Image75 (2)

_A__A_

I • f

■ Projekty AVT

im inMy

Nikt nie ma wątpliwości, że radio jest naszym towarzyszem życia, a szczególnie teraz, podczas wakacyjnych oraz urlopowych wędrówek powinno być z nami. Pomimo że na rynku jest cały szereg przeróżnych radioodbiorników czy radioodtwarzaczy AM/FM i bez problemu każdy może wybrać dla siebie coś odpowiedniego w zależności od wymagań i zasobów kieszeni, to warto taki odbiornik wykonać we własnym zakresie. Samodzielne konstruowanie prostych układów ma ogromne, nieocenione właściwości dydaktyczne i dla wielu młodych Czytelników EdW jest jedną 2 dróg do poznania fascynujących tajników radia.

Najprostsze i najefektywniejsze od lat są eksperymenty z odbiornikami AM. czyli z modulacją amplitudy. Pierwsze radioodbiorniki AM były zwykłymi demodulatorami amplitudy zawierającymi detektory kryształkowe. Dzisiaj również są tacy, którzy budują detektory z wykorzystaniem diod półprzewodnikowych, mające tę niezaprzeczalną zaletę, że działają bez zasilania, czyli nie są potrzebne baterie zasilające czy zasilacz sieciowy, co może mieć kapitalne znaczenie podczas wakacji pod namiotem czy w innych awaryjnych sytuacjach, kiedy nie ma zasilania; wystarczy wtedy rozwiesić kawałek drutu jako antenę 1 podłączyć uziemienie. Niestety takie układy nie nadają się do użycia podczas przemieszczania się, czyli w niestacjonarnych warunkach.

Proponowany odbiornik jest przystosowany do odbioru wybrane; stacji z zakresu fal długich bez użycia anteny zewnętrznej. Układ umożliwia odbiór ogólnopolskiej rozgłośni programu I Polskiego Radia emitującego sygnał na falach długich na częstotliwości 225kHz z Solca Kujawskiego lub - przez stary nadajnik z Raszyna - programu Radio Bis/Radio Parlament na falach długich 198kHz.

Wysoka czułość układu osiągnięta dzięki wybranemu układowi scalonemu sprawia, że odbiornik może być użyteczny w różnych warunkach.

W układzie wykorzystano popularny i tani układ scalony TDA1083 (od niedawna dostępny w AVT), który może mieć bardzo różnorodne zastosowanie. Kilka praktycz

nych przykładów wykorzystania tego układu scalonego jest podane w dalszej części artykułu.

Opis układu

Warto na samym początku poznać serce odbiornika, czyli wspomniany powyżej układ scalony, który choć nic jest nowy (dostępny od kilkudziesięciu lat. także pod oznaczeniem A223D), nie był jeszcze opisywany na łamach EdW, EP czy ŚR. TDA 1083 jest kompletnym radioodbiornikiem AM/FM ze wzmacniaczem fonii (z wyjątkiem stopnia wejściowegu FM). Wewnętrzna dioda Zenera ogranicza napięcie zasilania na poziomie 13V, co umożliwia - po dołączeniu zewnętrznego rezystora

- zasilanie wyższym napięciem. Układ charakteryzuje się szerokim zakresem napięć zasilania 1 dużą czułością AM.

Najważniejsze parametry układu TDA 1083:

- napięcie zasilania: 3-I2V;

- prąd zasilania 50mA (12V);

- moc rozpraszana: 600mW (60°C);

- wzmocnienie wzmacniacza m.cz.; 40dB;

- impedancja wejściowa m.cz.: 150k;

- moc wyjściowa m.cz.: 300iiiW.

Schemat blokowy wewnętrznej struktury układu jest pokazany na rysunku 1.

Wyprowadzenia układu TDA 1083:

1 - odspr/ężenie wzmacniacza p.cz.;

2 - wejście p.cz.;

3 - masa w.cz.;

4 - wejście mieszacza AM;

5 - obwód oscylatora AM;

6 - wejście AM;

7 - odsprzężenie AM;

8 - wejście demodulatora;

9 - wejście fonii;

10 - sprzężenie zwrotne;

11 - masa fonii;

12 - wyjście fonii;

13 - napięcie zasilania.

14 - obwód demodulatora;

15 - obwód demodulatora,

16 - napięcie ARW/ARCZ.

Schemat prostego odbiornika AM z wykorzystaniem układu scalonego TDA 1083 jest przedstawiony na rysunku 2.

Jest to nietypowe wykorzystanie struktury wewnętrznej układu, w którym został pominięty tor przemiany częstotliwości, jako że układ pracuje z bezpośrednią przemianą, czyli od razu na 225kHz. W układzie następuje proces detekcji (lub inaczej demodulacji) sygnału, polegający na wydzieleniu przebiegu modulującego ze zmodulowane fali nośnej. W efekcie taki sam sygnał akustyczny, który był skierowany do modulatora nadajnika, est słyszany w odbiorniku w słuchawkach czy głośniku.

Dostrojenie obwodu wejściowego polega w tym odbiorniku na takim dobraniu jego częstotliwości rezonansowej, aby była ona

Rys. 1 Schemat blokowy

*6 16 *4 13 12 11 10 9

22 Sierpień 2005 Elektronika dla Wszystkich