0000006

KRÓTKA GRAMATYKA JĘZYKA JAPOŃSKIEGO

Schemat

Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
ja watashi watakushi	my	watashi-tachi watakushi-tachi
ty,; panpani anata	wy państwo	anata-tachi
on karę	oni (męski)	kare-tachi
ona kanojo	one (żeński) ono (nijaki)	kanojo-tachi kare-ra

Ponieważ z reguły zaimek stanowi temat zdania, stoi za nim często partykuła wa:

Watashi wa Poorando-jin desu. Jestem Polakiem (Polką).

Anata wa Nihon-jin desu ka? Czy jesteś Japończykiem (Japonką)?

Ten schemat odpowiada polskiemu i wystarcza do „użytku domowego". Jednakże japońska rzeczywistość językowa jest bardziej skomplikowana.

Kilka istotnych spostrzeżeń:

Japończyk nie definiuje się jako indywiduum, lecz jako członek społeczeństwa. Dorośli rozmawiają inaczej z dziećmi, a dzieci inaczej z dorosłymi niż między sobą; mężczyźni inaczej między sobą niż z kobietami. Pracownik rozmawia inaczej ze swoim szefem a inaczej z kolegami itd. Znajduje to wyraz m. in. w doborze zaimków osobowych. Stąd język japoński dysponuje dużą liczbą zaimków osobowych, aby móc wyrazić szacunek albo uprzejmość, równy status społeczny albo też np. zwrócić się grzecznie do rozmówcy w trakcie kłótni.

Kilka przykładów:

ja

watakushi	uprzejme
watashi	neutralne, standardowe
boku	poufałe, używane tyłko przez mężczyzn
orc	poufał<Ywulgame, tyłko mężczyźni (wyrażanie złości itp.)

ty, pan/pani

anata	uprzejme lub neutralne (jednakże we współczesnym języku japońskim forma ta ma wydźwięk negatywny i należy jej unikać. Zamiast niej używa się nazwiska bądź imienia w połączeniu z -san, -kun, -chan itp.)
anta	poufałe, używane raczej przez kobiety, ale również przez mężczyzn
omae	poufałe/wulgarne, raczej mężczyźni, ale tez kobiety (odpowiada ore)

Podczas rozmowy w języku japońskim zaimki osobowo są stosowane rzadziej niż w języku polskim. Jeśli rozmówcy się znają. preferuje używanie imion lub tytułów, również gdy chodzi o bezpośredniego partnera rozmowy.

Anata wa sensei desu ka? Czy jest pan nauczycielem?

Sumisu-san wa sensei desu ka? Czy pan, panie Sumisu. jest nauczycielem?

• Na marginesie: nie należy nigdy rozmawiać o kimś. używając jego imienia, ani też nie wolno dodawać -san (pan/pani,panna) do imienia. Chan dodaje się do imion dzieci, a w przypadku osób dorosłych, z którymi jesteśmy w bliskich relacjach, do nazwiska.

O sobie samym mówi się bez -san.

Zwracanie się do siebie w obrębie rodziny

Młodsze rodzeństwo zwraca się do starszych braci i sióstr nie po imieniu, lecz używając grzecznego zwrotu, który sygnalizuje różnicę wieku:

np.

onii-san starszy brat onee-san starsza siostra

Podkreśla się również różnicę pomiędzy mówieniem o matce własnej lub cudzej, dzieciach własnych lub rozmówcy. _

haha	moja matka
chichi	mój ojciec
kodomo	moje dziecko (dzieci)
musuko	mój syn
musume	moja córka
kanai	moja żona
shujin	mój mąż

okaasan	matka pańska matka
otoosan	ojciec pański ojciec
okosan	pańskie dzieci
musuko-san	pański syn
musume-san	pańska córka
okusan	pańska żona
goshujin	pański mąż