pic 11 07 010211

Po żniwach i winobraniu lub w miesiącach zimowych miliony chłopów na Zachodzie trudniły się przewoźnictwem jako drugim zawodem, zadowalając się skąpą zapłatą. Rytm ich wolnego czasu wyznaczał natężenie transportu. Czy był zorganizowany, czy nie, wszędzie zajmowali się nim biedacy, a środki ich należy określić jako niezwykle skromne. Również na morzu załogi rekrutowano — w Europie i poza nią — spośród najuboższych. Okręty holenderskie, które w XVII wieku panowały na wszystkich morzach, nie stanowiły wyjątku. Tacy też byli owi zdumiewający marynarze amerykańscy, „Anglicy drugiej kategorii” — jak mawiali Chińczycy — którzy w XVII wieku wypłynęli na podbój mórz na maleńkich stateczkach, nieraz o wyporności 50 do 100 ton, żeglując z Filadelfii lub Nowego Jorku do Chin, upijając się, jak mawiano, za każdym razem, kiedy znajdowali po temu okazję.¹⁰²

Dodajmy, że przedsiębiorcy transportowi nie należeli zazwyczaj do kapitalistów wielkiej klasy: ich zyski były niewielkie. Będziemy jeszcze o tym mówić.¹⁰³

Pomimo skromnych kosztów i zysków, transport i tak stanowił średnio aż 10% ad valorem, jak stwierdza historyk Niemiec średniowiecznych.¹⁰⁴ Ta średnia podlegała jednak wahaniom w różnych krajach i czasach. Znamy ceny sukna kupowanego w Niderlandach i wysyłanego do Florencji w latach 1320 i 1321. Koszty transportu (w wypadku sześciu znanych nam rachunków) wynosiły od 11,7% do 20,34% ad valorem.¹⁰⁵ Tak było w przypadku towaru dość lekkiego i bardzo drogiego. Inne wcale nie wędrowały równie daleko. W XVII wieku trzeba było „zapłacić 100 do 120 Iiwrów za przewóz z Beaune do Paryża beczułki wina często nie wartej więcej niż czterdzieści”.¹⁰⁶

Koszty transportu lądem były zwykle wyższe niż morzem. Stąd pewien zastój w handlu lądowym na dalekich trasach, ożywiany co prawda przez spławne rzeki, choć feudałowie oraz miasta mnożyli na nich rogatki. Stąd przestoje, rewizje, łapówki, strata czasu. Nawet na Nizinie Padańskiej oraz Źzdłuż Renu ktrpey woleli w końcu drogę lądową od dróg wodnych; przerywanych łańcuchami rogatek -pe-obu brzegach. Dodajmy do tego niemałe^ ryzyko rozboju, które było nagminne na całym świecie, stanowiąc margine- , ~sowy~Wskaźaikj)errnanentnego kryzysu gospodarczego i społecznego.^ , '

Natomiast droga~morska oznaćźa~jakby eksplozję łatwegó~2ycia, „dolnej wymiany”. Gospodarki morskie korzystają ze specjalnych premii. Od XIII wieku cena ziarna rosła w Anglii o 15%, ilekroć przebywało ono 80 km drogą lądową, podczas gdy wino gaskońskie sprowadzone z Bordeaux do Hull lub do Irlandii drożało Zaledwie o 10% mimo długiej podróży morskiej.¹⁰⁷ W roku 1828 Jean Baptiste Say wyjaśniał swoim słuchaczom w

Powolność środków transportu

22. Wiadomości w drodze do Wenecji

Linie izochroniczne w odstępach tygodniowych ukazują w przybliżeniu czas potrzebny na dotarcie listu do Wenecji. Pierwsza mapa została sporządzona na podstawie danych z lat 1496—1533), które opracował P. Sardella. Druga i trzecia na podstawie pisanych gazet weneckich zachowanych w londyńskim Record Office. Zebrał je tam dla mnie F.C. Spooner. Promienie zacieniowane na szaro są tym grubsze, im większa jest średnia szybkość. Różnice pomiędzy mapami dotyczące poszczególnych osi mogą się wydawać znaczne. Wynikały one z liczby gońców oraz wagi wiadomości. Można powiedzieć, że ostatnia mapa wykazuje równie powolne tempo jak pierwsza, podczas gdy druga uwidacznia znacznie krótsze odcinki czasu. To poglądowe przedstawienie ma swoje słabe strony. Prędkości powinno się w zasadzie porównywać w odniesieniu do powierzchni ograniczonych przez linie izochroniczne tego samego rzędu. Powierzchnie te nie są jednak wytyczone wystarczająco dokładnie. Gdy się je na siebie nakłada, wydają się w przybliżeniu takie same, gdyż wydłużenia w jakąś stronę równoważą się ze skrótami w inną. Nie trzeba dodawać, że przeliczeń obszarów w km² na dzienne przemarsze można dokonywać tylko w przybliżeniu.

Conservatoire des Arts et Metiers, że mieszkańcom miast atlantyckich w Stanach Zjednoczonych „za opał służy węgiel z Anglii, która jest odległa o ponad tysiąc mil, gdyż wolą go od drewna z lasów odległych o dziesięć mil.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
pic 11 07 015747 VI. Rewolucje i zapóźnienie techniczne nego.72 Nie mieć konia zimą to znaczy znale
15430 pic 11 07 010224 VI. Rewolucje i zapóźnienie techniczne Transport na dziesięć mil lądem jest
33916 pic 11 07 015735 VI. Rewolucje i zapóźnienie techniczne nad Starym Światem aż do XV wieku, o
pic 11 07 010132 VI. Rewolucje i zapóźnienie techniczne wyspu Malajskiego; nadbrzeżne wzgórza wielk
pic 11 07 010159 VI. Rewolucje i zapóźnienie techniczne Żółwie tempo, niska efektywność John Burrou
pic 11 07 010236 354 354 - ■ ‘. Ayutnieme techniczne dawne realia długiego trwania, powtórzmy cytow

więcej podobnych podstron