img009

narodowych, regionalnych, rodzinnych, rozwój techniczny i informatyczny, za którym nie nadążają osoby starsze). Autorka twierdzi ponadto, że margi nalizację społeczną osób starszych w Polsce pogłębiają: niska aktywność In dzi starszych w walce o swoje prawa i przywileje, swoista „pokora” i „duma" starszego pokolenia (nie należy ubiegać się o pomoc ze strony instytucji, gdyż świadczy to o nieporadności życiowej i niewłaściwym wychowaniu dżin ci), ograniczony dostęp do informacji, ignorowanie ludzi starszych i starowi przez media, brak zainteresowania prawami i potrzebami ludzi starszych (priorytetem są bowiem problemy związane z biedą i bezrobociem), nieko rzystna sytuacja w służbie zdrowia i pomocy społecznej (niewydolność sys tomów), arogancja i nieżyczliwość urzędników, brak integracji społecznej, postawy wobec starości oraz negatywny stereotyp polskiej starości⁶⁴. Nato miast B. Szatur-Jaworska podkreśla, iż marginalizacja ludzi starszych spo wodowana jest przede wszystkim brakiem rodziny lub brakiem z nią kontaktów oraz złym stanem zdrowia⁶⁵. Inne przyczyny marginalizacji najstarszego pokolenia to — według B. Synaka — słaba identyfikacja osób starszych z zachodzącymi przemianami, co wynika z ostrej krytyki okresu PRL-u⁶⁶.

E. Trafiałek twierdzi, iż marginalizacja najstarszej grupy wiekowej w Polsce przebiega stopniowo. Obejmuje rezygnację z pełnienia wielu ról społecznych (głównie roli pracownika), zerwanie kontaktów z ludźmi, ograniczony dostęp do dóbr i usług oraz instytucji (edukacyjnych, socjalnych, kulturalnych, politycznych). Narastająca izolacja, bezradność, bierność, obojętność, marazm, oczekiwanie na pomoc ze strony osób lub instytucji wraz z istniejącymi przejawami dyskryminacji społecznej ludzi starszych, często prowadzą do niemal całkowitej nieobecności starszego człowieka w życiu społecznym⁶⁷. Równocześnie większość ludzi starszych w Polsce utożsamia się z negatywnym stereotypem starości, godząc się „z pauperyzacją, zepchnięciem na margines życia społecznego, [...]. Ich potrzeby ulegają minimalizacji. Są zagubieni, mało widoczni, [...] pozbawieni możliwości dochodzenia swych praw, rzadko zdolni do zabiegania o akceptację, miłość, szacunek, o swoje prawa - wykluczeni bezradnością, nienadążający za wyzwaniami współczesnego życia”⁶⁸. Jednakże - jak podkreśla autorka - osoby mobilne, aktywne w różnych sferach życia społecznego, o wysokich kwalifikacjach zawodowych nie podporządkowują się stereotypowi wykluczenia⁶⁹.

E. Trafiałek, Marginalizacja ludzi starych..., s. 471-476; tejże, O nową politykę społeczną wobec starości. W: Polska a Europa. Procesy demograficzne u progu XXI w. Proces starzenia się ludności Polski i jego społeczne konsekwencje..., s. 188.

^1,5 B. Szatur-Jaworska, Ludzie starzy..., s. 31.

^wi B. Synak, Polska starość..., s. 130; B. Synak, Pozycja społeczna..., s. 14.

^I)! E. Trafiałek, Marginalizacja ludzi starych..., s. 475-476.

⁹⁸ E. Trafiałek, Polska starość..., s. 109.

*’⁹ E. Trafiałek, Człowiek stary..., s. 583.

Uwaga gerontologów, polityków społecznych, jak i pedagogów skupia i>l><■(me na możliwościach przeciwdziałania marginalizacji społecznej lu-.1,1 .i.uszych. Akcentuje się przede wszystkim konieczność stworzenia tali i, li warunków życia najstarszej generacji, aby możliwy stał się jej powrót .I,, nklywnego udziału w życiu społecznym. Podstawą jest zlikwidowanie

. l uli.....cznych przyczyn marginalizacji społecznej osób starszych. Znaczącą

mli w zapobieganiu marginalizacji społecznej najstarszej grupy wiekowej l.i Iu.uije się działaniom z obszaru pomocy społecznej, których celem ma Im' włączenie ludzi starszych do różnych wspólnot¹.

Skutecznym sposobem walki z problemem dyskryminacji i marginaliza-i |i potocznej osób starszych mogłoby być podjęcie realizacji postulatów U Mynoka zawartych w następujących słowach: „Ludziom starym trzeba [...] .Im |    | ..powód do dalszego życia«, a to oznacza nie tylko (choć ma podsta

wowe znaczenie) zapewnienie seniorom godziwych warunków materialnych, . li ii u i ■ ) opieki zdrowotnej i socjalnej - słowem poczucia bezpieczeństwa. »Po-wml do dalszego życia« to także międzypokoleniowa solidarność i sieć konin U ów rodzinnych, to zachowanie samodzielności gospodarczej w domu, polni In nie oparcia w społeczności sąsiedzkiej i lokalnej, możliwość i chęć ulilywnego życia, możliwość wykorzystania wzrastającego potencjału star-.,•! .go pokolenia dla społeczno-ekonomicznego i kulturowego rozwoju nasze-l u i kraju. Tylko wówczas można w pełni zapobiec ..społecznemu wykluczaniu starszych osób, ich marginalizacji, dalszej deprecjacji starości, przejawom »ageizmu« i stereotypizacji”².

5. Sytuacja rodzinna ludzi starszych

Rodzina jest podstawową grupą społeczną i naturalnym środowiskiem /ycia dla wszystkich osób bez względu na wiek. W okresie starości zwiększa się wartość rodziny, co jest m.in. wynikiem wycofywania się z szerszych kręgów społecznych. W życiu osoby starszej rodzina odgrywa zatem olbrzymią rolę, jest najważniejszym środowiskiem życiowej aktywności i grupą odniesienia. Prawidłowo funkcjonująca rodzina dostarcza człowiekowi star-n/.emu wsparcia w różnych wymiarach (tj. wparcia instrumentalnego, wartościującego etc.). W razie choroby czy niepełnosprawności osoby starszej, to przede wszystkim rodzina zapewnia jej opiekę i pielęgnację, stając się główną grupą samopomocy. Rodzina jest zarazem najbardziej pożądanym źródłem pomocy, gdyż wraz z jej udzielaniem zaspokajanych jest wiele innych

89

1

   Por. m.in. M. Orłowska, Pedagogika społeczna i praca socjalna a kwestie marginalizacji społecznej. W: Bezpieczeństwo człowieka w środowisku lokalnym. Pod red. W. Ciczkow-uliiego. Olsztyn 1999, s. 435; E. Trafiałek, Marginalizacja ludzi starych..., s. 477.

2

   B. Synak, Polska starość..., s. 132-133.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
WYDZIAŁ ELEKTRONIKI TELEINFORMATYKA Obserwując rozwój technik informatycznych i telekomunikacyjnych
Kryzys oprogramowania - polega na tym, że rozwój technik wytwarzania oprogramowania nie nadąża za ro
68038 Scan51 4. ZMAGANIA O INFORMACJE W miarę intelektualnego rozwoju i technicznego poziomu rozwoju
INNOWACYJNA GOSPODARKA NARODOWA STRATEGIA SPÓINOSCI ROZWOJU REGIONALNEGO UNIA
NARODOWA STRATEGIA SPÓINOSCIINNOWACYJNAGOSPODARKA ROZWOJU REGIONALNEGO UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI
Kardas rodzia?# stronyG8 479 23Zarządzanie informacją Tomasz Stefaniuk Rozwój technik telekomunikacy
//A POLICEALNA SZKOŁA KOSMETYKI ul. Rodzinna 83 I 57-300 Kłodzko i ROZWOJUgamma technik technikustug
Rozwój techniki W 1882 Etienne-Jules Marey wynajduje „pistolet do fotografowania ’; Potrafi on za je
KAPITAŁ LUDZKI NARODOWA STRATEGIA SPÓJNOŚCI Akademia Doskonalenia Technik Informatycznych UNIA
KAPITAŁ LUDZKI NARODOWA STRATEGIA SPÓJNOŚCI Akademia Doskonalenia Technik Informatycznych UNIA
KAPITAŁ LUDZKI NARODOWA STRATEGIA SPÓJNOŚCI Akademia Doskonalenia Technik Informatycznych UNIA
KAPITAŁ LUDZKI NARODOWA STRATEGIA SPÓJNOŚCI Akademia Doskonalenia Technik Informatycznych UNIA
KAPITAŁ LUDZKI NARODOWA STRATEGIA SPÓJNOŚCI Akademia Doskonalenia Technik Informatycznych UNIA
KAPITAŁ LUDZKI NARODOWA STRATEGIA SPÓJNOŚCI Akademia Doskonalenia Technik Informatycznych UNIA

więcej podobnych podstron