img001 (56)
Maria Theiss
Instytut Polityki Społecznej Uniwersytetu Warszawskiego
Różne światy lokalnego obywatelstwa społecznego? O zróżnicowaniach gminnej polityki społecznej w Polsce
Wprowadzenie
„Za darmo woda i wakacje nad morzem plus medyczne eldorado? Są w Polsce takie gminy” - głosił artykuł prasowy jednego z polskich dzienników. 1 Jako przykłady szczególnie hojnych samorządów podawano w nim najbogatsze polskie gminy - m.in. Kleszczów w woj. łódzkim, w którym dzięki wpływom podatkowym z kopalni Bełchatów wszystkim mieszkańcom fundowana jest opieka stomatologiczna, a uczniom - szkolne wyjazdy za granicę. Skala działań na rzecz jakości życia wyróżnia też Polkowice w woj. dolnośląskim, gdzie władze wprowadziły powszechne programy zdrowotne „od poczęcia aż do śmierci”. Jednak nie tylko zamożność gminy wpływa na ponadstandardowe działania z polityki społecznej - np. w Częstochowie, mimo, że nie należy do najbogatszych miast w Polsce, wprowadzono w 2012 r. program subwencjonowania z miejskiej kasy zabiegów in vitro2.
Finansowe zasoby gminy, w szczególności wysokie dochody własne, umożliwiają rozwijanie gminnej polityki społecznej, a brak środków stanowi dla tej działalności znaczną barierę. Problem zróżnicowania samorządowej polityki społecznej nie sprowadza się jednak do kwestii ekonomicznych, ani też wyłącznie do geografii procesów rozwojowych w Polsce i regionalnych tradycji, mimo, że zjawiska te stanowią ważne uwarunkowanie lokalnej polityki.3 Nawet przy bardzo ograniczonym i pochodzącym w większości z subwencji oświatowej budżecie gminy, jego podział oznacza wybór pewnych priorytetów w sferze polityki społecznej. Ten proces decydowania jest zjawiskiem politycznym i pozwala mówić o konstytuowaniu swoistego obywatelstwa na poziomie gminnym - opiera się ono na członkostwie osób we wspólnocie politycznej i określa przysługujące wszystkim członkom wspólnoty uprawnienia.
Niniejszy artykuł jest próbą zarysowania koncepcji lokalnego wymiaru obywatelstwa społecznego i zastosowania jej do analizy skali zróżnicowania, charakteru i uwarunkowań polityki społecznej prowadzonej przez polskie gminy. W szczególności staram się ukazać, znaczenie dwóch problemów badawczych, które implikuje posługiwanie się kategorią obywatelstwa społecznego: jego lokalnych politycznych uwarunkowań i znaczenia wobec nierówności społecznych. Centralna teza tekstu jest rozwinięciem klasycznej myśli G. Esping-Andersena, że instytucje państwa opiekuńczego tworzą system stratyfikacji społecznej. W niniejszych rozważaniach próbuję wykazać, że kategoria lokalnego obywatelstwa społecznego odkrywa dwa wymiary funkcjonowania tego systemu - różnice między gminami w skali prowadzonej polityki społecznej oraz wewnątrzgminne mechanizmy faworyzowania pewnych pozycji odbiorców polityki społecznej. Jednocześnie oba te wymiary posiadają widoczne polityczne uwarunkowania. W pierwszej części tekstu prezentuję perspektywę polityki społecznej w analizie obywatelstwa. Część druga jest próbą konstrukcji teoretycznej kategorii lokalnego wymiaru obywatelstwa społecznego w polityce społecznej. W części trzeciej i czwartej prezentuję metodologię oraz wyniki ilościowych badań empirycznych nad obywatelstwem społecznym w polskich gminach.
I. Obywatelstwo społeczne w nauce o polityce społecznej
Obywatelstwo jest klasyczną kategorią nauk politycznych, prawnych, socjologii i filozofii. Bogactwo i różnorodność prac jemu poświęconych powoduje, że współcześnie stało się nie tylko przedmiotem badania (w takim wąskim znaczeniu funkcjonuje m.in. w naukach prawnych4), ale traktować je można jako wyłaniającą się perspektywę
Oto najbogatsze gminy w Polsce. To Zycie jak w Madrycie. ..Dziennik Gazeta Prawna” 27.07.2011
* Częstochowa sponsoruje in vitro, “Rzeczposopolila” 29.12.2011
Zagadnienie to jest szczegółowo omówione m.in. w: J. Bartkowski, Tradycja i polityka. Wpływ tradycji kulturowych polskich regionów na współczesne zachowania społeczne i polityczne. Wyd. Żak, Warszawa 2003.
Na problem ten zwraca uwagę m.in. J. Raciborski, który przytacza stanowisko J. Jagielskiego, że „obywatelstwo stanowi instytucję prawną i jego definiowanie powinno być
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego oraz Instytut Politologii Uniwersyt
INSTYTUT STOSOWANYCH NAUK SPOŁECZNYCH UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO ORAZ FUNDACJA ISNS UW ZAPRASZAJĄ NA
UNIWERSYTET WARSZAWSKI Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego zaprasz
Instytut Polityki Społecznej ips@uw.edu.pl www.ips.uw.edu.pl Dyrektor Instytutu: dr hab. C
Instytut Polityki Społecznej Studia I stopnia (stacjonarne) na kierunku polityka społeczna III rok L
O Autorach prof. dr hab. Krzysztof W. Baran pracownik Katedry Prawa Pracy i Polityki Społecznej Uniw
image040 (8) Public affairs w budowie relacji z instytucjami politycznymi i społecznymi Public
Podstawy negocjacji i mediacji Prowadzący: dr Łukasz Łotocki (Instytut Polityki Społecznej UW) 0
image039 (10) *ublic affairs w budowie relacji z instytucjami politycznymi i społecznymi •lic a
PRACOWNIABADAN HISTORII I TEORII RETORYKI INSTYTUT LITERATURY POLSKIEJ UNIWERSYTET WARSZAWSKI J
Instytut Stosunków Międzynarodowych*Uniwersytet WarszawskiSTOSUNKI MIĘDZYNARODOWEInternational
więcej podobnych podstron