymczasem przedmioty wywierają na nasze zmysły wrażenia tym głębsze, na im mniejszy natrafiają w nich opór-Organy rozwijają się powoli, rozumu przybywa jeszcze bardziej powoli, a my napełniamy się takimi ideami i maksymami, jakie nasuwa przypadek i złe wychowanie. Doszedłszy do wieku, w którym umysł zaczyna porządkować swoje myśli, widzimy jeszcze jedynie rzeczy, z jakimiśmy się zżyli od dawna. Toteż nie wahamy się wierzyć, że są i że są takie właśnie, ponieważ wydaje się nam naturalne, że są i że są właśnie takie. Są one tak żywo wyryte w naszym mózgu, że nie potrafimy pomyśleć, iż mogło by ich nie być, względnie żeby mogły być inne. Stąd ta obojętność w stosunku do poznawania rzeczy, do których przywykliśmy i odruchy ciekawości wobec wszystkiego, co wydaje się nowe.

§ 4. Kiedy zaczynamy zastanawiać się, nie wiemy, jak idee i maksymy, które znajdujemy w sobie, mogły się tam dostać i nie przypominamy sobie, żebyśmy ich kiedy byli pozbawieni. Toteż spokojnie posługujemy się nimi. Choćby nie

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
IMG 91 (2) 204    5. Analiza miareczkowa. Alkacymeiria Dwutlenek węgla i produkty jeg
13057 IMG&91 (3) Gorączka Zachodniego Nilu■ WNF — replikacja w tkankach stav■    Poda
IMG?91 1S/19S9 13 przez nauczyciela „dwóch etyk"—Jedne) na użytek publiczny, by nie narażać się
IMG
91 (2) ^ Łysienie androgenowe-leczenie Hnasteryd - inhibitor 5-n-reduktazy typu II, ktdra występ
IMG91
IMG!91 ćwiczenie ii PRZFlFlJ O SZFROMIE] KOCONIE: 0    ft kl E •• *
IMG 03 228 JĘZYK. I METODA *®. II, B. i których spostrzeżenie jest .dla nas rzeczą ważną. Uczuc
IMG!91 1 lloić powietrza suchego jest stuła w procesie A/,/ - Mgm. — o VI. II)—1 Al » —~y — -—, AX
22472 IMG
91 (2) Łysienie androgenowe-leczenie ą Hnasteryd-Inhibitor 5-a-reduklaiy typu II, która wy
IMG91 (6) Plon ziarna przy wilgotności 15% (dt/ha) Pokolenie KAłnlni Fi -12 p r, 1 dt/ha ! *PLN
IMG91 LXIV II ZYCIE Wichrowe Wzgórza i Agncs Grey ukazały się w jednym, trzytomowym wydaniu, w któr

więcej podobnych podstron