Re exposure of DSC03264

W 324 r., po powrocie z wyprawy indyjskiej Aleksander zorganizował w 8tt» niezwykłą uroczystość podczas której kilkudziesięciu wyższych oficerów ma* dońskich poślubiło zgodnie ze wschodnim obycząjem córki perskich aryitok*. tńw. Sam Aleksander w czasie tej ceremonii poślubił aż dwie żony, obie cfcfc królów - Dariusza i Artakserksesa Ochosa. Warto zwrócić uwagę na fakt. k większość uczestników tej uroczystości pozbyła się irańskich żon wkrótce p śmierci Aleksandra.

Poczynania Aleksandra omal nie doprowadziły do buntu w armii. Konflik został zażegnany z najwyższym trudem i król musiał użyć całego awąjego auu-rytetu, aby zatrzymać żołnierzy przy sobie. Na znak pojednania zorganizować, została uczta, w której - zdaniem antycznych historyków — uczestniczyło dtfc więc tysięcy osób, pośród nich byłi także Persowie. Na tym spotkaniu AJekaandg ogłosił zgodę (homonoia) między Macedończy kam i a Persami.

Nie wydaje się, aby te wszystkie posunięcia Aleksandra świadczyły o jakich skrystalizowanych dalekosiężnych planach dotyczących organizacji jego imperium. Wynikały one raczej z potrzeby chwili i w niewielkim stopniu zmienia); odziedziczoną po Achemen idach strukturę państwa. Nawet jeżeli król miał jakieś plany, to nic o nich nie wiemy. Ale nawet jeżeli część jego poczynań na wynikała z jakiejś głębszej refleksji. to ich skutki jednak wpłynęły na kułak świata, który wyłonił się z chaosu po śmierci Aleksandra.

Przede wszystkim był Aleksander twórcą nowej koncepcji monarchii, którą później realizowali władcy hellenistyczni (piszę o tym w rozdziale następnym Będąc sukcesorem Achemenidów nie mógł już bowiem występować - wzorem Filipa - jako król Macedończyków. W Azji rządził jednak ziemiami podbitym silą oraz lodami obcymi kulturowo i etnicznie, nie był więc też królem Pen? w takim sensie, w jakim był nim Dariusz i, co się z tym wiąże, nie litymi tytułów przynależnych królom perskim (Wielki Król, Król Królów). Był popratt Królem Aleksandrem (Basileus Aleksandros).

W podsumowaniu warto pokusić się o krótką refleksję natury ogólnęj. Aleksander był postacią kontrowersyjną i już wśród sobie współczesnych buda) akrąjm uczucia. Ocena jego charakteru i poczynań nadal jest przedmiotem kontrowersji i wielu piszących o nim historyków traktuje osobę Aleksandra bardu emocjonalnie. Nąjczęściej eksponuje się jego zasługi i talenty, tuszując niekiedy ciemniejsze strony jago charakteru, co czynili też już pisarze starożytni (np Plotzrch). Tym, czego zaswycząj nikt nie kwestionuje, są natomiast jego talent) dowódcze. Są tacy, którzy uważąją, że w tej dziedzinie Aleksander był obdarro nym niezwyldą intuicją - geniuszem.

POWSTANIE I ROZWÓJ PAŃSTW HELLENISTYCZNYCH

___1. Następcy Aleksandra

PODZIAŁ WŁADZY. Wydarzenia, które nastąpiły po śmierci Aleksandra świadczą o słabości zorganizowanego przez niego państwa. Zarówno w Grecji, jak i na obszarach dawnej monarchii Achemenidów zapanował chaos, a konieczność wyboru następęy zmarłego króla podzieliła Macedończyków.

Pierwsze ustalenia poczynione zostały jeszcze w Babilonie w 323 r., gdzie znąjdowali się wszyscy nąjbllżsi towarzysze Aleksandra, z których najwyższy rangą był Perdikkas. Ponieważ wybór nowego władcy - zgodnie z macedońską tradycją - należał do armii, Perdikkas zaproponował Macedończykom kandydaturę nowo narodzonego syna Aleksandra i Roksany. Wybór ten uznała jednak tylko część wojska, macedońska falanga nie zgodziła się bowiem, aby tron Arge-adów przypadł synowi kobiety barbarzyńskiego pochodzenia i żołnierze opowiedzieli się za Arridajosem, przyrodnim bratem Aleksandra. W rezultacie zawartego kompromisu wybrano dwóch królów - syna Roksany, który miał panować jako Aleksander IV, i Arridąjosa, który przybrał imię Filipa III.

Obąj królowie byli niestety niezdolni do sprawowania władzy (Arridąjos był chory psychicznie), dlatego też faktyczna władza znalazła się w rękach wodzów Aleksandra, tzw. diadochów (gr. diadochoi - spadkobiercy). Spośród siebie wybrali oni opiekuna królów (Krateros) i głównodowodzącego armią (Perdikkas) oraz ustalili strefy wpływów.

Zwierzchnictwo nad Grecją i Macedonią otrzymał Antypater, który pełnił tę funkęję w imieniu Aleksandra, satrapą Egiptu został Ptolemeusz (Ptolemajos), Babilonii - Seleukos, a Tracji - Lizymach. natomiast Antygon zwany Jednookim 'Antigonos Monofthalmos) objął Frygię. Wszyscy oni byli Macedończykami, jedynym Grekiem wśród diadochów był Eumenes z Kardii, sekretarz Aleksandra, któremu wyznaczono Kapadocję i Pafłagonię. Antypater i Antygon należeli do nielicznej już grupy weteranów Fili pa.