69801 pic 11 06 011700

iirsrego" zaczerpnięto z filozofii i współczesnej semantyki r-odaLe- Zbiór zdań czy sądów logicznych, które są pn«rfuKi.vl określonym sweecie możliwym w określonym punkcie caa? zwykle nazywany opisem stanu. Pojęć tych nic wiać bardziej szczesołowo. traktujemy je bowiem jedynie wowe pojęcia cgołne. a w dalszych naszych rozważaniach    ^

wać terminu „stan"’ zamiast „świat możliwy”, by podkreślić, o fragmentach światów, niekoniecznie zaś o całych światach. Q^|r'*“^l| nio. opis stanu to częściowy, niepełny opis pewnego świata Zmiana (stanu) jest zatem relacją binarną między stańmyHI cymie rzecz biorąc, zmiana ma miejsce lub zachodUJ»"1 stan zastaje wzbogacony lub zubożony o jeden lub więcej które do niego dodano lub zeń usunięto, oądż też jeśu jeden " przedmiotów zyskuje lub traci pewne własności albo relacje. * pozostaje do innych. Tak więc ruch mojej ręki. opadanie liśi i temperatury to zmiany stanu: zmiany stanu będzieim ^naZy^^ ₅ rżeniami. Zdarzenia mogą być złożone, tj. mogą z n stanów, czyli n — 1 zmian stanu, gdzie stan pierwsz> okresu zwyczaj jako stan początkowy, a stan ostatni jako s t --- J c o w y. Ponieważ do charakterystyki stanu należy punkt czaso^T na stanu wiąże się ze zmianą w czasie; inaczej mówiąc, zoa. — uporządkow ane czasowo (a więc linearnie).    afciee

Jak widzieliśmy, zmiana stanu może być związana z ciałem ^ lub częścią ciała, jak przy poruszeniu ręką. Takie związane i “"H zdarzenie może wywołać (spowodować) inne zdarzeń*³ ! zane z ciałem bądź też zdarzenia związane z innymi przedmie —-- ^ zmiemie trudne filozoficzne pojęcie przyczyny będziemy tu * jako podstawowy relację między zdarzeniami. Schematycznie „ rąc. możemy powiedzieć, że zdarzenie Z, powoduje (bezpośredni⁰ -nie Z,, jeśli — przy wszystkich innych czynnikach niennienionj • nie wystąpiłoby, gdyby wcześniej nie wystąpiło Zj. Obiegowe tP* pojęcie przyczyny to pojęcie „przyczyny pośredniej*’, tj. zwiai*-- ^ czynowego, gdzie zdarzenie początkowe w łańcuchu P ^r z ■ ^c *_ ^ wo-skutkowym powoduje zdarzenia pośrednie, a te 0°!* wodują zdarzenie końcowe. Zdarzenie wywołane przez zdarzeni przyczyną będziemy nazywać konsekwencją czy ^nast^. _y a stan końcowi,- następstwa — skutkiem. Moglibyśmy ^ wiedzieć, że zdarzenie związane z ciałem, mogące powodować rżenia jest działaniem; jednakże brakuje tu jeszcze kilku istotn> ^c

•* Klasyczny termin Leibniza ..świat możliwy” został ponownie "T- \ ^ '^> przez Kripkego i innych w semantyce logiki modalnej. Wprowadzeń ^ modalnej znajdzie czytelnik w: Hughes and CresswelL Introductton

Legie London 1968. O niektórych zastosowaniach w badaniach literatury, metafory, zob. „Poetics” 14 (15) voL IV, 2—3.

mkow. Kiedy bowiem ktoś porusza moim ciałem (lub jego częścią), gdy śpię lub jestem nieprzytomny, nie nazywamy tego działaniem wykony-wamm przeze mnie: to nie ja coś robię, ale ktoś inny. Inaczej mówiąc, zdarzenie związane z ciałem musi bye wywołane przeze mnie samego. W zasadzie konieczne jest do tego, bym był przytomny : świadom stanu swego ciała i jego zdarzeń. Ponadto wydaje się. iż Eiłezałobv zaliczać do działań jedynie te zdarzenia związane z ciałem, nad którymi w danej sytuacji panujemy, tj. zdarzenia, które możemy racząc i skończyć, kiedy chcemy. Wiele zdarzeń biologicznych związanych z ciałem, takich jak bicie serca, jest w normalnych okolicznościach poza naszą kontrolą, dlatego też me są to działania. I przeciwnie, mors my wykonać działania, nie zdając sobie z nich w pełni sprawy, a są one mimo to działaniami, ponieważ możemy nad mmi panować, tj. moglibyśmy zdawać sobie z nich sprawę. Organizm spełniający co najmniej wspomniane wyżej warunki (np. przytomności, świadomości, pancwama nad swymi działaniami) będziemy nazywać (normalną) osobą. Tylko osoba może zatem wykonywać działania; osoba wykonująca działanie oędzie nazywana a g e n s e m.

Kategoria tak scharakteryzowanych zdarzeń nadal jest zbyt szerosa ćia naszych celów, bo obejmuje to. co moglibyśmy nazwać czynnościami [doings], działania [actions] natomiast to czynności (bądź obejmują czynności) mające także inne jeszcze cechy. Tak więc gdy bawię hę ołówkiem, nie zdając sobie z tego sprawy, można powiedzieć, że coś -obię. ale nie powiemy, że wykonuję jakieś działanie w* ścisłym znaczeniu tego słowa. Podobnie mogę przypadkiem upuścić szklankę, nie —k’ąc takiej intencji, inaczej niż w wypadku, kiedy rzuciłbj.m szklanką w kogoś. W większości filozoficznych ujęć działania tego zawsze mezupełnie jasnego lecz ważnego pojęcia intencji używa się do odróżnia-ma dzialaii od niedzialań, takich jak czynności, ruchy ciała, cz> inne zdarzenia. Ściśle z nim powiązane jest pojęcie moralnej i prawnej o d-powiedzialności; jesteśmy odpowiedzialni tylko za te czynności ich następstwa), nad którymi możemy panować i które zamierzaliśmy, 'sywołac (bezpośrednio lub pośrednio, tj. jako część sekwencji czynności ^zmierzonych jako całość). Dowodzi się niekiedy, że ponieważ czynność zdarzeniem związanvm z ciałem, a zdarzenia powodowane są przez mne zdarzenia, intencje to akty psychiczne powodujące nasze -zynności. Prowadzi to jednak do niejakich komplikacji, gdyż akty ps>-“'-czne wymagałyby z kolei intencji jako swojej przyczyny, i tak dalej ^Qd ihfmitum. Dlatego też bezpieczniej jest określać intencje jako stany -ó zdarzenia psychiczne, które oczywiście mogą być z kolei spowodo-^Vsne innymi zdarzeniami psychicznymi, takimi jak życzenia, pragnienia, Pożądania, nadzieje. Odrębnym zagadnieniem jest to. że chociaż w t_t mieć zamiar zrobić -4 w czasie ń-Ht. nie można właściwie powie-że ta intencja ..powoduje” moje czynności, w międzyczasie bowiem

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
pic 11 06 015509 30 KAZIMIERZ BARTOSZYNSKI z dwu aspektów: dramatyzującego i groteskowego. Także hi
32274 pic 11 06 011726 .    teun a. van dijk działanie, opis działania a narracja ■
62801 pic 11 06 011913 168 WILLIAM O. HENDRICKS METODOLOGIA STRUKTURALNEJ ANALIZY NARRACJI&nbs
pic 11 06 011929 171 171 170 wierzchni tekstu. Oznacza to, iż wszelka trafna reprezentacja struktur
pic 11 06 011929 171 171 170 wierzchni tekstu. Oznacza to, iż wszelka trafna reprezentacja struktur
pic 11 06 013458 56 ERAZM KUZMA Może to nawet zbyt dużo powiedziane: wybierze; Claude Levi-Strauss
pic 11 06 013530 58 ERAZM 1CU2MA szych od niej. Z Biblią wiążą się innego rodzaju trudności. Pierws
pic 11 06 013749 G8 ERAZM KUZMA Trzecia odmiana należy do najciekawszych i wiąże ona mit z symbolem
pic 11 06 015312 216 JEAN COHEN S jest Z A AvN Niezgodność zjawia się wtedy między jedną z presupoz
pic 11 06 015545 JEAN COHEN jeszcze dziś. Teoria figur gwałci dwie święte zasady rozpowszechnionej

więcej podobnych podstron