img007
mi w dekodowaniu pojedynczych słów, co najczęściej odzwierciedla niewystarczające zdolności przetwarzania fonologicznego. Trudności w dekodowaniu pojedynczych słów są zazwyczaj niewspółmierne do wieku życia oraz innych zdolności poznawczych i umiejętności szkolnych; trudności te nie są wynikiem ogólnego zaburzenia rozwoju ani zaburzeń sensorycznych. Dysleksja manifestuje się różnorodnymi trudnościami w odniesieniu do różnych form komunikacji językowej - często oprócz trudności w czytaniu dodatkowo pojawiają się poważne trudności w opanowaniu sprawności w zakresie czynności pisania i poprawnej pisowni” (cyt. za: Bogdanowicz 1999; definicja w tłum. autorki).
Symptomatologia ryzyka dysleksji i dysleksji rozwojowej
Najwcześniej pojawiające się objawy dotyczą dwóch sfer - funkcji ruchowych oraz funkcji mowy. Niektóre są już zauważalne w okresie niemowlęcym i poniemowlęcym. Znaczny procent dzieci, które w wieku szkolnym wykazują trudności dyslektyczne związane z obniżeniem analizy i syntezy słuchowej, wykazywało zaburzenia mowy we wczesnym okresie rozwoju. Pierwszym niepokojącym znakiem jest opóźniony rozwój mowy, zarówno jeśli chodzi o pojawienie się pierwszych słów i zdań, jak i tempo ich przyrostu (Spionek 1973; Sawa 1987; Bogdanowicz 1994). Dzieci wówczas długo posługują się krótkimi, dwusylabowymi wyrazami i nieprawidłowo budują zdania. Badania przeprowadzone w 1952 roku we Francji przez Suzanne Borel-Maisonny (Spionek 1973) ujawniły, iż ponad 50 procent dzieci dyslektycznych przebyło w dzieciństwie różnorakie zaburzenia mowy. Hollis Scarborough (1998) mówi, iż dzieci zdia-gnozowane później jako dyslektyczne wykazywały w drugim roku życia subtelne opóźnienia językowe przejawiające się wolniejszym rozwojem słownictwa i składni. Do podobnych wniosków doszła także Heikki Lyytinen (1993), która prowadziła badania na terenie Skandynawii. Zasób słownictwa dzieci dyslektycznych pozostaje ubogi, w ich wypowiedziach powtarzają się agramatyzmy i neologizmy (Spionek 1973; Nartowska 1980; Sawa 1987). Mylą im się nazwy zbliżone fonetycznie, używają też nieprawidłowych przedrostków i przyimków. Dzieci z zaburzeniami analizy i syntezy słuchowej dodatkowo nie potrafią powtórzyć usłyszanego rytmu. Pojawiające się błędy i trudności językowe dotyczą wszystkich poziomów językowych oraz reguł nimi rządzących. Największa liczba badań w tym zakresie dotyczy świadomości fonologicznej.
Z wiekiem zwiększa się liczba symptomów. Obejmują też one więcej sfer rozwojowych. Zarówno w okresie przedszkolnym, jak i w klasie „0” istniejące trudności sprawiają, że dziecko funkcjonuje gorzej niż jego rówieśnicy podczas codziennych zajęć, zarówno dydaktycznych, jak i dowolnych.
Dzieci z dysleksją czytają wolno, głoskują, przekręcają wyrazy, mają też trudności ze zrozumieniem czytanego tekstu. Piszą litery i cyfry odwrotnie - w lustrzanym odbiciu. Pomimo znajomości reguł ortografii nie potrafią ich stosować. Napisany tekst jest dla nich trudny do odczytania - litery nie mają właściwego kształtu, są źle połączone, często nie mieszczą się w liniaturze.
Jean Augur (1997), podając listę „symptomów” ryzyka dysleksji, przypomina o niewątpliwych atutach cechujących dzieci z opisywanej grupy: szybkim myśleniu i wykonywaniu zadań (choć niestety z pominięciem instrukcji), dużej dozie twórczych rozwiązań, a także uzdolnieniach konstrukcyjnych.
Najczęściej trudności w czytaniu i pisaniu dostrzegane są dopiero u starszych uczniów, a powinno się je zauważyć w okresie nauczania początkowego, nawet w „zerówce”, gdy dziecko zaczyna się uczyć czytania. Najkorzystniej jednak, gdy ujawnione zostaną symptomy zapowiadające przyszłe trudności w czytaniu i pisaniu jeszcze przed podjęciem nauki szkolnej. Obserwacje rozwoju dyslektyków od dzieciństwa aż do wieku dorosłego oraz badania podłużne wskazują, że przebiega on według nietypowego wzorca. O dysharmoniach rozwojowych w konsekwencji zaburzeń rytmu rozwoju psychoruchowego pisała już w latach 60. Spionek (1965; 1973). Są to objawy dysharmonii rozwoju psychoruchowego, a więc opóźnienia rozwoju niektórych funkcji poznawczych, funkcji ruchowych oraz ich integracji, które leżą u podstaw nabywania czynności czytania i pisania. Mówimy wtedy o „ryzyku dysleksji”. Termin ten wprowadziła w Polsce Marta Bogdanowicz (1994), odwołując się do terminologii stosowanej w publikacjach kampanii prowadzonej w 1993 roku przez European Dysle-xia Association na temat wczesnego rozpoznawania dysleksji. „Ryzykiem dysleksji” obciążone są dzieci mające już kogoś w rodzinie z podobnymi zaburzeniami, pochodzące z nieprawidłowej ciąży i porodu oraz te, które wykazują wszelkie opóźnienia rozwojowe.
Oto lista objawów ryzyka dysleksji. Jej celem jest uczulenie otoczenia dziecka na niepokojące dysharmonie jego rozwoju mogące świadczyć o zaburzeniach dyslektycznych. Pozwala ona odpowiednio je zidentyfikować i - co za tym idzie - możliwie wcześnie rozpocząć terapię (Bogdanowicz 2002)1. Jednoczesne występowanie kilku wymienionych objawów u jednego dziecka pozwala przypuszczać, że mamy do czynienia z dzieckiem „ryzyka dysleksji”.
Wiek niemowlęcy i poniemowlęcy
Rozwój psychomotoryczny dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się czytania i pisania zazwyczaj przebiega nietypowo, ponieważ jest niehar-monijny. Jak już wspomniano, Halina Spionek zwróciła uwagę na zaburzenia
19
Szczególowy opis symptomów, jak i narzędzie diagnostyczne „Skala Ryzyka Dysleksji" znajduje się w publikacji Marty Bogdanowicz Ryzyko dysleksji. Problem i diagnozowanie, wyd. IV, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2004.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
img007 mi w dekodowaniu pojedynczych słów, co najczęściej odzwierciedla niewystarczające zdolności
img007 mi w dekodowaniu pojedynczych słów, co najczęściej odzwierciedla niewystarczające zdolności
5. ANALIZA ILOŚCIOWA Ze względu na niewielkie objętości (pojedyncze mikrolitry) i co za tym idzie ba
IMG565 (2) 232 (De)Konstrukcje kobiecości mi, jest odzyskanie podmiotowości, co odbywa się zarówno p
egzamin 0 pytania POLITOLOGIA EGZAMIN Z FILOZOFII CZESCJl Podaj odpowiedzi zawierające około 50 słów
11 Lokalna macierz sztywności Lokalną macierzą sztywności często pojedynczego pręta, co ilustruje r
Co najczęściej „zarzuca się" biotechnologii? • Gen orzecha brazylijskiego w
W restauracji1a W RESTAURACJIWE DWOJE Zdarzyło się to w ekskluzywnej restauracji. Znajoma zwierzyła
Zaufanie to osobna kwestia" Pani Jones: Nie ufacie mi? Po tym wszystkim, co dla was zrobiłam? T
Scan116 (2) 116 A. Facoetti i wsp. a zaburzeniami czytania pojedynczych słów i nie-słów. Dodatkowo,
więcej podobnych podstron