24393 P1010929 (2)

M«vuug swojej woli. Przeto niech będą twow i- postępki pełne mumu i prawdy, a ^sP^wi«^l niech trwa w twoim sercu** (Kiekawmien, 19^*7^ por, Wasilewski, 1881, s. 316). Jak widać, u»_lv, 1

orne

sic do frazeologii samych Rosjan, ciy toż do cudzoziemskiego autora. Na przykład P. Oderb^ i swym pamflecie o Iwanie Groźnym (1585 rok) żył. że car jest dla swych poddanych papierom i skirn bogiem («Bey seinem leben hielyen m $ei_n n terthanen nicht allein fiir einem irrdischen Gott ^Wdcm auch^ ¹ “—⁸

---- ■ -------- ł"" --------

iern a uch fiir iren Kayser uno Papst» — o<k_rC, 1*>S8, kurta 3); Izaak Massa (1612 rok), donosząc o Jf* byciu przez Rosjan Syberii, pisze, że ,»* pomocą u;

bycu^Se^nosja^oyl^InPBze, ze „* pomocą których tuziemców, którzy zostali we wsiach nau^Z przez ruskich chłopów języka rosyjskiego, iaosk\yi( nie opowiedzieli dzikusom o swoim carze, twierdąc jest on prawie ziemskim bogiem (derelve by na aertsohen god te zifn)” (Aleksieiew, 1932, s, 252); Ju^ Kriżnnić w swym dziele Polityka (1663—1666) po^t nywał cara z „jakimś bogiem na ziemi** i nuym „ziemskim bogiem**, powołując się przy tym na Psth 81: «Zemniy bóg. Krdly iest, iako nłkiy B6g na m lye. Idz zesra rekel, Bozi ieste i sini Wisznyego wi (Psalm 81) — (Kriżanicz, 1965, s. 206). O istnienii kiej nazwy świadczy patriarcha Nikon w liście! Aleksego M ichajłowieża (najprawdopodobniej w roku). Zwracając się do cara Nikon mówi: „Biada tys którzy po śmierci mają być wrzuceni do jamy op^;stej, tego winni obawiać się ci, którzy teras wyw sza ją się chwałą tego świata i pysznią jako nieśni** telni i jako bogowie, sławieni przez ludzi nych i z zadowoleniem przyjmując takie beaseas^f słowa: Ty jesteś ziemski Bóg, Nas zaś Pismo W uczy — Bóg nasz na niebie i na ziemi wszystko chce uczyni. Takimi bezsensownymi słowami-^-

—. , ahH

cara „ziemskim bogiem było typowe dla sfow ** Bizancjum owej epoki,** * ' ^Ucl

Tego typu nazewnictwo stosowano w Rosji fai żerny zbadać, jakimi drogami przeniknęło ono t c jum na Kuś), Początkowo zauważali Je tylko <3^ ziemcy, przy czym w wielu przypadkach nie ^ z całą pewnością stwierdzić, czy dane wyrażę^-^ - —^

ęhodonoaor, król babiloński, radował alę, 1 został pozbawiony królestwa" (ZORSA, 11, a. 552—553; por. takie łiiuuo porównanie Aleksego Miehajłowiczu z Nabu-chodonozorem, dokonane przez protopopa Awwakuma, co cytowaliśmy Już powyżej, rozdz. I. 2.1).^u

Jak widzimy, wyrażenie „ziemski bóg” było znane w Koaji. Jednakże świadectwa o istnieniu togo wyrażenia pochodzą ze źródeł peryferyjnych, nie występują natomiast w ruskiej tradycji książkowej. Ponadto od połowy XVIII wieku nazwa ta wchodzi do literatury. Sytuację tę można wyjaśnić przez fakt, że rozpatrywane wyrażenie istniało początkowo poza tradycją książkową, widocznie jaiko specyficznie świeckie, a późnie j, w miarę sekularyzacji kultury ruskiej, stało się dziedzictwem literatury (tekstów kulturowych). Jednocześnie dzięki rosnącej sakralizacji monarchy nazwa ta staje się stałym wyrazem kultu imperatora i nabiera prawie oficjalnego charakteru, a jej nowe znaczenie dobitnie wyraził E. W. Barsow, który pisał w o wstępie do swego wydania obrzędów koronacji carów: „Najwyższa władza, tak wywyższona przez Kościół, staje się dla ludu władzą «świętą* i idealny obraz Cara w świadomości ludu urasta do znaczenia ^ziemskiego boga»" (Barsow, 1883, s. IV).

W XVIII wieku jedno z wczesnych świadectw takiego użycia słów znajdujemy w liście Stefana Jaworskiego do Piotra 1, z 14 kwietnia 1714 roku: „Jakaż może być cnota, przynależna carskiej wspaniałości, niż ta. aby darować winy. W ten bowiem sposób wy, bogowie ziemscy. stajecie się podobni samemu Bogu niebieskiemu" (Czystowicz, 1868, s. 66). W opowiadaniu A. K. N&rtowa o Piotrze I powiedziano: „My, mający szczęście znajdowania się przy tym monarsze, umrzemy wierni mu, i gorącą miłość naszą do ziemskiego boga pogrzebiemy wraz ze sobą" (Nartow, 1891, s. 69). Od potowy XVIII wieku wyrażenie „ziemski bóg*’ stosowane jest jako standardowe, przenikając nawet do literatury kościelnej. W 1750 roku prefekt Kijowskiej Akademii Duchownej Matiasses Maksymowicz powiedział w kazaniu Słotoo na izbranije yietmana u? Głuchowie (co prawda, mowa jest tutaj nie o carze, ale o hetmanie Cyrylu Razumowskim): „...wszyscy (...) pod

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Zdj?cie0129 (2) Zdolność do oceny prawnej
img03701 36 hic sami przepisują. Nikt nie może hydź zobowiązanym prwC-w swojej woli. a kiedy w spól
socjologia8 (2) Role społeczne i struktury ról 145 wzorów. Osoba taka staje się konformistą wbrew s
Zdj?cie0128 (2) Zdolność do ocony prawnej i do oświadczenia swojej woli w zaburzeniach afektywn
10?ch milosci 6 Miłość szanuje wybory kochanej osoby. Gdy kochamy, nie narzucamy swojej woli
DSC00562 (7) ■ Nie ma obowiązku wykorzystywania swojej wiedzy i doświadczenia w celu uzyskania szybk
scandjvutmp7801 2*0 (Mozę! niech za Twym przykładem Wszystkiem dla nas będzie Bóg, Niech idziemy Tw
page0164 — 150 sądku, a przeto żeby nigdy nie doszły do tego stopnia gwałtowności, gdzie ustaje woln
Definicja Niech A e Mmxn(R), B e M„X/(R); A = [aj], B = [bij] (tzn. kolumny B mają tyle elementów, i
42251 P1010935 (3) sj5S > n ®C1<! «tu wij ’m $wio 1 w*rutu podikre. ►•Prawda ich wy.
25748 skanuj0038 (98) DPY-008 Uwolnienie od przekleństwa cz. II Przez długi czas znosi gotowanie swo

więcej podobnych podstron