89827 Re exposure of DSC03365

3. Władze rzymskie wobec chnatśtłjtu

Należy postawić tu pytanie: jak kształtował się stosunek władz cesarskich i społeczeństwa rzymskiego wobec chrześcijaństwa. Inaczej traktowano chraald-jan, dopóki uwalani byli za jedną z sekt Żydowskich. Rozciągały się wówczas na nich przywileje udzielone Żydom i ich monoteistyczną} nsligii. Jednak po wy radnym oddzieleniu się chrześcijaństwa od judaizmu sami Żydzi występowali często z inicjatywą podburzania władz i ludności przeciw chrześcijanom.

Cesarza aż do połowy IU w. nie wydali wprawdzie jakiąjś wyraźnej ustawy, skierowaną} przeciw chrześcijanom, którzy byli jednak pociągani do odpowie dzielności karnej na podstawie różnych oskarżeń, np. o powodowanie zamętu w społeczeństwie, a także zarzucano im tajemnicze przestępstwa, jak np. rzekome zabijanie niemowląt i wypijanie ich kiwi podczas komunii. Tąjemnicay tryb żyda chrześcijan, ich niechęć do uczestniczenia w życiu publicznym, podejrzenia o dokonywanie rytualnych zbrodni - wszystko to powodowało niechęć znacznej części społeczeństwa w różnych rejonach Imperium Romanum. Inicjatywą prześladowań chrześcijan podejmowali często namiestnicy prowincji licząc się z nastrojami ludności. Wrogi stosunek do wyznawców Chrystusa miał często charakter lokalny, rzadziąj zdarzały się prześladowania z inicjatywy władz w Rzymie. W okresie stabilizacji stosunków w Imperium zalecenia cesarskie ograniczały się do karania tych chrześcijan, którzy ujawnili swą przynależność do ile widzianej sekty i nie chcieli się wyrzec zabobonu. Cesarz Trąjan wyraźnie zalecał Pliniuszowi, aby nie starał się o specjalne wyszukiwanie chrześcijan, których zapewne było już wielu w azjatyckiej Bitynii.

W wypadku klęsk powszechnych przedstawiciele władzy cesarskiej chętnie zrzucali za nie na chrześcijan, aby uspokoić wzburzony tłum.

Tacyt 1 Swetoniosz podąją, te za panowania Nerona po polarze Rzymu (64 r.) zostali mękom chrześcijanie, których cesarz oskarżył o podpalenie mia

sta. Pod koniec rządów Damkjana nastąpiła nowa fisia represji wobec ćhrzefci-jan, która objęła zapewne takie ludzi z senatorskiej arystokracji czy nawet rodziny cesarza. W okrasie Antoninów prześladowania chrześcijan miały raczęj sporadyczny charakter, ale wzznogiy się za panowania Marka Aureliusza, podczas wojen łtki^A i plagi zarazy. W samym Lugdunum w 177 r. stra

cono w męczarniach około 50 chrześcijan, w tej grupie zginął biskup gminy, Pothinos, starzec liczący 94 lata. Sam cesarz Marek Aureliusz odnosił się niechętnie, a nawet z pogardą, do chrześcijan ganiąc ich nadgorliwość w szukaniu męczeńskiej śmierci.

Prześladowania chrześcijan miały charakter religijny, nie zaś polityczny, Jak sąflrłli dawniąj niektórzy badacza. Dla Rzymian chrześcijaństwo było groźnym zabobonem, $up*ntitio nooa et maUfica według sformułowania Swetoniusza ifkro, 16). Oba przymiotniki miały niebezpieczny wydźwięk. Nowy przesąd budził obawę, bowiem dla Rzymian wiarygodną religią była tylko dawna reiigiź ' ‘ r pites) 1 tylko taka zasługiwała na szacunek. Dlatego tolerowano religię

, bo była etan i miała twoje narodowe tradycje. Określenie Muptrttitin

maUfica sugerowało abrodnicsość i nasuwało podejrzenie o magkenn praktyki, bardzo surowo karane przez Rzymian. Inni antyczni ertmj nśywaH równie pąjora^rwnych określeń chrześcijańskiego zabobonu Według Tacyta była to«d> tiabilm nuperatitio (zgubny zabobon). Pliniusz Młodszy w liście da Trojana etyl określenia aupentitio praoa *t immodiea (niego driwy i niwuiiwtaen¹ ■sboboo — Epistulae, X, 96).

Trzeba dodać, te odmawianie przez rhrrsśtjjen utsenniitwa we wsialkłrh formach oficjalnego kultu - przede wuyWkłm nieakładanie ofiar bogom — w rzymskim pojęciu mogło ściągnąć na społeczeństwo rótne straszliwe klęski. Stanowiło to podstawę do oskarżenia o bezbożność - ateizm. Wokół chrześcijaństwa wytworzyła się atmosfera powszechnej niechęd rzymskiego społtusedałwa, a któłege gminy chrześcijańskie były wyobcowana, a ich tajemnic* obrzędy sprzyjały narastaniu najbardziej złowrogich płeftak.

Jeśli władze cesarskie podejmowały rzazem w 11 O w. interwencje przeciw chrześcijanom, prowadzące nieraz do teh prześladowań i męczeństwa, działo się to w znacznym stopniu pod naciskiem społeczeństwa. Apotogie chrześcijańskie trafiały tylko do elity intelektualnej i nie byty w stanie usunąć niechęci znacznąj części społeczeństwa wobec wyznawców tajemniczej rsUgil.