07

współrzędnej poprzecznej y jest prostopadła do płaszczyzny symetrii statku, przechodzi przez początek układu i jest skierowana od lewej do prawej burty, gdy patrzy się od rufy w stronę dziobu.

Początek pierwszego układu współrzędnych leży w punkcie przecięcia płaszczyzny owręża z płaszczyzną symetrii Odcięte punktów leżących od płaszczyzny owręża w stronę rufy mają wartości ujemne.

Początek drugiego z omaw ianych układów współrzędnych leży w punkcie przecięcia płaszczyzny podstawowej przez pion rufowy

Przy obliczaniu współrzędnych środka masy statku drugi układ współrzędnych jest wygodniejszy większość mas na statku (ładunków, zapasów lub balastów) ma w tym układzie dodatnie odcięte. Daje to mniejsze możliwości popełnienia błędów obliczeniowych, zwłaszcza przy odręcznym sumowaniu momentów, niz w pierwszy m układzie, gdzie część mas ma ujemne odcięte.

!Uwaga. Przy obliczaniu współrzędnych środka masy statku należy najpierw' sprawdzić, czy odcięte wszystkich mas składowych statku podane są względem tej samej bazy (płaszczyzny) Dotyczy to zwłaszcza odciętej środka masy statku przed załadunkiem, która może być fjodana względem owręża. na przykład przy wyznaczaniu jej na /Kuklowie krzywych hydrostatycznych statku przegłęh lanego

Przeliczania odciętych z jednego układu współrzędnych na drugi dokonuje się według wzorów:

Axyz - układ współrzędnych związany z PR Oxyz układ współrzędnych związan> z owTęZcm

Rys i Układy współrzędnych stosowane przy opis ir kadłuba

3. Masa i współrzędne środka masy pustego statku

Masa statku pustego M_P jest to masa statku całkowicie wyposażonego. bez ładunku, zapasów, załogi, jej bagażu i prow iantu.

Zamiast masy pustego statku czasami podawana jest masa pustego statku gotowego do drogi. Jest ona równa masie pustego statku powiększonej o masę załogi, jej bagażu i prowiantu:

M₀= Mp + Mp

gdzie:

Mq - masa pustego statku gotowego do drogi.

Md - masa załogi, jej bagażu i prowiantu.

Ponieważ wielkość M_D jest w przybliżeniu stała lub zmienia się w niewielkim stopniu w porównaniu do masy pustego statku Mp, często w dokumentacji zamiast masy statku pustego podawana jest masa statku pustego gotowego do drogi. Należy zawsze sprawdzić, jakiemu stanowi statku odpowiada wielkość masy pustego statku podana w' dokumentacji.

Masę pustego statku Mp i współrzędne środka masy statku dla takiego stanu i wyznacza się na podstawie prób pomierzania nośności i próby przechyłu. Przeprowadza się je w trakcie prób zdawczo-odbiorczych: nowo zbudowanego statku lub statku gruntownie przebudowanego.

Masę pustego statku Mp i odciętą jego środka masy x<jp wyznacza się na podstawie zanurzeń dziobu i rufy pomierzonych w trakcie próby nośności. Rzędną środka masy pustego statku Zgp wyznacza się na podstawie próby przechyłu. W celu uzyskania dużej dokładności w określeniu masy i jej współrzędnych obie próby przeprowadza się w ściśle określonych warunkach i z zachowaniem odpowiednich procedur. Warunki przeprowadzania prób i sposoby obliczania wyników określają towarzystwa klasyfikacyjne (w Polsce - Polski Rejestr Statków).

Wyniki tych prób podane są w protokole pomiaru nośności (masa pustego statku i odcięta środka masy) i w protokole z próby przechyłu (rzędna środka masy pustego statku) - w załączniku podane są wartości Mp, Xcp i Zgp dla statku typu B-354.