0000052 (6)

Rodzaj

substancji

Budowa i właściwości

Rola biologiczna

Białka

Linearne polimery aminokwasów. Mają złożone struktury wtórne. Masy cząsteczkowe od kilku tysięcy do kilkuset tysięcy dalto-nów, a najbardziej złożone białka nawet do kilku milionów daltonów.

Większość białek jest enzymami, tj. biokatalizatorami. Ponadto stanowią składniki błon biologicznych oraz występują w' płynach ustrojowych. Są głównymi składnikami włókien mięśniowych i włókien kolagenowych w ścięgnach, skórze i in.

Kwasy nukleinowe

Są linearnymi polimerami nu-kleotydów: związków składających się z zasad purynowych i pirymidynowych, pentozy i kwasu fosforowego. Rozróżniamy dwa rodzaje kwasów nukleinowych: rybonukleinowe (RNA) i dezoksyrybonukleinowe (DNA). Masy cząsteczkowe od kilku tysięcy (niektóre rodzaje RNA) do kilku miliardów (DNA) daltonów.

DNA stanowi materiał genetyczny komórek i niektórych wirusów'. Różne rodzaje RNA uczestniczą w procesach biosyntezy białek. Niektóre wirusy zawierają RNA jako materiał genetyczny.

Wiclocukry

Są linearnymi lub rozgałęzionymi polimerami cukrów i ich pochodnych.

Stanowią materiał zapasowy wyższych organizmów — stanowią formę magazynowania glukozy (glikogen. skrobia). Stanowią jeden z podstawowych składników ścian komórek roślinnych (celuloza); wchodzą w skład ścian komórek bakteryjnych (np. murcina).

Lipidy

Głównymi składnikami lipidów są kwasy tłuszczowe oraz często kwas fosforowy i zasady azotowe. W środowiskach wodnych lipidy mają tendencję do agregacji w duże skupiska (micełe lub błony) i stąd podobieństwo ich właściwości do właściwości makrocząsteczek.

Stanowią główny składnik błon komórkowych oraz błon otaczających organelle wewnątrzkomórkowe. Niektóre tłuszcze są odkładane w organizmach jako materiał zapasowy, którego utlenianie dostarcza organizmowi energię.