P. Guiraud, Zarys wersyfikacji francuskiej, 1961;
L. Pszczołowska, Dlaczego wierszem?, 1963; M
R. Mayenowa, Wiersz, [w zbiorze;] Wiersz, uz. 1; Rytmika, red. J. Woronczak, 1963; J. Lolman, Lekcy i po strukturalnoj poetikic, 1964; M. Dłuska, Studia i rozprawy, t 1 —2,1970; Metryka słowiańska, red. Z. Kopczyńska, L. Pszczołowska, 1971;
Z- Kopczyńska, L. Pszczołowska, Słownik rytmiczny prozy polskiej i wiersza polskiego, [w zbiorze;] Semiotyka i struktura tekstu, 1973; A, Sławow, Zarys wersyfikacji bułgarskiej, 1974; Teoria wiersza i poezji, „Pamiętnik Literacki” 1974, z. 2 (zawiera m.in. przekłady prac nast. autorów:
M. Halle i S. J. Keyser, A. N. Kołmogorow); W. Chołszewnikow, Zarys wersyfikacji rosyjskiej, 1976; Słowiańska metryka porównawcza: 1 Słownik rytmiczny, red. Z. Kopczyńska, L. Pszczołowska, 1978; II. Organizacja składniowa. red. Z, Kopczyńska, L. Pszczołowska, 1984; III. Semantyka form wierszowych, red. L. Pszczołowska, 1988; IV. Wiersz przekładu, red. L. Pszczołowska, D. Urbańska, 1992; V. Sonet, red. L. Pszczołowska, D. Urbańska, 1993; VI. Europejskie wzorce metryczne, red. M. Ćervenka, L. Pszczołowska, D. Urbańska, 1995; M. R. Mayenowa, Wiersz i proza, [w:] Poetyka teoretyczna, 1979; M. Dłuska, Próba teorii wiersza polskiego, 1980; C. Scott, French vers-art, 1980; A. Kulawik, Wprowadzenie do teorii wiersza, 1988, M. L. Gasparow, Oczerk istorii jewropiejskogo sticha, 1989; Nauka o wierszu, „Pamiętnik Literacki” 1992, z. 2 i 3 (zawiera przekłady prac nast. autorów: M. L. Gasparow,
S. Petrović, M. Tarlinska, M. Ćervenka); zob. też, intonacja, metrum, metryka, rym, rytm, strofa, system wersyfikacyjny, wersologia, wiersz nieregularny, wiersz sylabiczny, wiersz sylabotoniczny, wiersz toniczny, wiersz wolny, wiersz zdaniowy, wzorzec rytmiczny, aos
Wiersz aliteracyjny zob. Aliteracja
Wiersz biały (ang. blank verse, fr. vers blanc, niem. Blankvers, ros. óeAbiu cmux) - wiersz bezrymowy, stanowiący w obrębie danego -4 systemu wersyfikacyjnego opozycję wobec wiersza rymowanego (^ rym), który w polskiej poezji jest bardziej rozpowszechniony. Każdy rodzaj wierszowania wystąpić może w wariancie rymowanym lub bezrymowym. Brak rymowego uwydatnienia -* klauzul jest zazwyczaj rekompensowany zwiększoną wyrazistością innych występujących w klauzuli układów językowych, szczególnie składniowo-intonacyjnycb i akcentowych.
W lit. polskie) w.łi, utosunkowo najczęściej Moso< wany jest w utworach dramatye/uych. Po raz pierwu/y pojawił nię w Odprawie posłów greckich J. Kochanowskiego jako nlw/,|n do pozbawionego rymu wtom/a antycznego* Po dzień dzisiejszy dominuje w tłumaczeniach starożytnej tragedii i komedii, tuk ze nowożytnego dramatu niemieckiego, włoskiego, a /.włuszc/u angielskiego (przekłady Szekspira), W,b. piwnie są m in. Satyry K, Opalińskiego, sccnic/uc siclunki i I), K i na żnina, niektóre dramaty i Słowackiego i Norwida, aos
Wiem/, ciągły /.oh, Wier*/. Ntychlczny
Wiersz iijMindiiy /oh Wiersz ohru/.kowy
Wiersz, karmelkowy krótki, najczęściej dwu-wersowy /a nobliwy utwór wydrukowuny na papierku, w który zawinięty jest cukierek, np.
Jeżeli urn kurruclek /a górnik umieścisz,,
Wzajemność twego sercu przez, to tni obwieścisz.
Jest to gatunek wimzopisunikicgo anonimowego folkloru o charakterze zabawowym,. rozwijającego się szczególnie w 2, połowic XIX w., głównie w środowiskach drobnomicszczańskich i drobno-szlachcckich. tk
Wiersz meliczny (ang. mełic verse, fr. vers mellque, niem. mcllscher Pers, ros. mc/iuucckuu
mux)--> wiersz ukształtowany pod wpływem
organizacji muzycznej w tekstach, które powstały w ścisłej zależności od muzyki, juk np. archaiczne utwory poetyckie śpiewane lub wykonywane przy wtórze muzyki, a zwłaszcza pieśni ludowe. Rytmiczna budowa tych tekstów zdeterminowana przez czynnik muzyczny sprowadza się, po jego wykluczeniu, do mniej lub bardziej regularnej rytmiczności językowej (-* rytm). Najważniejsze cechy w.m. polskich pieśni ludowych to: 1. uzgodnienie członowania wersowego i zdaniowego, a więc bezprzerzutniowość (-* przerzutnia) powstała w rezultacie zharmonizowania działów zdaniowych z frazowaniem muzycznym, co jest elementarnym warunkiem zrozumiałości śpiewanego tekstu; 2. zmienność sylabiczncgo rozmiaru
wersów przy pewnej skłonności do ich przybliżonego wyrównaniu, w niektórych utworach prowadzącej do wyrównaniu całkowitego. Maksymalną liczbę sylab w wersie określa liczba nut przypadających na ten segment tekstu. Sylabicz-na niestałość wersów jest najczęściej rezultatem zmiennej liczby taktów w odpowiadających sobie