50921 symbol008
16
trzymający się ściśle symbolizmu językowego i poszukujący podobieństw lingwistycznych, które pozwalają wnioskować o podobieństwach socjologicznych. Dla funkcjonałizmu tego mit, rytuał i symbol są dobrze zrozumiałe, gdy poznało się ich etymologię (Durand 1986, 64).
Dyskusja z owymi hipotezami skupić się winna na istocie symbolu i mitu, nie zaś na roztrząsaniu zagadnienia "obiektywnych" ideologii religijnych. Drugim z tropów podąża między innymi H. Łowmiański, widząc podstawową sprzeczność teorii Dume-zila w jej nieadekwatności do ustroju rodowo-plemiennego Indo-europejczyków (Łowmiański 1986, 40) . Spostrzegamy jednak, że obie hermeneutyki - lingwistyczna Dumezila i materialistyczna Łowmiańskiego, odkrywają różne aspekty mitu (językowy i ekonomiczny) . Stąd bardziej celowym jest rozpatrzenie w nich różnic pojmowania symbolu, niż podważanie z własnego punktu widzenia końcowych efektów analiz.
Mit w teorii symbolicznej nie redukuje się, jak słowo mieszczące się w leksyce, bezpośrednio do znaczenia funkcjonalnego. Zapewne tworzy on pewien język, lecz ponad zwykłym poziomem ekspresji językowej (Durand 1986, 65). Dostrzegł to Levi-Strauss, dzięki czemu metoda strukturalna nie zatrzymuje się nigdy na symbolu wyłączonym ze swego kontekstu, lecz ustala relacje zachodzące pomiędzy składnikami mitu (Ricoeur 1989, 175). Jak zaznaczyliśmy wcześniej, strukturalizm dopomaga w porządkowaniu zijaczeń, nie interpretując ich szczegółowo. W zależności od stosowanej metody, zarówno strukturalizm, jak i funkcjonalizm lingwistyczny, sprowadzają mit do ścisłego kontekstu społecznego lub syntaktycznego, a w rezultacie symbol do kategorii prostego znaku (Durand 1986, 70-71).
Kryteriologia zastosowana przez P. Ricoeura w Symbolice zła, ukazuje nam możliwość "znaczeniowej" interpretacji wierzeń religijnych (Ricoeur 1986). Hermeneutyczna myśl Ricoeura wiedzie czytelnika od fenomenologii zła, ku typologii mitów mówiących o pochodzeniu zła i jego kresie. 0 ile fenomenologowie religii uważali za wskazane cofnąć się od opowieści do prenarracyjnych korzeni mitu, o tyle Ricoeur proponuje przeciwny kierunek "eksploracji" - od symbolicznej świadomości ku opowieści mitycznej (Ricoeur 1986, 157). Pomiędzy obu etapami poznania znajduje się miejsce dla stworzenia "typów" przekazów mitycznych, nakładających na wielość fenomenów jednolitą siatkę pojęciową. Autor zgadzając się z Levi-Straussem, wprowadza morfologię głównych "figur" przedstawień zła: pierwotnego chaosu (Sumer), upadku i zbawienia człowieka (judaizm, chrześcijaństwo), tragicznej egzystencji ludzkiej (tragedia grecka) oraz mit "duszy wygnanej" (filozofia orficko-pitagorejska) (Ricoeur 1986, 163-165) . Typologia ta nie grzęźnie w klasyfikacyjnych przegródkach, statyka przekształca się w dynamikę, gdy odkrywane jest przez Ricoeura utajnione życie mitów oraz gra ich ukrytych pokrewieństw. Wszystkie owe "figury" poddawane są nieustannie weryfikującym sprawdzianom, jak choćby w przypadku mitu pierwotnego chaosu zgodność ze strukturą kultu, jako że kult w tym wypadku jest obrzędowym powtórzeniem zmagań u zarania świata (Ricoeur 1986, 163).
Metoda hermeneutyczna odkrywa dzięki temu znaczenia mitów, nie partycypując jednocześnie pod pozorem obiektywności, w ich treściach. Rozpoczynamy wprawdzie wędrówkę od symboli, by dojść do "opowieści", lecz nie narzucamy tego scenariusza społeczeństwu pradziejowemu, w twierdzeniu że również jego droga tworzenia mitów biec musiała według identycznych etapów (jak czyni to np. J. Żak 1975, 45-57). Symbole, jak powiada Ricoeur, już są -spotykamy je, odkrywamy. Ukierunkowanie badań i ograniczenie ich pola wynika z usytuowania podmiotu poznającego w historii, kulturze oraz filozofii. Hermeneutyka ustanawiająca winna zdawać sobie sprawę z tego faktu, zaś ten kto chciałby w imię "obiektywności" pozostać na uboczu własnej historii, nie dopuszczając jakiegokolwiek usytuowania, mógłby ostatecznie poznać wszystko, lecz nie zrozumiałby niczego (Ricoeur 1986, 22-26).
Naszkicowane metody interpretacyjne, od strukturalizmu Levi-Straussa po hermeneutykę ustanawiając Ricoeura, odkrywają różne aspekty rzeczywistości mitycznej (strukturę, funkcję, znaczenie itd.). Ponad nimi, wziętymi z osobna, prześwituje jednak wspólna cecha redundancji symbolu. To właśnie przez moc powtarzania, doskonalącego dzięki gromadzeniu przybliżeń, zapełniają się jego znaczenia. Można je w tym porównać do spirali, w której za każdym powtórzeniem coraz bardziej zbliżamy się do celu, do jej środka. Nie tylko jeden symbol nie jest równie znaczący co wszystkie inne, ale w monotematycznym zespole, wzajemnie się one uzupełniają (Durand 1986, 26).
Wychodząc od tej fundamentalnej właściwości redundancji, klasyfikować można świat symboliczny w zależności od tego, jakie napotykamy relacje: gestów (rytuału), języka czy obrazu. Gra owych rytualnych, mitycznych i ikonograficznych powtórzeń, koryguje i uzupełnia znaczenie przedmiotu w oczach badacza (Durand
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
40005 symbol007 16 trzymający się ściśle s‘- Po1-izmu językowego i poszukujący podobieństw lingwisty
zalecane szczepienia MM Warto trzymać się ściśle wyznaczonych terminów szczepień, nawet jeśli dzi
skanuj0059 (43) Rozdział 3.3 Drukarki termiczne drukują symbole kodowe na papierze termicznym, które
page0898 890; Spirytualni — Spirytyzm ściśle trzymali się ostrej reguły swego zakonu i przestrzegali
WSP J POLM80 Terminologia i inne językowe wykładniki stylo naukowego 187 daje się ściśle uporządkowa
81962 skanuj0073 (16) 150 AK&Jt*1 <X>IA I 1V« /SA Tradycyjni autorzy tomistyczni trzymają
Po lekcji nauczyciel powinien sam dla siebie jąocenić, przy czym nie chodzi o to, czy ściśle trzymał
scan0037 3 12 Jeżeli ściśle trzymać się niektórych, wspomnianych wyżej, definicji biotechnologii, to
Magazyn638 01 830 DANJA — DASZYNSKA-OOLINSKA ZOFJA Polityka zagi aniczna Danji trzyma się zasady
DSCF3827 symboliki i pokrewieństwo treści, wiążących się z postacią Lucyfera;
78469 Picture18 1 dość. Nie będę myślał, tylko aż .do lata będę się ściślej trzymał wskazówek lekarz
1. Postulaty G. Meada: Gest wokalny- Naczelna postać symbolu znaczącego. Są to symbole językowe, czy
440 Wiek państw narodowych grupy wyłaniające się spośród Braci ściśle trzymały się jego nauki, która
więcej podobnych podstron