choćby o dwóch autorach, których
^nane
— dzida S4 w PoJsce mźen*
Raymond Oueneau. fetdreąo kombinatorze *i»e i ftuSS eiuper>r7nent>r językowe pozwalaj* opowiedzieć banalną LS' dotę na PQ ró2nyc/i sposobów. „Interesujące byłoby stworzeni w literaturze czegoś podobnego. co powstaje dzięki zwielokr&L uj cni u wariacji. niemal orf fnf/nitum" - tak raepisai sam auior w przedmowie do jednego z wydań JSjcencises de sty/e (ćwiczenia stylistyczne) z 194 7 rokus. Także Julio Cortazar w Orze w kłosy zaprezentował nowatorskie podejście do możliwości odczytania powieści literackiej. Książka składa się z kilkudziesięciu samodzielnych rozdziałów-historyjek, przy czym autor z premedytacją namawia do odczytania książki opartego na dowolnym poruszaniu się w strukturze rozdziałów. Cortazar podpowiada czytelnikowi także własny schemat, jednak uprawomocnia wszelkie inne próby odczytania powieści°.
38*
Już na gruncie naukowym George Landów określa hipertekst jako możliwość użycia komputera w celu przekroczenia linearnej. ograniczonej i niezmiennej natury tradycyjnego tekstu7. Tę lapidarną i szeroką formułę, poszerzoną o nadanie Sieci statusu wielkiego i jednolitego hipertekstu (przez m.in. Wojciecha Bursztę), przyjmijmy tutaj jako najbardziej przydatną dla dalszych rozważań8.
? Cyt. za Raymond Qucneau, Kalendarium życia i twórczości. „Literatura na Święcie"2000. nr ó. s. 250. Ten numer „Literatury" jest w całości poświęcony twórczości R. pueneAu.
6 / CortMzar. Gra w klasy. tfum. Z. Chądzyńska. Warszawa 1963.
7 Cr. Landów. P De lany. Hypertejct. hyper media and the his tory 0/ the text, w: R P&ckers. JC Jordan ed.. Multimedia. Prom Wayner to Vżrtuał Re a li ty. W W Norton Company 2002. s. 227.
8 W. Burszia. Język h iperrzeczywistość i - hlpcrrzeczywistość Języka. Roz-waz anta bardzo wstępne, h t tp ://www. cyberforum. edu.pl/druk.php3 ?ITKM =. 4 7 z 03.2003. - "i;
Więcej na temat definiowania bipenckatu zoh. w T. Bardiui, Bridging the
Gsj/fs: Brom Bypertcxt to Cyberspace. www.ascusc.org/jcmc/vol3/issue2/ bardznj.htmlfóFootaotel z 03.2004. Bardini podjął próbę uporządkowania definicji hipertekstu. Zdaniem tego hiszpańskiego badacza, spotykane definicje hipertekstu mieszczą się w dwóch najważniejszych grupach. Grupa pierwsza. to ze względu na ich występowanie głównie w prasie popularnej, reklamach i literaturze marketingowej ~ definicje szerokie. Najczęściej powtarzające mię tu twierdzenia ten
- Hipertekst działa dzięki łączeniu, a nie indeksowaniu Hipertekst jest formułą nieaekwencyjnej prezentacji idei
PSotr Crkid»
Podażaiąc za teoretycznymi definicjami trzeba powiedzieć.
„ Ltura hipertekstu przesiania różnice istniejące poza rzeczywistością danych cyfrowych, tzn. różnice pomiędzy naturą obra-L dźwięku, języka - w strukturze hipertekstu wszystkie bity i węzły są sobie równe. Najważniejsze są tu cyfrowe podobieństwa. które nie muszą odpowiadać analogowym hierarchiom i zależnościom. Węzły Sieci łączą ze sobą niezliczone ilości nitek - oznacza to pominięcie różnic pomiędzy fragmentami, miejscami w Sieci i zastąpienie tego porządku przez możliwość odbywania skoków, żeglugi, surfowania9. Cyfrowe morze rozmywa różnice w pochodzeniu, jakości i przynależności danych. Istniejące w rtoiUve klasyczne podziały na sfery nauki, rozrywki, re-ligii itp., w Sieci istnieją tylko dla posiadających ich świadomość przed wejściem w nią.
- Hipertekst zrywa z tradycyjnym, linearnym podejściem do postępowania t informacją
- Hipertekst jest nielinearny i dynamiczny
~ Hipertekst nie ma granic dla swojej struktury i organizacji danych
W grupie drugiej mieszczą się definicje występujące w specjalistycznych czasopismach, raportach i opracowaniach naukowych Według tych
definicji:
- Hipertekst jest metodą budowania systemów, które prezentują dane i zarządzają nimi w sieci węzłów połączonych ze sobą tzw. linkami (Haiass,
1988)
- Hipertekst jest: 1) elektroniczną formą dokumentów. 2) systemem zarządzania informacją, w którym dane przechowywane są w sieci węzłów (rozgałęzień) i linków. Hipertekst możną eksplorować używając interaktywny eto przeglądarek i edytować przy użyciu edytorów | Smith i Weiss,
1988)
- Hipertekst jest kompleksową techniką organizacji informacji istniejącej w formie tekstu. Umożliwia szybką eksplorację obszernych zasobów wiedzy (Weiland & Shneidcrman. 1988)
- Okna wyświetlane na monitorach komputerowych wizualizacjami baz danych. Unici, które są zawarte w hipertekście, mają zarówno swój graficzny charakter w postaci podkreśleń, jak i charakter techniczny w postaci niewidocznych t poziomu interfejsu odwołań do konkretnych bitów.
9 W. Burszta. Język hip*r rzeczywistości.. . op. cit
UtyziMMia hipertekstu - grorrtcc ntewjramczoncęo