skanowanie0036

101

Specjalizacja i wytwory błony komórkowej

dobnie przy udziale kalmoduliny, białka wiążącego wapń. Natomiast wzrost stężenia jonów wodorowych; czyli obniżenie odczynu cytoplazmy z wartości pH 7,0 do 6,8, jest sygnałem do zamknięcia się kanałów. Regulacja przepuszczalności połączeń ■joczelinowych przy udziale jonów wapnia angażuje kinazę białkową A. Proces ten wskazuje na ścieżkę regulacyjną, w skład której wchodzą: IP₃ (1,4,5-trifosforan ino-gftolu), DAG (diacyloglicerol, aktywator kinazy białkowej A) i cAMP. Stężenie jo-nów wapnia w komórce jest bardzo małe, a jego wzrost następuje w odpowiedzi na Biele różnych sygnałów zewnętrznych, które aktywizują speqalne receptory bło-powe, tzw. receptory metabotropowe (związane z białkami G - wiążącymi GTP tean'ózyno-5'-trifosforan). Wzrost stężenia jonów wapnia w komórce zależy od ca-Bpkaskady reakcji, w której biorą udział przekaźniki wtórne, jak DAG, IP₃, kinazy pfełkowie A lub C i szereg enzymów. Prawdopodobnie jest to droga, na której regu-Byana.jest przepuszczalność połączeń szczelinowych. (Przystępny i kompetentny ^^pceakcji chemicznych katalizujących procesy związane z funkcjonowaniem prze-Bfzników pierwotnych i wtórnych znajdzie Czytelnik w książce Leokadii Kłyszejko-feefinówicz, Cytobiochemia, PWN 2002, patrz piśmiennictwo pomocnicze i uzupełniające);

Bfełączenia szczelinowe występują w całym królestwie zwierząt, począwszy od Bniochłonów, a na ssakach kończąc. Występują w komórkach wszystkich tkanek ^Bałymi wyjątkami, do których należą dojrzałe mięśnie szkieletowe, komórki krwi, ■wiórki kostne oraz część układu nerwowego. Szczególnie ważną funkcję zdają się Bptam połączenia szczelinowe w mięśniu sercowym i w mięśniówce macicy. Dzięki ^^Hsanki te stanowią swojego rodzaju funkcjonalne syncytium. Komórki obu tych Banek są dzięki połączeniom szczelinowym połączone elektrycznie i chemicznie. ^^Bbzególną uwagę, ze względu na cykliczność ekspresji koneksyny, a co za tym noe pojawiania się połączeń szczelinowych, zasługują połączenia szczelinowe ^Enięśniówce macicy. W macicy, w czasie tzw. ciszy biologicznej, która ogranicza się ^Bpręsów międzyciążowych, komórki miocytów gładkich mięśniówki nie są ze so-^Baetabolicznie i elektrycznie połączone. Jeżeli nawet istnieją w tym okresie połą-rssnia |zczelinowe pomiędzy miocytami mięśniówki macicy, to są one bardzo nie-i iczne i;ńiewykrywalne dostępnymi metodami. Wybuchowa ekspresja białek połą-^^^Bżczelinowych pojawia się dopiero na kilka lub kilkanaście godzin przed poro-($fewPI©:ies ten objawia się występowaniem synchronicznych skurczów macicy, Biorę \4 efekcie prowadzą do spontanicznego porodu. Ekspresja białek połączenio-iwycMoraz ich oligomeryzacja w połączenia szczelinowe jest regulowana hormonalnie i zależy głównie od dwóch hormonów, progesteronu i estradiolu. Analiza pozio-aiu stężenia obu tych hormonów we krwi matczynej, głównie gryzoni, w powiąza-aiB. z pojawieniem się połączeń szczelinowych w mięśniówce macicy, pozwoliła wy-^^^^przypuszczenie, że wysoki poziom progesteronu blokuje ekspresję białek po-iaczeń szczelinowych, podczas gdy wzrost poziomu estradiolu, który pojawia się ^^Hboniec dąży, znosi „blok progesteronowy". Progesteron jest metabolizowany ^Hpstradiolu, dlatego poziom tego ostatniego wzrasta, a progesteronu obniża się. Ibdel Regulacji pojawiania się i zanikania połączeń szczelinowych w mięśniówce Bpńcytzostał opracowany głównie na podstawie obserwacji dąży gryzoni, ale nie Bat on uniwersalny dla wszystkich ssaków.

W przypadku dąży człowieka, zarówno udział estrogenów, jak i progesteronu ^Rnfrzymaniu i rozwiązaniu pozostaje bezsporny, aczkolwiek niejednoznaczny.