13336 Image (12)
78
Janusz Slawiiiski
korowodu lektur dzieła — zamyka, w danej chwili, cały ciąg jego odczytań. Że zatem włącza się jako aktor w widowisko procesu historycznoliterackiego.
Oczywiście: jego rola we wspólnocie czytających ma pewne szczególne właściwości, których nie powinniśmy przeoczyć. Przede wszystkim zaś taką. Historyk literatury potrafi mianowicie instalować się w dowolnej fazie recepcji dzieła — poczynając od stadium przypuszczalnej intencji autora. Może na przykład pytać, co chciał swoim współczesnym powiedzieć Sienkiewicz poprzez wizję wojen kozackich w Ogniem i mieczem; ale może też wnikać w rozumienie tej powieści przez jej pierwszych czytelników; zainteresuje się — dajmy na to — racjami ideowymi tego środowiska publiczności, jakie reprezentował Prus w swojej recenzji Sienkiewiczowskiego dzieła; albo też zapyta, co wniosły do semantyki tego dzieła późniejsze opinie o twórcy Trylogii — Nałkowskiego czy Brzozowskiego; czy — co równie możliwe — jaki sposób czytania owej powieści ustabilizował się w nauczaniu szkolnym okresu międzywojennego.
Stawiając tego rodzaju pytania historyk literatury wchodzi eksperymentalnie w pewne rekonstruowane sytuacje komunikacyjne, których nikt poza nim nie musi w danym czasie doświadczać. W swoich działaniach badawczych odgrywa niejako czytania minione, przyjmuje właściwe im punkty widzenia i .motywacje, plasuje się w obrębie kultur literackich nieraz odległych i obcych — trudnych do pojęcia w jego współczesności. Umiejętność podejmowania i przeprowadzania takich przedsięwzięć wyróżnia go z tła wszelkich innych typowych ról i postaw czytelniczych. To prawda. Jednakże niezależnie od tego, w jaką fazę* historycznego życia dzieła usiłuje się włączyć — nie potrafi przecież, unieważnić ani nawet zawiesić presji standardów kulturowo-literackich, której w sposób naturalny podlega. Nałkowski odczytywał Sienkiewicza dla (i w imieniu) środowiska odbiorców należących do liberalno-lewico-wej inteligencji przełomu stuleci; dzisiejszy badacz odczytujący Nałkowskiego czytającego Sienkiewicza — też czyni to dla (i w imieniu) swojej publiczności. Rekonstruując dawniejsze warstwy historycznej semantyki dzieła — wbudowuje w nią nową warstwę.
Jeszcze do niedawna zachowywał się tak, jak gdyby nie wiedział, co naprawdę czyni. Obecnie już coraz częściej ma ochotę zastanowić się nad rzeczywistą sytuacją, w jakiej się znajduje. Cóż z tego, że będzie bez końca doskonalił metodykę opisu różnych typów odbierania dzieła, jeśli zapozna fakt, że również praca literaturoznawcza do nich należy? Odnajduje więc w sobie potrzebę refleksji nad systemem czytania, który praktykuje, i nad rodzajem odbiorców, które inscenizuje swoimi poczynaniami. Refleksją taką samego siebie wkomponowuje w przedmiot badany...
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Image (12) Praca w zespole którekolwiek z poniższych twierdzeń dają się odnieść do waszego zespołu,
Image (29) 18 + JANUSZ KOSTKCKI patrywać miejsce i znaczenie lektury w obszarze po
image 078 78 Szyki antenowe liniowe i planarne inteligentnymi lub adaptacyjnymi (ang. adaptwe, smart
image 12 (2) I cały nasz wyrób krajowy Byt wolny, by! wolny cet Więc przeto zbyłeś swej głowy.
image (12) jpeg umownymi określeniami obrazy, które uważał za dzieło jednego, ale nie zidentyfikowan
prn na - 2 -19 1. 2. 3. 4. 6. 7- 8. A 10. 11. 12. Dr*Janusz KRUCZYŃSKI Kierownik Referatu
IMG624 294 Antropologia strukturalna &arazem zgrupowanie wszystkich 1, 2, 3 itd. w postaci ta- b
44745 IMGE18 i®_Janusz Sławiilskl: U źródeł polski ........n
10253 image 5 12 wiosła i dwóch prosto stojących ludzit z których jed< ciągnie wiosło ku sobie, d
Image 12 ELEMENTY LEŻĄCE POZA PŁYTKAMI 104 T507, 508 Tranzystor BD135 gr.
Image (12) 1 POLICE SERYICE STRENGTH (a) As at 31 March 2007, there were 232,948 full-time equivalen
Image (12) 1 2_ć>s o<dtj v)&w\ kV H rćalćcfo^ ;
więcej podobnych podstron