PICT6315
236 WPROWADZENIE DO METODOLOGU BADAŃ PEDAGOGICZNYCH
tj. podczas zaistnienia sytuagi problemowej oraz formułowania problemów badawczych i hipotez roboczych. Niewątpliwie pozwala badaczowi na bliższe określenie swych zainteresowań naukowo-badawczych, a tym samym coraz dokładniejsze sformułowanie podejmowanych problemów i hipotez badawczych.
Obserwaq’a nieskategoryzowana - jakkolwiek może budzić słuszne wątpliwości co do swej poprawności metodologicznej - okazuje się przydatna zwłaszcza w badaniach jakościowych. Przeprowadzana w sposób planowy i systematyczny jest w stanie przynajmniej niekiedy konkurować nawet z najstaranniej zaprogramowaną obserwacją. Umożliwia bowiem dokładny rejestr faktów, zjawisk czy zdarzeń w ich ciągłym i naturalnym przebiegu. Jest to możliwe przy zastosowaniu jej w formie m.in. tzw. techniki dzienników obserwacyjnych i techniki obserwacji fotograficznej.
Technika dzienniczków obserwacyjnych polega na dowolnym i zarazem dokładnym opisywaniu interesujących obserwatora zachowań osób badanych w ich naturalnym następstwie czasowym i z uwzględnieniem szerszego kontekstu sytuacyjnego. Obserwacja taka trwa zwykle przez czas dłuższy, a zapisu danych dokonuje się przeważnie w formie narracyjnej.
Technika obserwaqi fotograficznej natomiast różni się od tamtej przede wszystkim tym, że odbywa się raczej w niedługim czasie i odznacza się większą dokładnością w rejestrowaniu zachowań łącznie z ich kontekstem sytuacyjnym. Ponadto wymaga ona dokonywania zapisu danych obserwacyjnych w chwili ich postrzegania, a nie odtwarzania z pamięci, jak ma to miejsce przy zastosowaniu techniki dzienniczków obserwacyjnych.
*
Oprócz przedstawionych wyżej metod i technik obserwacyjnych są także inne, np. metoda lub technika próbek zdarzeń czy technika obserwacji dorywczej, nosząca nazwę obserwacji anegdotycznej. Ta ostatnia wprawdzie wydaje się mało przydatna w badaniach pedagogicznych, niemniej i ona - podobnie jak inne techniki, będące uszczegółowieniem obserwacji swobodnej (nieskategoryzowanej) - może ułatwić sformułowanie problemów i hipotez badawczych. Szczegółowy opis metod i technik, i zarysowano tutaj, jest dostępny m.in. w obszernym opracowaniu Her-;ą F. Wrighta (1970, s. 80-151). Z opracowaniem tym warto się zapoz-liżej, by móc rzeczywiście skutecznie korzystać z obserwacji na uży-adań pedagogicznych.
2. Eksperyment pedagogiczny
Metodą badań, pozostającą w ścisłym związku z obserwacją, jest eksperyment pedagogiczny. Mówi się nawet, że jest on pewną odmianą obserwacji. Jest to obserwacja osobliwego rodzaju. Polega ona na aktywnym stosunku obserwatora do badanej rzeczywistości. Może być bowiem zastosowana w dowolnym czasie i - co najważniejsze — można ją powtórzyć wielokrotnie. Badacz nie musi czekać na pojawienie się interesujących go zdarzeń, jak ma to miejsce w zwykłej obserwacji.
Pomimo wielu zalet eksperymentu pedagogicznego na szerszą skalę zastosowano go dopiero po drugiej wojnie światowej. Swój renesans u nas przeżywał, poczynając od przełomu lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych, ale już w drugiej połowie lat siedemdziesiątych zauważa się wyraźny jego regres. Wiąże się to z pewnością z tym, że wszelkie badania eksperymentalne — zwłaszcza w porównaniu z metodą sondażu diagnostycznego - są z reguły badaniami wielce uciążliwymi i czasochłonnymi.
Ogólna charakterystyka eksperymentu pedagogicznego
Najogólniej rzecz biorąc, eksperyment pedagogiczny jest zwykle metodą badania zależności między jednym lub kilkoma celowo dobranymi oddziaływaniami natury dydaktyczno-wychowawczej (czyli zmiennymi niezależnymi) a ściśle określonymi skutkami, jakie powstają w wyniku wspomnianych oddziaływań (tj. zmiennymi zależnymi). Istotną cechą rozumianego w ten sposób eksperymentu jest poddanie starannej kontroli zarówno zmiennych niezależnych (eksperymentalnych), jak i zmiennych zależnych i niejednokrotnie także zmiennych pośiedniczących.
Kontrolowane i weryfikowane w toku przeprowadzanego eksperymentu pedagogicznego zależności pomiędzy różnymi zmiennymi określa hipoteza robocza, a nierzadko kilka hipotez. Każda z nich jest niezbędnym składnikiem wszelkich badań eksperymentalnych. Stanowi z reguły jedno z pierwszych zadań, spoczywających na eksperymentatorze. Od precyzji jej sformułowania zależy w dużej mierze organizacja i przebieg eksperymentu.
Konieczność uwzględnienia w nim ściśle określonych zmiennych i świadomość istniejących między nimi zależności, co znajduje swój wyraz w poprawnie sformułowanych hipotezach roboczych, wskazują niewątpliwie na dużą na ogół złożoność badań eksperymentalnych i związane z nimi trudności. Są one tym większe, im bardziej zabiega się w przeprowadzaniu eksperymentu pedagogicznego o jego zgodność z wymagania-
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
PICT6314 234 WPROWADZENIE DO METODOLOGII BADAN PEDAGOGICZNYCH głównie o poprawności dokonanych spost
PICT6324 254 WPROWADZENIE DO METODOLOGII BADAŃ PEDAGOGICZNYCH za jego przeprowadzenie. Inni zaś zakł
PICT6329 264 WPROWADZENIE DO METODOLOGII BADAŃ PEDAGOGICZNYCH stawienia diagnozy różnego rodzaju zab
72460 PICT6330 266 WPROWADZENIE DO METODOLOGII BADAŃ PEDAGOGICZNYCH liwie dokładny zapis otrzymanych
85669 PICT6320 246 WPROWADZBNIB DO METODOLOGII BADAŃ PEDAGOGICZNYCH nie jest prawdziwe. Przykładem t
84990 PICT6323 252 WPROWADZENIE DO METODOLOGII BADAŃ PEDAGOGICZNYCH Badania ankietowe Badania ankiet
77559 PICT6328 262 WPROWADZENIE DO METODOLOGII BADAŃ PEDAGOGICZNYCH Skala ocen Przykładem skal ocen,
więcej podobnych podstron