P1020679
UlrriMiywM prr\ir*h
współdziałanie 9§| społeczeństwu | „zdobywcą . ktj>-
| obejmował i brał w posiadanie znai zną c/ęść globu (/»»• te/ rozdział i powyłfi) o wizualności).
A inne społeczeństwa? Czy i one mają wieś opisaną przez nas w pm-padku Anglii? Możemy tu poczynić meto krótkich uwag. Po pierwsze, co oczywiste, w różnych społeczeństwach kultywuje się ni/.ne formy krajobrazu: alpejskie szczyty i alpejski klimat w Szwajcarii. fiordy w Norwegii, moczary w Irlandii, pustkowia Dzikiego Zachodu w USA. wrzosowiska w Danii, gejzery w Nowej Zelandii itd. (zob. Lowenthał 1994). W każdym przypadku, jak z taką głębią pokazuje Schama, przestrzenie te tworzy' aktywność, doświadczenie i kreatywność człowieka. Nawet w przypadku amerykańskiego pustkowia ustawa Kongresu z roku 1864 ustanawiała Yosemite Yalley pustkowiem uświęconym (podczas wojny, która była znakiem utraty łaski przez Amerykę; Schama 1995: 7). Te akurat tereny były niezamieszkane w wyniku przestrzennej praktyki i przedstawienia przestrzeni w wykonaniu państwa federalnego, które nadało Yosemite charakter parku narodowego. Wymagało to też różnych przestrzeni przedstawienia dla kaznodziei, malarzy, fotografów i pisarzy, którzy' zaczęli opisywać Yosemite i czynić park obiektem lirycznym - zwłaszcza jego niezwykłe sekwoje. Uważano go za miejsce, w którym naród odrodzi się po wojnie domowej, za święty park i demokratyczny raj. I było to pustkowie sterowane, do którego wpuszczano zwierzęta, ale nie wpuszczano ludzi. Nawet John Muir, prorok pustkowia, nazywał Yosemite „doliną parkową” i chwalił jej podobieństwo do sztucznych ogrodów krajobrazowych (Schama 1995: 8, 191). Aby utrzymać dolinę w naturalnym stanie ogrodu Edenu, trzeba było poddać ją szczegółowym regulacjom i precyzyjnej administracji.
Bunce (1994: 35-36) wywodzi ogólniej, że ideał wsi, tak silny w Europie, słabo rozwinął się w USA. Amerykański krajobraz zrodziły pojęcia pioniera i przetrwania, indywidualizmu i egalitaryz-| mu, pracy i handlu. Jeśli angielska wieś wyludniała się w XIX wie-' ku, to populacja wiejskiej Ameryki rosła, gdy osady farmerów przesuwały się niestrudzenie na zachód. Farmy te miały niezwykle uproszczony kształt i dawały w wyniku geometryczny, rozsiany plan osad. Dla europejskich oczu nie ma wiejskiego krajobrazu, jest tylko ziemia uprawna. Amerykańskie farmy natomiast nie są pokusą dla wzroku, który raczej przyciąga „naturalna” sceneria pustyni i kanionu, gór i parowów.
Pf/ynxU ittkn wSnn fijsjjffl
„ ~ -2-~-g-
ftł drugie, | niektórych •połrt/rństwu.h u nanxinwv wmhol uważa się całą /loioiuiii krajołit<i/ów /,.j n.i|lrpkn tego przykład może posłużyć Frant ja, gd/ie różnorodność kłiutatu, długu* uprawianie poszczególnych obszarów, z.róznu uwanie płodów rolnych, rola rodziny i własności chłopskiej zimn ora/ wysoki poziom zatrudnienia w rolnictwie utrzymywany jeszt/e długo po II wo|iur światowej to czynniki, które w sumie wytworzyły wieś wyjątkowo zróżnicowaną, ale spójną w skali narodu, brwentbul pisze
... różnorodność francuskich krajobrazów i tonu życia o/iuczala moce większe niż wśród innych narodów.... Wychwalane zróżnicowanie podkreśla rozmaitość odziedziczonych wspaniałości: nieskończone txrgar-two odmian franaiskich win, serów, kuchni, zwyczaj<W, dialektów Ta różnorodność wszelako wcale nie narusza franaiskie) integralności. (1994: 19)
Kultywowanie tak zróżnicowanej wsi oznacza jednoczesną kultywację różnych regionów oraz różnych społeczności składając ych się na dane społeczeństwo.
Po trzecie, ludzkie kultury są nader pomysłowe i w stosunku do podobnych bytów fizycznych podejmują zupełnie odmienne działania, wykształcając bardzo odmienne przestrzenie przedstawienia. Schama pokazuje to w przypadku lasów - tu w korzenie i gałęzie różnych kultur zostały wplecione nadzwyczaj silnie oddziałujące i zróżnicowane mity. W Niemczech na przykład lasy' od dawna uchodziły za reprezentujące ducha wojennego, ucieleśnioną pamięć, którą nazistowska nowoczesność rozwijała i w znacznym stopniu rozwinęła (zob. Schama 1995: rozdz. 2). Goering objął znaczne obszary Polski „powszechnym planem krajobrazowym”, zgodnie z którym wsie likwidowano, a lasy zamieniano na tereny myśliwskie; temat lasu występował w większości aspektów nazistowskiej sztuki i polityki; Hitlera i jego nazistowskich kamratów regularnie fotografowano w leśnej scenerii, a najrozleglejszy z programów ochrony terenów leśnych stworzono wraz z wprowadzeniem do szkół ekologii lasu (zob. rozdział 2 powyżej o swoistym znaczeniu enwi-ronmentalizmu w okresie nazistowskim). Później obraz ginących lasów znalazł nowy oddźwięk w niemieckiej duszy w latach 80. XX wieku i przyczynił się do rozwoju europejskiej debaty o kwaśnych deszczach. Również w innych krajach Europy lasy rodziły różne mity i były miejscem przechowywania pamięci. W Anglii las długo reprezentował ideę, że uwolnią się od despoty ci, których chronią
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
21115 P1020679 UlrriMiywM prrir*h współdziałanie 9§
21115 P1020679 UlrriMiywM prrir*h współdziałanie 9§
P1020679 UlrriMiywM prrir*h współdziałanie 9§
20. Współdziałanie ze społeczną inspekcją pracy oraz z zakładowymi
skanuj0062 ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH V V ~l wp i kiv,L-NT-A l t ir. •» ■> **>
spol odp przeds3 ichrona planety aj ważniejsze cele The Body Shop to równowaga społeczna, ekonom ic/
38848 str 9 I Ir i 11 blnnd 16 bortforklare ortfore 17 brodd blund ot. drzemka; ~e drzemać, zdrzemn
skan0032 POZNANIE SPOŁECZNE ♦ 93 POZNANIE SPOŁECZNE ♦ 93 O ^ to o o O) c <d ,9£ N CD O 11
19 Podstawiając do wzoru 7.16 F-I . b ■ Ir Mit= ~Ą i == ■ --oraz,/, = —otrzymamy _ M, 6F-1
gielda?rmakologia od t9 ir■ Kolokwium nr 4 - cJio ■ 7 ■f* £ir&q
81412 skanuj0008 /( o { L / J ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH 3X1?> XX-V.;Ui A 4rm ir- -r vli.
str 9 I Ir i 11 blnnd 16 bortforklare ortfore 17 brodd blund ot. drzemka; ~e drzemać, zdrzemnąć się
więcej podobnych podstron