76526 skanuj0031 5
94 i Prognozowanie a planowania...
W ciągu ostatnich kilkunastu lat w planowaniu polityki nastąpiła pewna /.miana akcentów - dzisiaj bardziej podkreśla się niepewność towarzyszącą podejmowaniu decyzji, zwłaszcza długofalowych. Niejako konsekwencją takiego podejścia jest mniejszy nacisk na poszukiwanie rozwiązań optymalnych, co było charakterystyczne dla lat wcześniejszych. Zmiany te opisuje studium badaczy RAND poświęcone nowym metodom ilościowej analizy polityki długookresowej14.
Prezentowane podejście nie szuka strategii optymalnych, ale strategii żywotnych (robusty*, tzn. takich, które dają się sensownie zestawić w sposób alternatywny, dzięki zastosowaniu wielu możliwych scenariuszy. W praktyce żywotne strategie są często strategiami adaptacyjnymi, tzn. zmieniają się z czasem w odpowiedzi na nowe informacje. U swych podstaw podejmowanie decyzji zorientowane na żywotność łączy najlepsze możliwości człowieka i komputera w taki sposób, by wyławiać problemy decyzyjne w warunkach głębokiej niepewności. O głębokiej niepewności można mówić wtedy, gdy analitycy albo decydenci nie mają wiedzy albo nic zgadzają się co do:
1) właściwych modeli opisujących interakcje między zmiennymi systemu;
2) rozkładów prawdopodobieństw reprezentujących niepewność odnośnie do kluczowych zmiennych i parametrów modelu i/lub
2) pożądanych alternatywnych wyników*
W podejściu proponowanym przez przywoływanych badaczy RAND wyróżnia się cztery kluczowe elementy zdrowego (elastycznego, żywotnego) podejścia do podejmowania decyzji (Robust Dccision Approach):
1) rozważ możliwie najwięcej scenariuszy;
2) szukaj raczej strategii żywotnych niż optymalnych, strategii, które działają ..wystarczająco dobrze";
3) w celu osiągnięcia żywotności stosuj strategie adaptacyjne;
4) projektuj analizę służącą interaktywnemu badaniu wielości możliwych przyszłości17.
Jakie kryteria powinien zastosować decydent, aby porównać alternatywne odpowiedzi na wyzwania oczekujące politykę długookresową? Tradycyjna analiza decyzyjna poszukuje strategii optymalnej, tj. strategii, która działa najlepiej dla przyjętego zestawu założeń na temat przyszłości. Inaczej jest w analizie polityki długookresowej, która pozwala uwzględniać różne polityki właściwe dla wielości nieprzewidywalnych przyszłości. Mówiąc jeszcze inaczej, strategię
” Zoh R L Lcir.pcti. S. Pcpper. S. C. Brakes. ShopSng ihe ,VW One Htmdred Yeors: New itn-lhods forqnaniilallv* long-termpolicy anatysis, RAND 2003 f www.rjnd.orgpuWk-ationsMR
MRItMO.
" W artykule: R. L. Lempert, S. Popper, S. C. Bankes, A'a tropie staMayek prognoz. ..Świat Nauki". czerwice 2005. rabusi strateg}' przetłumaczono jako „strategia »tabtlna“. Mydlę, te autorom cltod/ilo raczą) 0 podkreślenie, Ze jest to strategia odpowiadająca racjonalnym «c*nariu*znm. cluatyc/na i adaptacyjna
-Ikmfe.a. J.-^v
" Por. lamlM 4* należy uznać za żywotną, jeśli działa odpowiednio dobrze w ramach altemalyw / szerokiego zakresu możliwych przyszłości11.
2 2. Modele procesu decyzyjnego w polityce zagranicznej
Decyzje podejmowane w zakresie polityki zagranicznej są przedmiotem ba1 dań przedstawicieli wielu nauk. nie tylko politologów, ale i przedstawicieli innych nauk społecznych, częściowo także przyrodniczych i technicznych - ekonomii, aocjologii, psychologii, teorii organizacji i zarządzania, cybernetyki, geografii, historii, etyki. Sytuacja ta odzwierciedla złożoność środowiska międzynarodowe1 go jako środowiska społeczno-przyrodniczo-techniczncgo. czego następstwem są różne teorie starające się opisać i wyjaśnić zachow ania decydentów.
Główne modele procesu decyzyjnego w polityce zagranicznej wypracowano w ramach lub pod wpływem głównych kierunków uprawiania nauki o momki kach międzynarodowych. Poniżej omówione zostaną: model racjonalnego akio ra. model biurokratyczno-organizacyjny oraz model pluralistyczny.
Model racjonalnego aktora, stosowany głównie przez realistów i więkaaośś decydentów, przyjmuje, że państwo jest aktorem racjonalnym, tzn, staraj«> tn się w maksymalnym stopniu realizować postawione cele będące wyrażam jegg interesów, umie uporządkować swoje preferencje i dokonywać wyborów spośród w id u alternatywnych działań. Model ten nawiązuje do klasycznej koncepcji htimi in< onomicm jako modelu jednostki, która zawsze postępuje racjonalni.', il/iala / pobudek wyłącznic ekonomicznych, dąży do maksymalizacji osiąganych koi / v ńci ekonomicznych, tzn. do zdobycia jak największego bogactwa. Jest podobna do automatu, „Taki homo oeconomicus przypomina być może grnc/.y giełdowych lub spekulantów, nic olbrzymio większość ludzi nie jest do niego podobna”1
Model racjonalnego wyboru ma mocne podstawy teoretyczne i ompiiy. /ne, sięgające czasów starożytnych, niemniej jednak od lat podlega krytyce Podkłt1 Ma się, żc jednostki nie zawsze bywają racjonalne, często działają pod wpływ em emocji, uprzedzeń, stereotypów. Częstym motywem ich działań jest zawiść lub chęć zemsty. Czy atak Niemiec na Polskę w 1939 roku, a polem na Związek Kad/iccki był racjonalny? Czy racjonalny byl atak Japonii na Pcarl llarhour w grudniu 1941 roku?
To, czy określone działanie uznamy za racjonalne, zależ)'od pewnej konwencji. Dlii I . mmi M isesa ludzkie działanie jest z konieczności zawsze racjonalne, dlatego wyrażenie „racjonalne działanie2 jest pleonazmem i nie należy go używać®. Ra-i tonalne jest również każde gospodarowanie. Ale polski ekonomista Oskar Lange
__—
hi lamJc.l 52 SJ
*L mmiMhn,ImMośŚMM ..di cyt,1201
• Por mm, t Ift
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
skanuj0008 (453) podejścia alternatywne W ciągu ostatnich kilku lat uczeni reprezentujący najrozmait
Historia Polski5 Polityka wewnętrzna W ciągu ostatnich kilkunastu lat Polska przeszła długą drogę r
79888 skanuj0020 4 Rozdział 2 Prognozowanie a planowanie POLITYKI ZAGRANICZNEJ PAŃSTWA ORAZ MIĘDZYNA
104 105 2 3.1.1. Nowoczesne technologie budowlane a technika grzewcza. W ciągu ostatnich kilkunastu
84497 skanuj0029 4 50 2. Prognozowania a planowano... Silną stroną podejmowania de
2. Wprowadzenie W ciągu ostatnich kilku lat lokalne sieci bezprzewodowe WLAN (ang. Wireless Local Ar
skanowanie0042 (26) W ciągu ostatnich dwudziestu lat kanon literacki wybierani bezustannie6: czyteln
Sieci komputerowe 41. Wstęp. W ciągu ostatnich 20 lat, sieci LAN z poziomu technologii eksperymental
K ?jna DIALEKTY POLSKIE71 I. PODSTAWOWY E POJĘCIA I TEKWUKY DIALEKTOLOGU I DLALEKTOGEAFII WY ciągu o
więcej podobnych podstron