11.2. Językowe wyróżniki stylu urzędowego. Konflikty celów nadawcy 163

• Biorąc pod uwagę typ odbiorcy, można wyróżnić dwa rodzaje sytuacji komunikacyjnych urzędowych. Pierwszy - to sytuacja nlezindywidualizowana, gdy nadawca zwraca się nie do konkretnego, indywidualnego odbiorcy, lecz do pewnej kategorii osób (np. podróżnych, płatników różnych typów podatku, kierowców pojazdów czterokołowych, rowerzystów), które mogą zapoznawać się z tekstem w różnym miejscu, czasie i okolicznościach. Drugi rodzaj - to sytuacja zindywidualizowana, gdy odbiorcą jest określona, imiennie wskazana osoba fizyczna lub osoba prawna (instytucja).

inia stosunków fc wszelkiego rataj ^ :reślającc prawa i cfcj iana poluanm sluźpj opracowaniach sąbaf ika), styl urąta»pJ zy po prostu stjlntó Tarowania będzie® ni. Kimiany: sljl unotPłł ur/fdowo-pner (rśh

nunikaąjmd

urzędowy

wencjonalincji, mj inne za ważne. Rfinw* wyrastają w lamiW fryzujących się speoS*

pozbawiony więzi BWfl

a wodawca. urząd.

etetn władzy, nietó***' tczentantem »ia*b>' -1

Stosowania stylo •■łcnncj nad**? ‘

11.2. Językowe wyróżniki stylu urzędowego.

Konflikty celów nadawcy

Za najbardziej typowe cechy stylu urzędowego uważa się zwykle dyrektyw-ność, bezosobowość, szablonowość. precyzyjność.

Znakomita część wypowiedzi urzędowych nakłada na odbiorcę obowiązek określonego zachowania się. Podstawowe kategorie dyrektywne - obowiązek. pozwolenie, zakaz - mogą być wyrażane za pomocą różnorodnych środków językowych. Należą do nich przede wszystkim środki leksykalne: nakazy, zakazy, obowiązki i pozwolenia formułowane są głównie przez czasowniki niewłaściwe: powinien, należy oraz formuły dyrektywne takie jak: jest zalecane, jest zakazane, jest dozwolone itp. Stosunkowo rzadko używa się form trybu rozkazującego. Rozkaźniki przybierają postać bezosobową, np. Falenie surowo wzbronione!, Nie wychylać się przez okno!. Dyrektywność wzmacniana jest leksemami typu: bezwzględnie, niezwłocznie, natychmiast oraz znakami wykrzyknienia i groźbami sankcji w wypadku-zachowania innego niż zalecane.

1.    Pieszy jest obowiązany korzystać z chodnika lub drogi dla pieszych, a w razie ich braku - z pobocza. Jeżeli nie ma pobocza lub czasowo nie można z niego korzystać, pieszy może korzystać z jezdni, pod warunkiem zajmowania miejsca jak najbliżej jej krawędzi i ustępowania miejsca nadjeżdżającemu pojazdowi.

2.    Pieszy idący po poboczu lub jezdni jest obowiązany iść lewą stroną drogi

3.    Piesi idący jezdnią są obowiązani iść jeden za drugim. Na drodze o małym ruchu, w warunkach dobrej widoczności, dwóch pieszych może iść obok siebie.

4.    Korzystanie przez pieszego z drogi dla rowerów jest dozwolone tylko w razie braku chodnika lub /robocza albo niemożności korzystania z nich. Pieszy, z wyjątkiem osoby nie/telnosprownej, korzystając z lej drogi, jest obowiązany ustąpić miejsca rowerowi.