zoologia kregowcow krew6

Ryc. 107. Schemat budowy płytki krwi w mikroskopie elektronowym: 1 - mitochoiidrium, 2 - ziarnistość azurochlomia, j - \va-kuole. Ui-dlng Bessisa

Troinbocyly - płytki krwi (ryc. 102, 103, 104, 105, 106)

Są to małe, bezjądrzaste komórki mające nieregularny kształt (wiclobocznc, gwiazdkowate, wydłużone, okrągłe), o średnicy nie przekraczającej 4-5 um (u człowieka 1—4 pin); 1 mm' krwi zawiera średnio 200-400 tysięcy trombocytów.

Liczbę trombocytów w 1 mm-' osocza u poszczególnych gatunków zwierząt i człowieka podano w tabeli 1 (str. 161).

Wnętrze tronibocytu wypełnia drobnoziarnista cytoplazma, zawierająca mi-tochondria, pęcherzyki i ziarnistości azurochlonnc (ryc. 107). W płytce krwi rozróżnia się dwie części: środkową i obwodową. W części środkowej, zwanej gra-nulomercm lub chromomerem, znajdują się ziarnistości azurochłonne (u człowieka, konia, osła) lub zasadochłonne (u bydła, psa i królika), które nic dają reakcji Feulgena na kwas deoksyiybonukleinowy, a tym samym nie można ich uważać za pozostałość po jądrze komórkowym. Badania dokonane za pomocą mikroskopu elektronowego wykazały, że granulomer składa się z różnego rodzaju ziarenek, najczęściej owalnych, o średnicy około 0,2 pm, których budowa chemiczna nic jest dostatecznie wyjaśniona. Określa się je jako ziarenka alfa w odróżnieniu od drugiej grupy ziarenek zawierających serotoninę. Poza tym w obrębie granulomcru stwierdza się obecność mitochondriów i glikogenu. Natomiast część obwodowa, zwana hialomcrcm, jest jednorodna, barwi się słabo barwnikami kwaśnymi i zawiera cienkie filamenty oraz mikrolubulc, układające się w pęczki, a także różne enzymy, m.in. trombokinazę. W cytoplazmie trombocytów spotyka się również kropelki tłuszczu, co może przemawiać za zdolnością tych komórek do fagocytozy. U ptaków trombocyty mają jądro, są podobne do erytrocytów, z tą jednak różnicą, że są bardziej wydłużone, mniejsze i zasadochłonne.

Trombocyty' odgrywają rolę w procesie krzepnięcia krwi oraz procesach odpornościowych organizmu. W przypadku uszkodzenia ściany naczynia krwionośnego tworzą skupienia stanowiące punkty węzłowe sieci wlóknika, a następnie uzyskują wypustki, w których obrębie pojawiają się pęcherzyki. Z kolei hialomer ulega rozpuszczeniu, wskutek czego uwalnia się trombokinaza, niezbędna do wytworzenia Skrzepu (trombokinaza powoduje przekształcenie się nieczynnej pro-tronibiny w trombinę, która z kolei w obecności soli wapnia wytrąca włóknik z fi-brynogenu). Przy pewnych schorzeniach następuje zmniejszenie liczby trombo-

cytów, co nosi nazwę trombopenii i prowadzi do zmniejszenia szybkości krzepnięcia krwi.

Limfa (chionka)

Limfa składa się z płynnego osocza (plazmy) oraz komórek. Pod względem chemicznym osocze limiy podobne jest do osocza krwi, przy czym różnice dotyczą ilości poszczególnych składników, np. osocze limiy zawiera mniej białek, natomiast więcej tłuszczów, zwłaszcza w chtonce płynącej z układu pokarmowego. Elementami komórkowymi limiy są głównie limfocyty - 95-97%, pozostałe 3-5% stanowią inne leukocyty i pojedyncze krwinki czerwone.