gender003
Kino, kobieta i... 6
Opozycja: mę/eryzna - niomęzczyzna Jack Lemon 11 ony Curtis w filmie PÓL ŻARTEM. POL SERIO BDy V/ildera
połową i buntować się przeciw tak sformułowanemu losowi?
Feministyczny bunt znajdował i znajduje różne formy wyrazu zarówno w działaniach, jak i w wypowiedziach W interesującej nas dziedzinie. z jednej strony będzie to twórczość lilmowa kobiet feministek, z drugiej - i olej tu będzie mowa - ich wypowiedzi o kinie, jako że feminizm na gruncie myśli filmowej stanowi formację silną, wyraźnie określoną, choć niekoniecznie jednolitą i monotematyczną.
Dla feminizmu kino było zawsze tematem szczególnie pociągającym, gdyż to tu właśnie kultura patriarchalna manifestowała się zawsze w postaci najbardziej skrajnej i wyrazistej Tu specyficzna orientacja tej kultury, którą feministki nazwały fallocenlryzmem. dochodziła do głosu w formach szczególnie spektakularnych, tu można było zobaczyć na własne oczy. jak mężczyzna widzi kobietę i jaki rodzaj wiedzy o niej kolportuje jako społecznie pożądany i użyteczny. Kino ze swą predyłckcją do mitów, stereotypów. wzorców i modeli było i jest doskonałym narzędziem i bronią ideologiczną, którą
feministki pragnęłyby zarówno rozpoznać, jak i opanować, by móc się nią posłużyć dla własnych celów.
Czy można jednak skonstruować dyskurs feministyczny tak. żeby różnił się od innych dyskursów o kinie. cx dciinitione męskich?
W lekturze potocznej trudno się raczej pomylić. gdy przyjdzie nam zidentyfikować tekst pisany przez feministkę. Przede wszystkim -jeśli niewyłącznie - dotyczyć będzie problematyki kobiecej, utrzymany zostanie w poetyce "paramilitarnej" z powodu dominującego w nim tonu agresji, niechęci, pretensji kierowanych pod adresem "odwiecznego wroga" - mężczyzny, a dodatkowo wyróżniać go będzie specyficzna terminologia i frazeologia, pojawiająca się tylko w tekstach feministycznych. Oczywiście. nie wszystkio feministki piszące o kinie wkraczają na ścieżkę wojenną, są teksty, w których dominuje rzeczowy, spokojny opis. są też i zupełnie inno. gdzie feministyczny jest wprawdzie punkt wyjścia, ale tematyka kobieca zostaje uchylona, a przedmiotem rozważań stają się podstawowe problemy teorii filmu. W tym ostatnim wariancie feminizm staje się po prostu jednym ze sposobów uprawiania myśli filmowej, zarówno na obszarze historii, jak i teorii, a nie wariantem polityki wojującego obozu kobiet W tej swojej odmianie feminizm nie różni się zasadniczo od innych, bliskich mu orientacji, wśród których najważniejsza jest psychoanalityczna.
Radykalizm feminizmu w odniesieniu do realizujących go dyskursów wywodzi się z faktu, iż ukształtowane one zostały na podstawach myśli lewicowo-radykalnej. która rozwinęła się po wydarzeniach majowych 1968 roku we Francji i stamtąd przeniknęła na inne tereny. W tym okresie nie tylko feminizm, ale generalnie, zachodnia myśl filmowa przechodziły ostrą fazę dziecięcej choroby lewicowości, wracając do żargonu rewolucyjnego po-październikowej teorii radzieckiej, który' - podobnie jak tam - krzyżował się z inspiracjami nurtów awangardowych różnego autoramentu. Wszystko to - zważywszy. że orientacja lewicowo-radykalna aspi rowala do wiedzy, która, zgodnie z rozróżnieniem Louisa Althussera, miała być przeciwieństwem ideologii - nałożone zostało na grunt uprzednio przygotowany przez semiotykę struk-
FEHIN17N fiADMKALN^
ORIENTACJE
turalną. a 'przeorany" przez Lacanowski wariant psychoanalizy. Co do tej ostatniej, to jedni utrzymywali, żc jest zasadniczo zgodna z marksizmem, a inni, że wprost przeciwnie.
Problem ten zbyt jest złożony, by go tutaj rozpatrywać jako całość Poprzestańmy zatem tylko na usytuowaniu feminizmu. Nurt ten w myśli filmowej świadomie i konsekwentnie wiązał się z trzema orientacjami: semiotyką, psychoanalizą i marksizmem, z tym. że rzadziej był to marksizm wywodzący się wprost od samego Marksa i jego radzieckich kontynuatorów, najczęściej natomiast francuski marksizm strukturalny Louisa Althussera. ale nie brakło też wersji chińskiej - maoistowskiej Wydawałoby się. że ton rodzaj piorunującej mieszanki (nie zapominajmy. 2e awangardyzm byl jej czwartym składnikiem) nic może rodzić tekstów myślowo spójnych, jako że. na zdrowy rozum, wszystko to wydaje się raczej wykluczać wzajemnie niż łączyć i dopełniać Nie zapominajmy jednak, że teoretycy filmu zwykli postępować ze źródłami swoich inspiracji w sposób więcej niż swobodny, bo nonszalancki. Brali z nich jedynie to, co w danej chwili było przydatne i poręczne. nie pamiętając, ani troszcząc się o całą resztę. W psychoanalizie, semiotyce, marksizmie potrzebne feministkom były tylko pewne wybrane, izolowane z kontekstu wątki c2y pojęcia lub ich kompleksy, które wykorzystywano do innych celów niż na gruncie macierzystym Feministek nie można nazwać tout court marksistkami czy semiotyczkarni. stosunkowo najbliższe są psychoanalizie, ale i na tym gruncie toczą się polemiki między zwolenniczkami tego właśnie podejścia, a ich przeciwniczkami. zorientowanymi raczej socjologicz-nie.W tych trzech orientacjach feministki odwoływały się do tego. co uznały za wspólne, a co wiąże się z tymi elomentami teorii, które nastawione są na demaskowania, ujawnianie, odsłanianie. Marksistowskie teorie walki klasowej i fałszywej świadomości były poręcznymi narzędziami dla analizy seksizmu i źródeł zniewolenia kobiet, a także ich zgody na to zniewolenie; psychoanaliza odsłaniała korzenie systemu patriarchalnego I fallocentryzmu. oferując ponadto techniki analizy działań i zachowań nieświadomych; semiotyka, jako dyscyplina zajmująca się m in. analizą znaczeń, dysponow la repertuarem narzędzi i technik badawczyc odnoszących się do języka, dyskursów i tok tów.
Żadnego z tych dyskursów feministki nieł ły jednak skłonne uznać za "własny*. Głów problemy psychoanalizy były sformułowane punktu widzenia i niejako 'w interesie* podm tu męskiego; terapeutyczne funkcje psyche nalizy polegały rn.in. na tym. by zbumowa* historyczki i neurotyczki przywrócić spółce ności; kuracja była rodzajem perswazji i ma pulneji. mającym ponownie pogodzić kobiet' przeznaczoną jej rolą Podobnie rzecz się rn ła z innymi dyskursami, zasadniczo męskim -• Koncepcja języka jako utworu męskieę wyrażającego mężczyznę, jego panowanie n komunikacją, zawłaszczenie wszełkich dysk sów możliwych na gruncie kultury patriarch; nej, jest centralną kwestią teoretyczną femin mu. Kultura ta odmawia kobiecie wszelkiej pc miotowości, a tym samym prawa do krea uprzedmiotowia ją. Kobieta nie "mówi", mc być tylko wypowiadana, nie "widzi*, może l tylko oglądana. W święcie stworzonym prz mężczyznę nie ma takiego miejsca, z które mogłaby przemówić własnym głosem. Mę język nie daje jej żadnej szansy sformułował własnego dyskursu. Dochodzimy wten spos do paradoksu. Z istoty rzeczy feminizm win być polityką milczącego oporu, a przecież n wi i to bardzo głośno
Feministki utrzymują, iż posługują się ję kiem męskim, bronią mężczyzny, gdyż zdo jest on opisać, wyrazić, uzmysłowić sta quo kultury patriarchalnej w odniesieniu do biet. uświadomić kobietom przemoc, której p legają, wskazać i nazwać drogi i środki, za ; mocą których się to dzieje. Jest to zatem d. łanie w interesie kobiety, choć język ton kol ty jako takiej nie wypowiada. Raczej relacjo; je to. co myślą, wiedzą i mówią o hej mężc, ni.
W tej sytuacji twórczość feministyczna sp tanicznie zwraca się ku wszelkim nowym jr, kom. Stąd jej niejako naturalny sojusz z av. gardą i 2 tymi sztukami, w których werb; sposób przekazywania bądź w ogóle nie wc dzi w grę, bądź jest ograniczony lub drugorz
łCklESTlA IFZMtóA
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
gender002 Kino, kotleta i... Opozycja:mę/cr/:na- nto-męzczyzna. JackLcmoni Tony Curtis w tilmic PÓL
gender004 Kino, kobieta i.., 6 Opojyc/a. mę zezy.-na ■ niomęzczyzna Jack Lemon i Tony Curtis w filmi
gender002 6 Kino, koticta i... i i •; i Opozycja:mę/cryina ■
gender010 Kino, kobieto i• • • - 18^IMO KOBIET czenie musi zostać wytworzone w obrębie tekstu filmow
gender003 6Kir:o, koticta i... Opozycja: mp/ciy.-na - nie-mężczyłna Jack Lemom 1 ony Curtis w lilmie
gender010 Kino, kotietsi i,., - 18^IMO KOBIET czenie musi 2osiać wytworzone w obrębie tekstu filmowe
gender001 t‘v vrr; Wl Kino, kobieta i... 5 Co to jest: feminizm, seksizm, fallocentryzm? Geneza, ins
gender004 Kino, koticta i.., 6 Kino, koticta i.., 6 __ rtsjes*1 Opo^yt/d. mężczyzna ■ niomęrczyzna J
gender001 Kino, kotieta i*., Co to jest: feminizm, seksizm, fallocentryzm? Geneza, inspiracja i głów
gender011 Kino, kotleta i,.. 20 Łupino w/Orata melodramat, laa Lupirto i Humphtcy Boga/i w lilmte HI
gender014 Kino, kotleta i...^PRAWO irjo, kotleta i.. CZŁOWIEK MAŁPA zakłóca nasze oczekiwania w
gender006 10Kino, kobieta i.., Marlena to ja. Joseph von Sternberg w 1930 r. jednym z najczęściej op
Chrapanie Skąd się bierze chrap 24% kobiet i 40 % me
Skanowanie 11 01 17 06 (3) 3s3> (a) Hormonalna terapia zastępcza u kobiet po m
Kino Kobiet Helios Gdańsk Alfa Centrum fot. Adam Dereszkiewicz, 18.03.2019
5. Gąsior Joanna : Kobieta pół żartem, pół serio : scenariusz z okazji Dnia
DSC00506 /jfcład Syn—iw hdar—i < jwi ftwwmyrh Af «**_f OMiezenn oraz me zaokrąglony wynik zapasz
więcej podobnych podstron