DSC05043

_ł98ć i**^{3 &}*^SZiC

* netnoc, *ojujc~. pisarz chciał bow iem objaśnić sens l_ud^ csaa. w którym m«łomność wobec zasad zostanie wynagro^ na Temu zamierzeniu została podporządkowana konstrukcja no. staci. które. by wyraźnie w skazać zachow ania pochw alane i odrzu cane. musiały zostać stypizowane, przy czym im bardziej cnotliwa ^ ^s’*cpuj“^ca persona. tym w iększym stopniem uogólnienia się charakteryzuje. Jozef jest bohaterem jednoznacznie pozytywnym, dlatego też kreując w dramacie model rodziny, pisarz św iadomie pominą! opisana w Biblii poligamię patriarchy.

Zgodnie z powszechnie przyjętą praktyką, postaciom i wydarzeniom. nadal Rej koloni polski: Poty far jest ..hetmanem króla Faraona”. Józef zostaje umieszczony w wieży (ówczesnym w ięzieniu . osoby dramatu nic raz posłużą się polskimi przysłowiami i powiedzeniami (np. o wywołaniu wilka z lasu. o zaory waniu pola wilkiem. mierzeniu wody łyżką).

Zetirę. żonę Potyfara. Rej potraktował surowo, ale starał się tez zrozumieć jej racje. W wyniku tych sprzecznych tendencji powstała postać barwna, żywa. momentami wzruszająca, która mami Jozefa, roztacza uroki, gniewa się, prosi, ale też ucieka się do gróźb, by uratować swoją miłość: ..Bych miała stracić i duszę Już tak snadź miłować muszę". W porównaniu z Zefirą cnotliwy i koturn* wy Józef to ..rozgadany i pełen namaszczenia faryzeusz, zadów olon> z siebie" ^A. Rozmowa dwojga bohaterów należy do najlepszych i najżywszych scen dramatu.

Jednym z najciekawszych fragmentów jest także rozmowa żony Potyfara ze służącą Achizą, która w dramacie jest ucieleśnieniem

^u C Backvis, Sad antologią dramatu staropolskiego, „Pamiętnik

zła i w. 942-132$). Nie znamy pierwowzoru te) postaci i zapewne ;est to własny pomysł autora. Kobiety sa dla 3oze:a nosicie łkam; grzechu, a „nad niewiastę żadne me ot chytrzejsze >v*oczcm-.e' dlatego tez to Achiza — pow iemiczka Zefiry — schlebia swej paru nakłania do zw ierzeń i ośmiela ją do wy stępku Postać wyposażona jest wyłącznie w cechy negatywne, co więcej, gdy służąca dowie się o niegodnej miłości swej pani. zakrzyknie ..chwała diabłu miła pani**.

Wprawdzie Rej podzielił utwór na mniejsze części nazwane ..sprawami" (jest ich trzynaście*, jednakże me są to akry czy sceny Zamieścił także komentarze — rodzaj didaskaliów, ale utwór jako całość nie nadaje się do wystawienia i raczej b> 1 przeznaczona do czytania — ułatwiają to także marginalia zamieszczone obok tekstu głównego, wskazujące istotne kwestie w dramacie

W utworze widoczna jest również piękna klamra, którą tworzą wypow iedzi rodziców Józefa. W narzekaniu cierpiącej Rachel (..Ach, niestotyż mnie. nędznic)”... — w. 434-447) i pełnej radości wypow iedzi ojca (..O. w itajże. moje dziecię z dawna pożądliwe!" — w. 5802-5825) pobrzmiewają echa maryjnych planktow (żalów), pieśni wielkanocnych i bożonarodzeniowych Ponownie sen Jozefa pojaw i się także w późniejszym HuencffAu.

Pisarz, który znał trzy modele sztuki dramatycznej: moralitet, misterium i dramat humanistyczny, nie podąż) ł za jednym tylko wzorcem — „wyzwolił się z koncepcji misterium, a szczęśliwie ominął mielizny moralitetu”^3$. Żywxn Józefo jest dramatem typu niearystotełesowskiego i stanow i mieszaninę trzech typów teatni: misteryjnego (brak motywacji realistycznej, liczącej się z nakazami czasu i przestrzeni), moralitetow ego (konstrukcja postaci, dążenie do przedstaw ienia tezy moralnej) i szkolnego dramatu humanistyczncgo (budow a intry gi, konstrukcja postaci w typie poetyki komedii) ".

³- J. Lewański w artykule zamieszczonym w programie do warszawskiego przedstawienia Żywota Jozefa (cytat za \! Adamczyk. .. Źynot Józefa op.cit.. s. 117).

³⁶ J. Z i orne k. Renesans, Warszawa 1995. s. 222

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
DSC05049 r£C-‘Sisss*-JćtfiSss-- :5S»i«b”"9 -feSŁ-lSSlSS ss^saSŁ—■
DSC05053 J. ai -^ss- 86 (stąd fraszki miłosne i wieź, Wrocław 1969 i nast.. „POSTYLLA XC1II (Stad p
skanuj0013 /!) 9UtHitrsiae^iRiXkmt. SS^MMĆa £s Ł pP • Hp ,    __ p i-c l p i^.; f Mj
skanuj0015 * ZJAWISKO KONWtR (SS/WCJ/ .......... “ Co pcxj/.obuc.cr.c/o. tcto-so
skanuj0018 (168) ssaas s Ss’ m ;    - * ryr fffl ■ -- : -    .
skanuj0040 (25) V ms: 5r fjg -3% a ss
f9 1 File Edit View Go Bookmarks Options Directory Window Help H

więcej podobnych podstron