64234 strc c d

Turystyka w obliczu wyzwań XXI wieku

Znaczne szkody w środowisku przyrodniczym wyrządzają również różne formy turystyki nadwodnej. Łodzie motorowe naruszają spokój ptactwa wodnego. Turyści kajakowi zaśmiecają brzegi rzek oraz niszczą roślinność, biwakując i paląc ogniska w niedozwolonych miejscach. I. Jędrzejczyk zwraca uwagę na fakt, że nawet tak przyjazne środowisku formy, jak turystyka wędrowna i rowerowa mogą powodować degradację środowiska. Nadmierne zagęszczenie tras turystycznych i dróg rowerowych może bowiem pozbawić naturalnej atrakcyjności turystycznej nawet duże obszary. Na przykład na terenie podgórskiego parku przyrodniczego Eifel (na granicy Niemiec, Belgii i Luksemburga) asfaltowe trasy rowerowe biegną równolegle w odległości zaledwie kilkudziesięciu metrów od siebie, co znacznie obniża walory naturalne terenu⁷⁴.

Ciekawe zjawisko można zaobserwować przy analizie zależności między unikalnością walorów środowiska przyrodniczego a natężeniem ruchu turystycznego. Badania wykazują, że atrakcyjność środowiska naturalnego dla turystyki gwałtownie wzrasta, z chwilą uznania danego terenu za obszar chroniony, zwłaszcza gdy zyska on status parku narodowego. Tak więc paradoksalnie, troska o ochronę środowiska, powodując zwiększony napływ turystów, może doprowadzić do utraty niektórych jego walorów. Znane są na świecie przypadki tworzenie nowych parków narodowych, w których działalność marketingowa i chęć promocji regionu jest nie mniej ważna niż idea ochrony przyrody.

W wielu opracowaniach można spotkać się z poglądem, że turystyka jest głównym źródłem degradacji środowiska w miejscowościach recepcyjnych.'Wydaje się, że opinie te są mocno przesadzone. Świadczą o tym dane Instytutu na Rzecz Ekorozwoju, które wyraźnie wskazują, że turystyka nie należy do tych dziedzin gospodarki, które najbardziej degradują środowisko. Szacuje się, że przyczynia się ona do niszczenia środowiska w 5-7%, co w porównaniu do 40% udziału przemysłu, 20% — budownictwa oraz 15% — rolnictwa, nie jest wartością dużą⁷⁵. Związki jakie zachodzą między turystyką a kształtowaniem świadomości ekologicznej najlepiej oddaje opinia I. Jędrzejczyk, która twierdzi, że „... w gospodarce turystycznej zachodzą skom-plikowane i różnokierunkowe procesy zmian, które w efekcie

74 Tamże, s. 32.

75 Kaminiecka J., Ekopolityka w turystyce ... op. cit., s. 14.