Prus powieści z wielkich pytań epoki 1

23. Powieści „z wielkich pytań epoki” Bolesława Prusa

Decyzję o skupieniu się na powieści podjął Prus w i 884 r. (Wtedy ukazał, się jego esej recenzacyjny na temat „Ogniem i mieczem” H. Sienkiewicza, który w swojej powieści historycznej odszedł od ideałów pozytywistycznych.)

Gdy redakcja „Kraju” zaproponowała Prusowi stałą współpracę w roli recenzenta — nadesłał odpowiedź odmowną:

„Piękna to rzecz krytykować, ale piękniejsza robić samemu. Ja chciałbym zostawić coś po sobie; a że już zaczynam orientować się w beletrystyce, więc zamiast krytyki wolą napisać kilka powieści z wielkich pytań naszej epoki ”

(B. Prus „Listy”)

Powieści.zj^ielkich pytań epoki:

drukowana odcinakami w tygodniku „Wjędrowiec]3^r(l 875-76). Wydana.wocałoścy

iL    drukowana odcinakami w    od września 1887 do maja

1889 r., wydana

M godcinakami w ,,K^ę^e|gAiępnyri}r (1890-93), wydana 4; ;-:,^araonf drukowany odcinakami w „Tygodniku Ilustrowanyip” (1895-96), wydana w 1897n: Regułą nazewnictwa wszystkich tych utworów stała się.dobita^j^nowyre^ow    ;

„Placówka”/

Powieść o chłopskim oporze przeciwko kolonizacji niemieckiej. Tematem głównym jest walka polskiego chłopa o ziemie. Licha chłopska zagroda na skraju wsi nad rzeką Białką. Tu, w środku etnicznej Polski toczy się walka o przyszłość. W wiosce chcą się osiedlić koloniści niemieccy. Właściciel dworu sprzedaje Niemcom grunty, swoją ojcowiznę, w przerwie między zapustnymi tańcami. Chce się pozhyń kłopotu i przenieść na stałe do Warszawy. Przyszłość zależy więc od takich jak Józef Ślimak, właściciel wzgórza, który jest przywiązany do ziemi i nie chce jej sprzedać. Prus pokazuje chłopa jako rzeczywistą siłę historii współczesnej i dowodzi, że są w naszym ludzie zasoby wartości, dzięki którym możemy się odrodzić moralnie! uratować przed wynarodowieniem. Chłop polski jest skromny, ofiarny, ma poczucie obowiązku. Autor akcentuje w powieści przekonanie chłopskie, że bez ziemi można tylko zmarnieć, a^tąd się bierze uporczywe trzymanie się ojcowizny.

Ale Prus pokazuje też, że wobec wyzwań cywilizacyjnych chłop jest w istocie bezradny. „Placówka” ma szereg cech naturalistycznego środowiska wiejskiego: ^rostactwo^ brutalność, pijaństwo, zacofanie. Przynosi obraz chłopskiego głodu ziemi i nieufności do obcych, ale i prymitywizmu, ciemnoty, lenistwa i przedwiekowych sposobów gospodarowania. Dwór i plehapia izolują sic od chłopstwa.

Wśród niedostrzeganych i niedocenianych walorów „Placówki” dwa zasługują na uwagę.

•) Jednym z nich jest paraboliczna wymowa historii Ślimaka. Oprócz odczytywania „Placówki” jako obrazu życia wieśniaka w II połowięXIX w., możemy spojrzeć na nią jako na przypowieść o człowieku, który - niczym biblijny^Hiop)- przeżywa czas pomyślności, a potem pasmo nie zawinionych przez siebie JęLęsk. Gdy zaś znajdzie się na krawędzi katastrofy i straci wszelką nadzieję - wbrew racjonalnym przesłankom zostanie uratowany i zyska szansę powrotu do pomyślności.

*«}Drugi spośród przeoczanych dotychczas przez komentatorów walor „Placówki” to jej p_fllemiczność w stosunku do „Ogniem i mieczem”. Prus pokazuje, że walki decydujące o polskim losie dzisiejszym i jutrzejszym toczą się obecnie na nie na Dzikich Polach, nie w sławnych fortecach -lecz w marnych wioskach. Polskość zależy nie od dzielnego hetmana, ale od nieporadnego, niedawno uwolnionego z pańszczyznychłopa analfabety. Bo potomkowie wielkich panów i rycerzy zabawiają sie na resztkach dziedzictwa.

1

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
WIELKIE KAMPANIE ▲ Piloci dywizjonu powietrzna bitwa rozpadała się na istny 303 wracają
Część Pisemna - 23 czerwca 2020Egzamin Pisemny (czas egzaminu 60 minut) Zdający zgłaszają się na egz
4 (1440) Potencja! energetyczny polski wynosi od 23-25 TWh a możliwości techniczne I2-13TWh w tym 73
WIELKIE WYDAWNICTWO PRASOWE 81 dze polskie zgodziły się na dalsze wydawanie „Zniner Zeitung”. Trwało
23 2 Instytut Matematyki i FizykiKatedra FizykiKod 1. Wprowadzenie Zasada działania przyrządu opiera
podróżnicy, powieść z epoki napoleońskiej, przedstawia losy chłopca, który wybrał się na poszukiwani
lalka str1j "Lalka" Bolesława Prusa to powieść pozytywiztyczna próbująca rozliczyć społecz
lalka str1 "Lalka" Bolesława Prusa to powieść pozytywiztyczna próbująca rozliczyć społecze
lalka str1 "Lalka" Bolesława Prusa to powieść pozytywiztyczna próbująca rozliczyć społecze
IMG
93 (12) Wiele nauczono się na przykładzie wojska, klóre — co najmniej od C / czasu Fryderyka Wie
IMGE54 66 Aiexandre Astmę czyna ni stąd, ni zowąd przypominać powieści Josepha Kesse-la2, z zapijani
zad 7 29 (Alp 7:23 Ua- O ZZ -/10 6 1 _ J o s~ >tc ól$ek i^i^,zr2^=2 6 r <i r “j (K [)

więcej podobnych podstron