0000013

250 V. Strukturalizm lingwistyczny

wypukłym. „Gotowane” należy również najczęściej do kuchni, którą można by nazwać „endo-kuchnią”, stosowaną do wewnętrznego użytku i przeznaczoną dla małej zamkniętej grupy, podczas gdy „pieczone” należy do „egzo-kuchni”, a więc takiej, którą częstuje się gości. W dawnej Francji podawano gotowaną kurę jako posiłek w gronie rodzinnym, a pieczone mięso na uczcie (której stanowiło punkt kulminacyjny: podawano je obowiązkowo dopiero po mięsach gotowanych i jarzynach, przeznaczonych na początek posiłku, razem z „rzadkimi owocami”, jak melony, pomarańcze, oliwki i kapary).

Ta sama opozycja, chociaż sformułowana inaczej, daje się odnaleźć w społeczeństwach egzotycznych. Guyaki z Paragwaju, bardzo prymitywni, pieką zwierzynę w całości, chyba że przyrządzają mięso, które wówczas musi być ugotowane, na obrzędy związane z nadawaniem imienia dziecku. Kainangowie z południowej Brazylii zabraniają spożywania gotowanego mięsa wdowcowi i wdowie, jak również zabójcy wroga. We wszystkich tych przypadkach przepisy na potrawy gotowane towarzyszą zacieśnieniu, a przepisy na pieczone - rozszerzeniu więzów rodzinnych lub społecznych.

Posuwając się tym śladem można by oczekiwać, że kanibalizm (który jest ex definitione endo-kuchnią dla gatunku ludzkiego) chętniej posługuje się techniką gotowania niż pieczenia oraz że przypadki opiekania zwłok, poświadczone przez literaturę etnograficzną, powinny być częstsze przy egzo-kanibalizmie (spożywanie ciała wroga) niż przy endo-kanibalizmie (spożywanie krewnego). Rzeczą interesującą byłoby przeprowadzenie badań statystycznych w tej materii.

Niejednokrotnie również - na przykład dość często w Ameryce, a niewątpliwie także gdzie indziej - wystąpi powiązanie „pieczonego” z życiem wędrownym (na zewnątrz wspólnoty wiejskiej) i „gotowanego” z życiem osiadłym (wewnątrz wioski). Z tej racji „pieczone” jest dodatkowo kojarzone z mężczyznami, „gotowane” zaś z kobietami. Tak jest mianowicie u ludów Trumai, Yagua, Jivaro w Ameryce Południowej oraz na północnym krańcu kontynentu u Ingalików. Ale stosunek ten może też ulec odwróceniu. Assinibuanowie z wysuniętych na północ prerii Ameryki Północnej rezerwują przyrządzanie gotowanych posiłków dla mężczyzn udających się na wyprawę wojenną, natomiast kobiety zostające w wiosce nigdy nie używają naczyń i mięso tylko pieką. Niektóre informacje sugerują, że w niektórych krajach Europy Wschodniej można by znaleźć to samo odwrócenie powiązań „gotowanego” i „pieczonego” z płcią męską i żeńską.

Istnienie owych systemów odwróconych jest oczywiście problemem i nasuwa myśl, że osie opozycji są jeszcze liczniejsze, niż się podejrzewa, i że ludy, u których występują takie odwrócenia, tworzą układ odniesienia z innych osi niż te, które zostały wyodrębnione na wstępie. Dla przykładu: gotowanie jest metodą całkowitego wykorzystania mięsa i jego soków, podczas gdy pieczenie pociąga niszczenie i stratę. Pierwsze oznacza więc oszczędność, drugie rozrzutność; ta ostatnia jest arystokratyczna, tamto zaś ludowe. Aspekt ten staje się pierwszoplanowy w społeczeństwach, które stosują przepisy określające różnice statusu między jednostkami lub między grupami. U dawnych Maorysów - stwierdza Prytz--Johansen - szlachcic mógł sam piec swe pożywienie, unikał natomiast wszelkiej styczności z paleniskiem służącym do duszenia, które pozostawiano niewolnikom i kobietom niskiego pochodzenia. Toteż kiedy pojawiły się kotły i rondle, sprowadzone przez białych, zostały one uznane za naczynia przeklęte. Jakże zaskakujące to odwrócenie tej postawy, na którą zwróciliśmy uwagę u Nowokaledończyków.

Owe różnice w ocenie „gotowanego” i „pieczonego” w zależności od tego, czy perspektywa grupy jest arystokratyczna, czy demokratyczna, są widoczne również w tradycji

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
58 (226) czesne. Głaskania można wykonywać zarówno dosercowo, jak i odsercowo. Należy również doprow
Strukturę gospodarczą ojej zmiany zawęża się najczęściej do produkcji. Struktura gospodarki Działy
DSC00518b Na budowie szczególną uwagę należy również przywiązywać do właściwej organizacji ręcznych
0000011 (11) 248 V. Strukturalizm lingwistyczny jak nie ma społeczeństwa bez mowy, nie ma również ta
Image343 ceń i uszkodzeń w systemie. Należy również uwzględnić zagadnienia przetwarzania tego kodu n
Włączyć należy również rozchody związane z takimi przedsięwzięciami budowlanymi jak: -
PRZEBIEG LECZENIA Rys. 4c. Karta ortodontyczna [7] Do kategorii dokumentacji formalnej należy równie
Jednakże należy również nie zapominać, że są one pomocne w szeregu pośrednich działań związanych z t
PRZEBIEG LECZENIA Rys. 4c. Karta ortodontyczna [7] Do kategorii dokumentacji formalnej należy równie
METODOLOGIA BADAŃpraca naukowa - charakterystyka (2) Należy również zwrócić uwagę, że poprawność
Zdj?cie1093 Nanostruktury struktury o rozmiarach pomiędzy Aatą molekularną a mikroskopową, najczęści
109 Do Ii-ej klasy należy również kilkunastu górali, lepszych, lecz i droższych przewodników, którzy

więcej podobnych podstron