PICT5834
dawczego nazywa się mniej lub bardziej skonkretyzowane procedury (strategie) gromadzenia i opracowania interesujących badacza wyników (materiału badawczego). Sposoby te noszą zazwyczaj nazwę metod lub technik badawczych.
Sposoby uprawianiu metodologii badan pedagogicznych
Na ogół mówi się o dwojakim sposobie uprawiania metodologii badań pedagogicznych podobnie zresztą jak w przypadku innych badań naukowych, tj. w sposób opisowy łub normatywny; Metodologia uprawiana w sposób opisowy zajmuje się faktycznie stosowanymi sposobami w postępowaniu badawczym. To znaczy, interesuje się ich opisem zazwyczaj na przykładzie dotychczas przeprowadzonych badań w określonej dziedzinie nauki. Postępuje się tak „w sposób czysto rejestrujący, bez odnoszenia ich do jakichś normatywnych standardów służących do ich oceny" (S. Nowak, 1985, s. 23). Metodologia zaś uprawiana w sposób normatywny podejmuje się próby ustalenia zasad i sposobów postępowania badawczego głównie w znaczeniu postulatywnym. To znaczny, „bardziej określa reguły, jak w jakich sytuacjach postępować należy, niż opisuje, kto i w jakich okolicznościach jakie metody stosował" (S. Nowak, 1985, s. 24). Zajmuje się przede wszystkim opracowaniem teoretycznych założeń istotnych z punktu widzenia wartości poznawczej badań możliwych do przeprowadzenia.
Współcześnie jednak nic zadowala w pełni uprawianie metodologii badań pedagogicznych wyłącznie w sposób opisowy lub normatywny. Zachodzi potrzeba uprawiania jej równocześnie na dwra niejako sposoby, czyli jako metodologii o charakterze opisowo-nonnatywnym. W metodologii takiej dokonuje się prezentacji zarówno stosowanych, jak i postulowanych reguł postępowania badawczego. Przedstawia się w niej konkretne badania i zarazem postuluje bardziej efektywne ich zastosowanie. Celowo podejmuje się także próby konkretyzacji głoszonych dyrektyw metodologicznych oraz nie szczędzi uwag krytycznych pod adresem już przeprowadzonych badań i założeń teoretycznych, które się nic potwierdziły lub okazały się mało zasadne albo wręcz całkowicie błędne.
^Użyteczność metodologii badań pedagogicznych
Metodologia badań pedagogicznych ma niewątpliwie do odegrania doniosłą rolę"w skutecznym postępowaniu badawczym na gruncie pedagogiki. Bez bliższej znajomości wiedzy metodologicznej niemożliwe jest poprawne konstruowanie i przeprowadzanie badań na jakikolwiek temat. Nieliczenie się z zaleceniami metodologii byłoby wyważaniem drzwi otwartych. Byłoby też równoznaczne z narażeniem się na zarzut wyraźnego niedosytu lub kompletnego braku świadomości metodologicznej u osoby, projektującej i przeprowadzającej badania, w tym oczywiście także badania pedagogiczne.
Tc zwłaszcza badania wymagają szczególnej troski o coraz większą ich poprawność metodologiczną, a to chociażby z racji nic zawsze łatwo „uchwytnego" przedmiotu, jakiego one dotyczą. Rzeczywistość pedagogiczna jest bowiem / reguły bardziej złożona, niż. zakłada się to w sformułowaniu celów badawczych i w przygotowywaniu określonych sposobów ich realizacji. Często bywa tak, iż. sformułowany ceł przerasta możliwości jego urzeczywistnienia za pomocą jakże często przypadkowo dobranych metod i technik badawczych. Aby mieć względną pewność co do poprawnego ich doboru, konstruowania czy przeprowadzenia, zachodzi konieczność pogłębionej znajomości metodologii badań pedagogicznych. Pomaga ona m.in.:
— w zdaniu sobie sprawy z różnych ograniczeń co do możliwości poznania podejmowanych problemów badawczych;
— w odróżnianiu wiedzy naukowej od zdroworozsądkowej, czyli wiedzy uzasadnionej i sprawdzonej od tej przyjętej bez dowodów, a więc po prostu na wiarę i w sposób bezkrytyczny;
— w zachowaniu należytej ostrożności i umiaru w wyciąganiu wniosków z przeprowadzonych badań, w tym także unikaniu formułowania twierdzeń w kategorii powinności;
— w rozumieniu potrzeby komplementarnego podejścia w badaniach pedagogicznych, tj. z uwzględnieniem zarówno badań ilościowych, jak i jakościowych;
— w wybiórczym i krytycznym czytaniu prac z zakresu pedagogiki i w ogóle wszelkich nauk społcczno-humanistycznych (por. M. Lobocki, 1999, s. 15 1 n.).
Nic ulega więc chyba wątpliwości, że bez znajomości gruntownej wiedzy metodologicznej skazani jesteśmy na rażące błędy w badaniach pedagogicznych, tj. na poznawanie badanej rzeczywistości niejako w „krzywym zwierciadle" i co za tym idzie - w sposób bałamutny oraz nierzadko pedagogicznie i społecznie szkodliwy.
Z drugiej strony nic sposób zapominać, iż w metodologii badań pedagogicznych jest jeszcze wiele do zrobienia i nadrobienia. Korzystając z niej, trzeba niemal stale zdawać sobie sprawę z tendencji wyraźnego przedkładania przez przedstawicieli pedagogiki empirycznej i prakscologicznej badań ilościowych nad jakościowymi, a preferowania przez przedstawicieli izw. pedagogiki humanistycznej przede wszystkim badań jakościowych. Wydaje się, iż obecnie na szczególną uwagę w badaniach pedagogicznych zasługuje nic tyle ilościowe lub jakościowe podejście badawcze, ile raczej zarówno jedno, jak i drugie, tj. podejście pluralistyczne.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
r0 !• twoprzeobraża się w mniej lub bardziej jednolitą plamę - jak to widać w rysunku Juliana Fałat
Warunkowanie instrumentalne Proces w którym reakcja, reakcja sprawcza staje się mniej lub bardziej
PZK100 100 PSYCHOLOGIA ZACHOWAŃ KONSUMENCKICH się w mniej lub bardziej adekwatnym reagowaniu takimi
przeplatają się z mniej lub bardziej obszernymi uwagami o charakterze ogólnym - natury historiozofic
38894 IMG335 w badaniu KT i/lub MR obrazuje się mniej lub bardziej selektywnie zaznaczony, zanik prz
konsumentów. W jego skład mogą wchodzić mniej lub bardziej odrębne jednostki gospodarcze, nazywane
28 (18) Jak wiadomo, ludzie kierują się w swoich dążeniach równic* rozmaitymi wartościami mniej lub
Maciej Szmit potrzebnej do identyfikacji osoby opiera się zazwyczaj na - mniej lub bardziej skomplik
przekonań mniej lub bardziej trwałych odnoszący się do kwestii zazwyczaj dyskusyjnych, których rozwi
więcej podobnych podstron