188

WILLIAM O. HENDRICKS

odsłonięcie „funkcjonalnych” elementów struktury fabuły (w set Proppowskim), to z konieczności trzeba wziąć pod uwagę fakt, że ik| sekwencja jest reakcją na sekwencję poprzedzającą (jej następstwa i że sama z kolei otwiera drogę innej sekwencji. Rozważmy np. nastąp.-

IV.

recenzje

I

PRZEGLĄDY

m), to z konieczności irzeDa wziąć puu uwa^ jest reakcją na sekwencję poprzedzającą (jej następstw; kniei ntwipra drogę innej sekwencji. Rozważmi

) dnia, po północy, czterech ludzi wywali się jak włamywacze, węsząt wu» piwnicznych, podczas gdy jeden z nich jakby cf m-7nnn^-oc7nnpdn nr ze z ramie.

Pamiętnik Literacki LXXVI, 1985, z. 1 PL ISSN 0031-0514

jący ustęp z Róży dla Emilii:

ogrodu ^ann^EmUdf-¹^¹¹^^{0 dma}’ ^P° ^północy- ^czterech ludzi zakradło sie sl

mlTów z ciłvT nk ^Zat^0WyWali Się jak włamy^wacze, węsząc wokoł fe giy i okienek piwnicznych, podczas gdy jeden z nich jakbv;

"    ■*'"    nrzez ramie. Wywari Adam Karpiński, STAROPOLSKA POEZJA IDEAŁÓW ZIEMIAŃSKICH.

PRÓBA PRZEKROJU. Wrocław—Warszawa—Kraków—Gdańsk—Łódź 1983. Zakład

Narodowy imienia Ossolińskich — Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, ss. 208. „Studia Staropolskie”. Tom XLIX. Komitet redakcyjny: Czesław Hernas (red. naczelny), Janusz Pelc (zastępca red. naczelnego), Jadwiga Rytel, Elżbieta Sarnowska-Temeriusz, Jerzy Ziomek. Polska Akademia

Nauk. Instytut Badań Literackich.

mentów z cegły i okienek piwnicznych, podczas gdy j rozsiewał, czerpiąc garściami z worka przewieszonego przez ramię. Wyważ;, drzwi do piwnicy i rozsypali tam wapno tak samo jak we wszystkich szopac zewnętrznych (...) Na palcach zeszli cichutko z trawnika i wkrótce skry! :c cień akacji, którymi obsadzona była ulica. <s. 119)

Jednym z możliwych (nieformalnych) podsumowań powyższej sekwe cji byłoby zdanie „Starcy rozsypali wapno wokół domu Emilii”. To ze: nie, będące już na poziomie hiperotaksy [hyperotaxic sentence], tostwk: dzenie pośrednie typu II i mogłoby się wydawać, iż następny krok przekształcenie go w stwierdzenie bezpośrednie typu II, które powiązałby bezpośrednio Emilię i „starców”. Jednakże w kontekście tego, co .; '‘“^L    J— ------- --------------i TTn-iiiii ten etap fata!:

ustęp poprzedza    ¹ ”^starcow”; Jednakże w kontekście tego, cole

bezpośrednio nie dcty^zTp^T^’ ^{ŻG S3mej Emilii ten etap f}*| ukazuje rezultat    ^rzy^toczona wyżej sekwencja draraatyczr.

sąsiadów na zapach wvd ^mie.^Jskie->’ ^zw°łanej, by rozpatrzyć skarp

brania powstał konfliw ^{16 ający się z} domu Emilii. Podczas owego :■

przedstawicielem nn ^mi^^Zy ..trzema starcami z brodami” a młode

sprawy i działań "iak^Wej ^^enerac^”’ dotyczący właściwego załatwienia

kazać Emilii dezynfek ⁶ "a ^ ^p0d-^‘ Młody człowiek chciał wprost r.:

i reprezentowaniu i ^CJ<* _f°^mU‘ ^{Tak wi<?c> w} podsumowaniu tej sekwenc;

cyzować, że stanowi ^ ^W °^{rmie za}P^isu logicznego trzeba wyraźnie spre

darni”. Jedna ₇ ™ T ^rozwi^^zanie konfliktu na korzyść „starców z brt-

oznacza „przeszłość”    ^reprezentacj^{i b}y^}°by: p (P, T), gdzie -^:

------- •    ’    . ”^terazniejszość” — tematyczne nazwy grup p^-

*    Emilii⁴⁹ — P w

oznacza „przeszłość”, a T „teraźniejszość” — tematyczne • staci wynikające z paradygmatycznej analizy Róży dla oznacza „pokonać”.    .. Q_ałość

Na tym kończymy omówienie technik analizy narracji-    ^

racji, jakie należy wykonać w takiej analizie, można zre ^ ^_xl$t pomocą czegoś w rodzaju „schematu obiegu” (zob. s. 1 . _{e w} d# wionych tu procedurach przeprowadzający analizę wciąż j _

pomocą czegoś w rodzaju „schematu obiegu” (zob. s. 187). w p-;, wionyc tu procedurach przeprowadzający analizę wciąż jeszcze w -lerze z aje się na swoją intuicję, ale procedury te stanowią P^rz-mniej pewien punkt wyjścia dla dalszych badań.

Przełożyła Maria Bożena Fedew

k. Instytut tsaaan a-.n,ci.

Przez blisko 50 laty Stanisław Windakiewicz zauważył, że literaturę ^^arop°^lsJ^ wyróżnia szczególny kult żyda ziemiańskiego. Uwielbienia wsi w y    P ^

„co w Polsce, nie spotyka się w żadnej współczesnej literaturze, ani wł^kiej, ani francuskiej, ani angielskiej”». To niewątpliwie słuszne spostrzeżenie temu, by zwrócić baczniejszą uwagę na zjawisko staropols lej poez    _woś_ci

Jednak już samo określenie „poezja ziemiańska” budziło zawsze wiele wątpliwości.

Czy ów bogaty nurt poezji staropolskiej wyraża po pros u i ^e0°    kondycję

checkiego, czy też jest transpozycją „filozofii idylli na rzecz    świata

polskiego ziemianina? A może na jego kształcie zawazył renesansowy    _k..

jako doskonałości i ładu? Jaką rolę odegrała w powstaniu poe j epoda II Horacego, Beatus Ule qui procul negotiis...?    _rP7Venuie!

Książka Adama Karpińskiego stawia ponownie te pytani    . _C0F

w zasadzie z żadnej z dotychczasowych odpowiedzi. u or ^    _{a poe}zją

prawda, na prosty związek przyczynowy pomiędzy ^{1 e}° ^s .. _star0p₀lskiej ziemiańską, jednak już sam tytuł pracy pomieszcza en    ideologii. Oczy-

w obrębie ideologii stanowej. Sfera ideałów przynależy owie^ ^    _kulturowe>

wiście na literacki kształt ideału wpływają w równej ^    tradycja poetycka

a więc „renesansowo-humanistyczna kultura umysłowa

oraz uwarunkowania wynikające z biografii twórców.    _haśle Stanisława

Książkę otwiera definicja poezji ziemiańskiej ^opa*    akcentująca przede

Grzeszczuka przeznaczonym do Słownika literatury s ^arop ’_{ramy czaS0W}e tego wszystkim tematykę utworów i ich ideologiczną ^r0 ^    _{Kota t} zawierają

nurtu określone są zgodnie z dawnymi sugestiami _DrzypuSzczalnym czasem *ę pomiędzy połową w. XVI (tzn. latami lo    spokojną-, pierwszej chyba

powstania pieśni Spokojny kąt komu Bóg dal i rny^ P polskiej parafrazy epody II Horacego) a koncern w. *^VI '. _iowo podejmuje Do własnego rozumienia terminu dochodzi au o    . ,. _caj_ei ówc:

...............«-»..cvch poezję    J-W

polskiej parafrazy epoay n    -    __utor stopmy-

Do własnego rozumienia terminu doc -„miańską spośród całej ówcze! •określenia czynników wyróżniających poezję z    utworów należącyc

produkcji literackiej, a także wskazania wspólny    -_{ba re}f_leksji genologicznW

tego nurtu. Ukoronowaniem tych rozważań jes _poemat georgiczny i elegia ę „per viam negatiuam”. Pieśń pochwalna, sie an . __Qez^ _ziemiańskiej. traktowane jako punkty stałe, ograniczające o

stronga w Content Analysis in Folkloristics. W: Trends m Ed. I. de Sola Pool. Urbana, University of Illinois Press, 1959. ⁴⁹ Zob. Hendricks, Folklore...