Image13 djvu
104
cych swą władzę dziedzicznie; sołtysi pochodzili z ludu i bronili go od nadużyć szlacheckich, sądzili wedle obowiązującego po wsiach prawa niemieckiego. Właściciele usuwali stopniowo ten ostatni szczątek niezależności chłopów, odbierając im własnych sędziów i obrońców. W 1423 roku wyszło rozporządzenie, że sołtysi oporni mają sprzedawać swą godność panom. Przez skupywanie sołtysostwa szlachta dostawała w swe ręce sądownictwo nad ludem.
W 1573 r., podczas bezkrólewia po wygaśnięciu dynastyi Jagiellonów, w konfederacyi warszawskiej, przyznano jej raz jeszcze prawo sądzenia i karania poddanych wedle rozumienia swego. Od wyroku panów, tak w sprawach cywilnych jak karnych, chłop nigdzie nie mógł się odwołać. Pan skazywał wedle woli swej na kary najcięższe; tylko poddanym dóbr królewskich wolno było od wyroku starosty apelować do tak zwanych sądów referendarskich. Chłopu nie przysługiwało prawo pozwania pana swojego, i w tem tkwiła groza jego położenia: nie mógł on nigdzie krzywd swoich dochodzić, był poddanym nie państwa, lecz prywatnego właściciela ziemi, brakło mu opieki władz publicznych, wydano go na pastwę samowoli szlacheckiej. Pan, w którego interesie leżało wyzyskanie do możliwych granic pracy włościanina, był jednocześnie sędzią ludu w sprawach, które tyczyły się ich wzajemnych stosunków, był nieograniczonym władcą, „królem”, jak się nieraz lubił nazywać, na swym terytoryum. Żadne prawo nie broniło chłopa od krzywd i nadużyć. W rozmaitych okolicach i czasach stosunki różnie się układały, dola chłopa zależała od osobistości dziedzica, od miejscowych zwyczajów i warunków.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Image35 djvu 126 z mocy władzy królewskiej, króla zaś nie byle W każdem województwie gromadziła się
Image94 djvu 183 tyczne, kraj oddany na łup hierarchii urzędniczej, zależnej bezpośrednio od władz
Image53 djvu stwa i chłopów, reszta opisuje władze: prawodawczą, wykonawczą i sądową. Jako religię
Image58 djvu 147 wych, w jego imieniu ogłaszane są wszelkie akta publiczne. Najwyższą władzę wykona
Image15 djvu 106 prześladowaniami, w Polsce szukali schronienia. Naczelną władzę nad nimi sprawowal
Image81 djvu 170 władzę kolegium rzymsko-katolickiego w Petersburgu. System rządowy odbił się- i na
Sponsorzy6 3 01 djvu 30220?Sprawa Mazurska.Wiadomości z dziedziny historycznej, statystycznej i
str267 01 djvu NAUKA woezesnego kształtowania pojęć w dziedzinie filo-zofji przyrody. Dodatkowa uwag
Image69 djvu 158 radzili nad sprawami kraju. Ludzie stojący u ste ru rządu niejednokrotnie, przez w
Image97 djvu - 186 stawą konstytucyi austryackiej v). Konstytucya ta wypowiada zasadę równouprawnie
DIGDRUK00106512 djvu 104 Gdy więc raz nad lasami burza zawieszona, Lunęła zlfchmur piorunem rozdart
Image01 djvu 92 prowincyonalne, na które obok posłów mogła przybywać i szlachta osobiście. Tam zjeż
Image02 djvu 93 (3-go Maja), wypracowanej przez sejm czteroletni. Szlachta, zdobywszy szerokie przy
Image03 djvu samolubnie strzegącą swej odrębności. Zdobycie klejnotu szlacheckiego coraz było trudn
Image05 djvu 96 kowskiego z 1496 roku, które ograniczają liczbę plebejuszów, mogących zasiadać w
Image09 djvu 100 bro spożywców (szlachty) niż wytwórców (mieszczan), wyznaczali nader nizkie ceny n
Image10 djvu 101 cały ruch handlowy na zachód, z morza Śródziemnego na ocean Atlantycki. W XVII zaś
Image11 djvu 102 prywatnych właścicieli ziemi. Zajęcia mieszczańskie uznane zostały przez szlachtę
więcej podobnych podstron