WA308Y0 II10105 POCZATKI SZTUKI088 I djvu

obie płcie chodzą zupełnie nag-o, że u Mlnkopów mężczyźni nigdy nie przykrywają swej nagości, że w Australji mężczyźni i kobiety, z wyjątkiem dziewcząt niezamężnych, chodzą zwykle bez żadnego fartucha, *)—słowem osłanianie części płciowych wcale nie jest powszechnym zwyczajem u plemion pierwotnych. Nagość na najniższym szczeblu cywilizacji nie jest bynajmniej objawmm przypadkowym; przeciwnie, wszystko dowodzi, że osłona jest wyjątkiem, nagość zaś—stanem stałym. Fartuch przypasują w Australji tylko podczas uroczystości, na dzień powszedni wystarcza zwyczajna przepaska; nieznaczna osłona wstydliwych okolic tutaj, jak i wszędzie niemal, jest poprostu dodatkiem do przepaski na biodra, strojem, nie zaś odzieżą. W imię czego człowiek pierwotny miałby odczuw^Tać potrzebę zakrywania części sromnych? Zwierzęta nie znają takiego wrstydu, skąd wziąłby się u człowieka? Prawowierny filozof załatwiłby rzecz mvagą, że wstydliw^Tość jest wrodzona każdemu człowiekowi. Jeżeli jednak taki iilozof ma słuszność, to co mamy myśleć o naszych dzieciach, które, jak wiadomo, pokazują swe organy płciowe bez najmniejszego wstydu, zanim wychowawca nie wykształci ich, i nie pojmują z początku powodów takiego, zakazu? Kto me posiada wrodzonej nieśmiałości, ufającej cudzym słowom więcej niż własnym oczom, tego ogarnia obawa o własne pojęcia wobec tej naiwności dziecięcej. Dogmat, jakoby człowiekowi wrodzona była potrzeba osłaniania organów płciowych, ma naszym zdaniem tyle prawdy w^ sobie, ile zawiera jej twierdzenie, że każdemu Anglikowi wrodzoną jest potrzeba noszenia cylindra. Przedewszystk.im jednak przeoczono pono tę okoliczność, że istnieje różnica, gdy nagość swą ujawnia europejski filozof, a wojownik australski. Westermarck uczynił co do tego bardzo trafną uw^agę. „Tam, gdzie wszyscy chodzą nago, nagość musi się wydawać rzeczą zupełnie naturalną, bowiem nie czyni na nas,

*) Por. liczne dowody u Waitza—Gerlanda, VI, 735 — 738.

http://rcin.org.pl