66815 img004 (28)

36 Część I

sobą samotnego, niemal zawsze męskiego ja. Monolog ia tomaniy^aaeao. na ogól retoryczny, nie przechodzi w dialog. Jego prawdziwym miejscem jest ja liryczne albo jego epicka projekcja — bohater baironiczny. nad którym ia autorskie sprawuję „z romantyczna ironia" kontrolę jako nad swym sobowtórem. Do takiego monologicznego projektu ja zmierza tekst kluczowy dla projektu płci w romantyzmie niemieckim — Lucynda Schlegla, a w Polsce —Dziadów część IV, pełniąca podobną funkcję, choć znacznie bliższa Byronowi, stanowiąca inscenizowany monolog, w którym tożsamość mówiącego pozostaję niepewna. Po swym przeobrażeniu (z Gustawa w Konrada) konstytuuje się bez udziału kobiety. W Dziadach drezdeńskich kobiety brak. Jej miejsce zajmuje ojciec duchowy — przeważnie duchowny.

Słowacki, jak wiadomo, dłużej zachowa maskę bajronicz-nego ja romantycznego. Zza niejako nakładających się na sie-^    bie licznych lektur, od Szekspira po współczesnych Francuzów

^    (Hugo, Dumas, Sand i in.), które aktywnie wpłynęły zwłaszcza

na konstrukcję postaci kobiecych, trudno rozpoznać podmiot projekcji płciowej. Egzystencjalny projekt Słowackiego to zawsze projekt genialnego poety, który broni się — choć bezskutecznie, jak wskazuje historia badań — przed lekturą wykraczającą poza odniesienie autotematyczne. Zgodnie z dominującym modelem romantycznej autoprezentacji dotychczasowe badania nad Słowackim, ukierunkowane psychoanalitycznie i kulturoznawczo, przyjmowały za podstawę przede wszystkim poematy i listy do matki, będące szczytowym osiągnięciem romantycznej konfesji⁷. Tymczasem dla lektury._genderow£j^loń^y--ł&&Udra.mai⁸. funkcjonujący na całkiem innej zasadzie niż poemat czy liryka.

Dramaty Słowackiego sytuuia sie poza bajroniczną-auto-.prezentacia lub romantyczna konfesja. Są niezwykle mocno osadzone w akcji i postaciach. Ich tworzywo zaczerpnięte jest z bardzo różnych źródeł międzynarodowych albo też z mitycznej i najnowszej historii Polski, co zwłaszcza w polskim odbiorcy wzbudza szczególne oczekiwania związane z tema-

tem. Po Kordianie bohater bajroniczny stopniowo ustępuje na dalszy plan. Perspektywa zewnętrzna dyktuje także toczący

do romantycznej projekcji ja, uwalnia się od bajronicznego stereotypu epoki, który niekiedy przybiera charakter pustej formuły. Dyskurs dotyczący płci biologicznej i tożsamości nłciowei (sex and gender) może sie rozwijać bardziej autonomicznie. Wpisnie się w samą strukturę tekstu dramatycznego. Wyraża się w koncepcji postaci, w otwartej i zamkniętej formie dramatu, nigdy też nie stanowi wyłącznie tematu.

Ogólnie biorąc, o dramacie Słowackiego rozumianym jako dramat płci należy powiedzieć, że dopóki jego punktem wyjścia jest seks i pożądanie iako Inne w kulturze, dramat płci przeimuie dynamiczna fnnkcie w konstruowaniu teksitm staje się w tekście romantycznym owym niezbędnym Innym, pozwalającym unaocznić właściwą dla tego dramatu budowę tekstu. Natomiast kiedy gender stanowi tylko okazję do przy-

Walka płci i głos, jakim przemawiają

Na przełomie XIX i XX w. walka płci staje się hasłem kultury. Za sprawą dramatopisarzy skandynawskich główną formą, w jakiej się wyraża, jest dramat (Ibsen, Strind-berg). Gatunek ten odzwierciedla stan kultury i staje się wyróżnikiem historycznym. Dyskursy dotyczące tożsamości seksualnej— represywny i emancypacyjny — opuszczają do-mową przestrzeń biedermeieru i wkraczają w sferę publiczną.

Teraz inaczej jednak niż w romantyzmie, już nie tylko literatura męska przydziela głosy, którymi mają przemawiać obie płcie. Kobiety oraz wykluczone mniejszości seksualne chcą mówić własnym głosem. Parnas musi odsłonić swoją płeć i okazuje się, że jest to płeć męska. Kobiety i homoseksualiści stosują rężne strategie _w. walce ..a-dostęp do Parnasu, jak np. y zaspokajanie oczekiwań, emancypacja lub kamuflaż w formie

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
2013 10 28 02 36 Część trzecia OD PRZESZŁOŚCI DO TERAŹNIEJSZOŚCI
skanuj0071 (28) 438 Część 111,2: Myśl o sztuce w Italii Ouattrocenta fRozdział IV: O tym, jakimi mal
skanuj0072 (28) 440 Część 111,2: Myśl o sztuce w Italii Quattrocenta Czy dlatego, że jedna podoba ci
IMG28 (6) i Zyski ■ Część zysku może być wypłacona w postaci dywidend, u część może być zatrzymana
page0211 6* Ryc. 23. Agade, Sin i Iśtar (por. ryc. 28, 36, 61)http://rcin.org.pl
kocioł1 VKK ecoVIT/4 exclusiv Kotły kondensacyjne o dużej pojemności wodnej, o mocach 22, 28, 36,47,
M!4 214 Andrzej Zero - Mathcad 7.0 Rys. 7.36. Część przebiegu w biegunowym układzie współrzędnych Ry
28) 28_„__Część I. POJĘCIA I KATEGORIE j Forma procesu społecznego i Biorąc pod uwagę pierwsze
28) 28_„__Część I. POJĘCIA I KATEGORIE j Forma procesu społecznego i Biorąc pod uwagę pierwsze
roz3e 36 Część Pierwsza - Wprowadzenie do prawa cywilnego Problematyka indywidualnych stosunków prac

więcej podobnych podstron