34049 wstęp do teorii polityki img 17

21

Przedstawiony schemat uwarunkowań polityki zagranicznej obejmuje tylko te zmienne jej środowiska, które są typowe. Każde z nich może przybierać szczegółową konkretyzację w odniesieniu do poszczególnych państw. Ponadto, znaczenie każdego z uwarunkowań i jego miejsce w systemie ulega zmianom z upływem czasu; zaś to stanowi źródło historycznej ewolucji treści i form prowadzonej przez państwa polityki zagranicznej.

Zakres i dynamika ewolucji polityki zagranicznej państwa zależy od liczby i rangi poszczególnych uwarunkowań, które pod legają zmianom w danym okresie historycznym. Jeśli zmieniają się tylko niektóre uwarunkowania, a zwłaszcza usytuowane hierarchicznie na końcowych miejscach w ramach poszczególnych systemów uwarunkowań, to w konsekwencji ewolucja tych systemów oraz przybiegająca pod jej wpływem ewolucja celów, środków i metod oraz działań polityki zagranicznej będzie niewielka. Natomiast, jeśli zmiany obejmują większość uwarunkowań znajdujących się na czołowych miejscach w ramach poszczególnych ich systemów, to w rezultacie występuje w danym przedziale czasowym zjawisko szerokiej i głębokiej ewolucji samych systemów uwarunkowań oraz realizowanej na ich podstawie polityki zagranicznej państwa.

2. Uwarunkowania wewnętrzne

2.1. Obiektywne

a) Środowisko geograficzne państwa. W nauce o stosunkach międzynarodowych dość rozpowszechniony jest pogląd przyznający istotne znaczenie czynnikom geograficznym jako uwarunkowaniom polityki zagranicznej państw"’. Współcześni autorzy odwołująsię nawet do poglądów Monteskiusza, który w połowie XVin wielu w swym dziele O duchu praw (1748 r.) wskazywał na związki zjawisk społeczno-politycznych (temperamentu politycznego) z „naturąklima-tu” i „naturąziemi". Powołują się także na Napoleona Bonaparte, który mawiał: „polityka państw leży w ich geografii". W końcu XIX wieku niemiecki uczony Friedrich Ratzel stworzył teoretyczne podwaliny geografii politycznej, które następnie rozwijane w latach międzywojennych w Niemczech, przede wszystkim przez Karla Haushofera, doprowadziły do powstania szkoły geopolityki. Zwolennikami wyjaśniania zjawisk politycznych czynnikami geograficznymi byli także: we Francji Jacques Ancel, w Anglii Halford MacKinder, w USA między innymi ThayerT. Mahan i Ellsworth Huntington”.

¹⁰    Frankel, The Making of Foreign Policy..., s. 57-61 {autor ten używa terminu „środowisko fizyczne"); Marcel Merle, Soaolttgte des relatiom mternalionales, Paris: Dalio/. 1974, s. 149-158 („czynnik naturalny"); Daniel Colard, Les relatiom internationals. Paris: Masson 1977, s. 33-35 („czynnik geograficzny").

¹¹    Na temat zasadniczych interpretacji geopolitycznych zob. Carlo Jean, Geopolityka, Wrocław: Ossolineum 2003, s. 60-97.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
11880 wstęp do teorii polityki img 21 25 uwagę na system najwyższych organów państwowych, w tym mech
13353 wstęp do teorii polityki img 1 POLITYKI ZAGRANICZNEJ PAŃSTWA redakcja naukowa RYSZARD ZIĘBA
14598 wstęp do teorii polityki img 134 143 rodowych (ogólnodcmokratycznych) i determinant sojusznicz
20090 wstęp do teorii polityki img 18 22 Teorie dcterminizmu geograficznego zazwyczaj koncentrują si
21499 wstęp do teorii polityki img 169 159 Zdaniem niektórych poslmodemisiów, nadszedł zmierzch pańs
21581 wstęp do teorii polityki img 6 Theory of State Foreign Policy: An Introduction Ed. by Ryszard
22603 wstęp do teorii polityki img 123 131 wania na szybko zmieniające się warunki zewnętrzne i pozw

więcej podobnych podstron