PwTiR009
16 Rozdział 1
łecznego lub też norm statutowych takich organizacji, jak stowarzyszenia lub spółdzielnie.
1.2. Porządek prawny
Prawo wyznacza porządek prawny w każdym państwie, czyli zachowania podmiotów prawa oraz procedury rozstrzygania określonych spraw, jak też struktury organizacyjne (układ organów państwowych i samorządowych oraz różnych instytucji), w ramach których wymagane postępowania są realizowane. Tak rozumiany porządek prawny jako stan faktyczny nie jest stanem wyznaczonym raz na zawsze. Charakteryzuje go wysokie sformalizowanie. Naruszanie porządku prawnego jest w praktyce dosyć częste, chociaż prawo musi być przestrzegane przez wszystkich obywateli, osoby prawne i inne jednostki organizacyjne. Zgodnie z art. 7 Konstytucji organy władzy publicznej powinny działać na podstawie i w granicach prawa. Oznacza to konieczność przestrzegania prawa w sferze jego stanowienia przez powołane do tego organy oraz w sferze stosowania prawa. Rzeczywistość zwykle odbiega w mniejszym lub większym stopniu od tego, jak być powinno.
1.3. Przestrzeganie prawa a stosowanie prawa
Należy odróżnić przestrzeganie prawa (rozumiane jako postępowanie zgodne z normami prawnymi) od stosowania prawa. Przestrzeganie prawa to tradycyjny, podstawowy obowiązek obywateli w stosunku do państwa. W ujęciu Konstytucji RP ma on charakter ogólny i na podstawie jej art. 83 każdy ma obowiązek przestrzegania prawa RP. Wszyscy cudzoziemcy przebywający na terytorium państwa polskiego są zasadniczo objęci tym obowiązkiem w takim samym zakresie, jak obywatele polscy. Inne artykuły Konstytucji RP rozwijają ten obowiązek, podobnie jak ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia i inne źródła powszechnie obowiązującego prawa. Istnienie obowiązku przestrzegania prawa uniemożliwia skuteczne powoływanie się na nieznajomość prawa przez kogokolwiek. Wciąż aktualna jest łacińska paremia „ignorantia iuris nocet” (nieznajomość prawa szkodzi).
Przestrzeganie prawa w sferze jego stanowienia oznacza konieczność działania przez organy tworzące prawo na podstawie formalnego upoważnienia, w trybie i zakresie ustalonym przez Konstytucję RP i oparte na niej ustawy. Przy tym w tworzeniu prawa powinna być przestrzegana zasada jawności oraz zasada stanowienia prawa ścisłego (precyzyjnego), dokładnie wyznaczającego prawa i obowiązki jego adresatów.
Konstytucja RP ustala, żc Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego. W tym szczególnym znaczeniu przestrzeganie prawa oznacza nakaz, by akty prawa polskiego były zgodne z systemem prawa międzynarodowego i należy dążyć do tej zgodności także przy wykładni prawa krajowego.
Stosowaniem prawa zajmują się organy władzy publicznej, a zwłaszcza sądy i organy administracji rządowej oraz samorządowej, ale czasem także inne podmioty, którym zostały zlecone zadania z zakresu administracji rządowej. Oznacza ono podejmowanie przez kompetentne organy władzy publicznej na podstawie powszechnie obowiązujących norm prawnych konkretnych rozstrzygnięć, dotyczących skutków prawnych powodowanych przez określone fakty, będące tzw. zdarzeniami prawnymi. Na podstawie przyznanych kompetencji organy te ustalają konsekwencje wynikające z obowiązujących norm prawnych i w wyniku tzw. kwalifikacji prawnej określonego stanu faktycznego wydają wyroki i inne orzeczenia, czy decyzje administracyjne. W tych aktach stosowania prawa następuje ustalanie istnienia określonych stosunków prawnych, jak też tworzenie, zmienianie i znoszenie tych stosunków. Może to mieć miejsce zarówno w razie nieprzestrzegania prawa, jak również gdy prawo jest przestrzegane, ale zarazem przewiduje ono obowiązek władczego działania określonego organu w oznaczonej sytuacji.
Stosowanie prawa jest nieraz procesem długotrwałym i skomplikowanym. Dla celów głównie dydaktycznych odróżnia się następujące etapy tego procesu:
• ustalenie stanu faktycznego, z którym mają być związane konsekwencje prawne (co następuje w ramach postępowania dowodowego i przy odwołaniu się do tzw. domniemań prawnych);
• dokonanie kwalifikacji prawnej zdarzenia prawnego, tj. ustalenie norm prawnych, które wiążą się z określonym stanem faktycznym i mogą zostać zastosowane do jego oceny;
• dokonanie tzw. subsumpcji, tj. wyciągnięcie wniosków i stwierdzenie, że dany stan faktyczny podpada pod oznaczone normy prawne;
• podjęcie decyzji przez organ stosujący prawo, wyznaczającej skutki prawne spowodowane przez dany stan faktyczny.
Stosowanie prawa przez organy władzy publicznej wymaga przestrzegania przez nie obowiązujących norm prawnych w zakresie podstaw prawnych i faktycznych dokonywanych rozstrzygnięć prawnych w konkretnych sprawach. Podstawy te powinny być przytoczone w uzasadnieniach wydanych wyroków, decyzji i innych orzeczeń organów stosujących prawo.
1.4. Praworządność
Jeśli wszystkie organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach obowiązującego prawa, a przy tym jest to zarazem prawo gwarantujące wszyst-
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
PwTiR042 82 Rozdział 3 nadane lub potwierdzone 14 640 osobom (w tym 4582 - przewodnika górskiego, 38
rozdział 1 postanowienia ogólne00023 pracochłonności opracowania, wynikającego z takich przyczyn, ja
P5170242 246 Rozdział 8 akcjach przeciwko AIDS (w ramach takich organizacji, jak ACT-UP i Queer Nati
PwTiR050 98 Rozdział 4 porozumienie się w państwie docelowym, jak też w państwach znajdujących się n
PwTiR061 120 Rozdział 5 Warunki pobytu specjalistycznego, jak też warunki typowego pobytu turystów n
PwTiR061 120 Rozdział 5 Warunki pobytu specjalistycznego, jak też warunki typowego pobytu turystów n
PwTiR062 122 Rozdział 5 usługi turystyczne i hotelarskie, jak też prace na stanowiskach związanych z
PwTiR089 176 Rozdział 7 potwierdzających uprawnienie do wywozu lub zezwolenia dewizowego uprawniając
więcej podobnych podstron