Re exposure of DSC03237

Rada Pięciuset została przekształcona w Radę Czterystu, której skład powołano w dosyt oryginalny sposób. Nąjpierw wybrano pięciu obywateli, któnp iliiżjjiiowll do Rady 100 osób, ci zaś dokooptowali sobie trzyitu pozostałych. Rada Czterystu przejęła pełnię władzy w Atenach. Jedną z najważniejszy^ Itiwęw* w obozie óUgarchicznyin był w tym okresie Teramenes. znakomity mów-ca i organizator, cieszący się opinią polityka umiarkowanego.

Przejęcie władzy ujawniło głębolde podziały wśród zwolenników oligarchii Wisła skrąjnych oligarchów chciało aa wszelką cenę doprowadzić do pokqju a Spartą, oo nastawiło do nich wrogo datą część społeczeństwa i pośrednio przy. czyniło się do upadku rządów oligarchicznych. Po poratoe floty ateńskię) kok Kobei zaistniała możliwość bezpośredniego ataku Spartan na Pireus, co skon. sołidowało Ateńczyków wokół tych. którzy gotowi byli bronić miasta. Na nł*. ascaęśde dla oligarchów fiaskiem zakończyła się próba przewrotu oligarchiom, go na Samos i flota sam tyska gotowa była ruszyć a pomocą ateńskim demokratom. Radę Czterystu pozbawiono wszystkich uprawnień, a kontrolę nad procesem przywracania demokracji przejęło zgromadzenie pięciu tysięcy obywateli, którego pracami kierował Teramenes. Ustrój demokratyczny w Atenach ostatecznie został przywrócony ju* w 410 r.

PROCES STRATEGÓW spod arginuz w sos r. pjłł o samym przebiegu bitwy pod ArgiiTOzami pisałam juś w wdziało poprzednim. Teraz należałoby przedstawić polityczne konsekwencje tego wydarzenia.

Ateńscy stratedzy zdawali sobie sprawę, to po powrocie będą musieli tłumaczyć się ze swoich faktycznych łab rzekomych błędów przed rozgoryczonymi współobywatelami. Dwóch spośród ośmiu dowódców wolało do miasta nie wracać. Pozostali SOStałl oskarżeni o zaniechanie ratowania rozbitków i niedopełnienie religijnego obowiązku zebrania dał poległych w celu zapewnienia im pogrzebu zgodnego z ateńskim prawem. Proces odbył się przed zgromadzeniem; wszystkich skarano na śmierć, a wyrok niezwłocznie wykonano. Pośród straconych był też syn wielkiego Peryklesa.

Relację z tych dramatycznych wydarzeń znąjdąjemy w Historii greckiej Kse-nofonta. Wynika z niej, to Ateńczycy wydali wyrok pod wpływem krzykliwych demagogów żerujących na nesariaoh tych wszystkich, którzy pod Arglmuami stracili swoich bliskich. Stratsgów sądzono en bloc wbrew obowfąsąjącąj procedurze, pomimo te każdy z nich miał prawo do oddzielnego procesu. Kiedy ode-zwały da nieśmiała glosy protestu pomów łamaniu prawa, odpowiedziano s tłumu, śe hal naprawo robić, oo mu się podoba. Jedynym, który do końca upierał się. te laki prooss jest bezprawny, był Sokrates (w czasie omawianych wypadków pełnił on ftinkąfę prytana). Niektórzy s Ateńczyków nigdy nie wybaczyli mu jego uesełwośd i siły charakteru pokazanych podczas procesu strategów.

0 ttfa zahończyło jednak caiąj sprawy, a jej finał okazał się

dla włału saskakttfący. lfledy emocje opadły, wielu Ateńczyków uświadomiło . ŚBfcrtębWWJpPCpftśddagyffi.wszczęto wówczas postępowanie przeciwko tym. którzy nąjgiośniaj domagali się śmierci strategów.

PRZEWRÓT OLIGARCHICZNY W 404/408 R. P.N.B. TYRANIA TRZYDZIESTU. Ostatnie lita wojny poloponeskiąj rozczarowały ostatecznie wielu Ateńczyków do demokracji. Omawiano wcześniej wydarzenia s 406 r. dowodni, to decyzje ludu stawały się coraz bardziej nieobliczalne i podejmowano je nie zawsze licząc się z ich konsekwencjami; w najtrudniejszym momencie wojny Ateńczycy pozbawili swoją flotą nąjbardziej doświadczonych dowódców. Od czasu przewrotu z 411 r. wielu oligarchów przebywało poza Atenami, po kapitaUgi w 404 r. wracali do miasta nie bez racji licząc na opiekę Spartan. Część demosu godziła się natomiast na ich powrót mąjąc nadzieję na szybsze pozbycie się spartańskiego garnizonu. Niezmiennym szacunkiem darzono w mieście Teramenesa, zwolennika umiarkowaną) oligarchii, który należał do grupy negocjującej w Spartanami warunki pokąfu.

Zgromadzenie wybrało trzydziestoosobową kotniąję, która miała przygotować projekt reform ustrojowych i jednocześnie pełnić ftmkęją .rządu tymczasowego". Ludzie d wyznaczyli nowych członków do Rady Pięciuset i wszystkich ważniejszych urzędników. Zorganizowano również specjalną grupę pilnującą w mieście porządku, przypominała ona nieco bojówki, którymi w VI w. p.n.e. otaczali się tyrani Fakt ten, jak również sposób w jaki poczynali sobie niektórzy przedstawiciele .Trzydziestu" spowodowały, że okres ich rządów w Atenach nazywa się właśnie tyranią.

Podstawą nowego ustroju miały być prawa .przodków", dlatego jak w 411 r. p.n.e. reformy rozpoczęto od zniesienia diet dla sędziów i członków rady oraz od redukcji liczby obywateli. Ostatecznie prawa obywatelskie przyznano tylko trzem tysiącom ludzi.

Działania .Trzydziestu" od początku oparte były na terrorze. Nąjpierw zaatakowano sykofantów i demagogów; wielu z nich zostało skazanych na śmierć. Później repreąje dotknęły również wielu bogatych metąjków i tych z obywateli, którzy - jak pisze Arystoteles — wyróżniali się fortuną, urodzeniem czy autorytetem.

Wśród oligarchów nie było jednak jedności; wyraźnie wyodrębniły się dwie orientacje. Na czele .umiarkowanych" stał nadal Teramenes, a skrzydłu .ekstremistów* - złożonemu przede wszystkim z dawnych wygnańców politycznych -przewodził Kritiasz, zdecydowany spartanofll, stosujący w walce politycznej najbardziej brutalne metody. Doprowadził on do śmierci Teramenesa zmuszając go przy pomocy swoich .pałkarzy" do publicznego wypicia cykuty.

Wzmagająca się fala terroru spowodowała konsolidację wszystkich przeciwników tyrańskich rządów Kritiasza. Demokratom skupionym po śmierci Teramenesa wokół Trazybulosa udało alę zdobyć Pireus; podczas walk zginął Kri-tiaaz. Jego stronnicy licząc na pomoc Sparty odrzucili jednak pokojowe propozycje Trazybulosa i wycofali się do Eleuzis przekazując władzę w Atenach grupie umiarkowanych oligarchów, którzy po wybraniu nowych przywódców zdecydowali się jednak bronić miasta przed ludźmi Trazybulosa. Przez cały ten czas na Akropolu znąjdował się spartański garnizon, ale jego dowódca nie bardzo wiedział, jak ma się w tak skomplikowanej sytuacji zachować. Wreszcie w Attyce