15465 Skanowanie 12 12 18 04 (4)

Jedną z przyczyn jest również brak zunifikowanych wzorców w zakresie postępowania ofertowego, określenia warunków technicznych wytwarzania form, prób i odbioru oraz bieżącej obsługi form. Tej tematyce poświęcona jest ta praca. Załączone dokumenty wykonane w wersji elektronicznej były wprawdzie ankietowane, ale na pewno zawierają jeszcze wiele usterek. Za wszelkie uwagi krytyczne i propozycje udoskonalenia dokumentów autorzy z góry dziękują. Istniejąca wersja jest propozycją autorów opartą na podobnych dokumentach i normach z różnych źródeł. W niektórych przypadkach można by ją uznać za zbyt szczegółową, lecz równocześnie właśnie takie ujęcie umożliwia dokonanie kompleksowych uzgodnień przy zamawianiu form oraz uściśla warunki kontroli przy ich odbiorze.

W technicznej literaturze zagranicznej nie przywiązuje się specjalnej wagi do terminologii; nie jest ona jednolita, ponieważ — zdaniem autorów tych publikacji — jest to problem drugorzędny. W tej pracy również nie można było stosować ścisłych reguł: przyjęło się i utrwaliło w języku potocznym, że uypraska i uyrób są pojęciami jednoznacznymi, podobnie jak wtryskiwanie i wtrysk. To samo dotyczy pojęć: masa i stop, jako krótkich określeń tworzywa w stanie płynnym. Ponadto w sposób zamienny stosowane są pojęcia: korpus i obudowa formy, a także elementy handlowe, normalia, epęści normalne, chociaż te ostatnie w znaczeniu ogólnym nie są określeniami jednoznacznymi. A zatem terminologia polska może nadal budzić kontrowersje.

Książka została poprzedzona referatami wygłoszonymi na Sympozjach PLASTECH oraz artykułami wydrukowanymi w czasopismach MECHANIK i TS RAPORT. Dzięki temu możliwe było przedyskutowanie wielu poglądów w szerszym gronie specjalistów. Już po zakończeniu książki życzliwe i wnikliwe uwagi Panów Jerzego Dziewulskiego (Wadim-Plast) i Andrzeja Szymańskiego (GRAFORM) pozwoliły na usunięcie pewnych uchybień. Forma graficzna ilustracji i załączników jest niewątpliwą zasługą Pana Adama Drobika.

Wszystkim, których uwagi pomogły w opracowaniu tej książki, gorąco dziękujemy.

Autorzy

Warszawa — Nynashamn 2007

Forma wtryskowa w procesie produkcyjnym

W technologii wtryskiwania forma jest podstawowym, ale równocześnie i najsłabszym ogniwem procesu produkcyjnego. W trakcie sekundowego czasu wypełniania formy i następującego po nim chłodzenia stopu pod ciśnieniem ukształtowany zostaje zespół cech zewnętrznych i wewnętrznych wyrobu. Ze względu na konieczność kierowania zachodzącymi zjawiskami i przemianą stanu tworzywa, formy jako narzędzia technologiczne nie mają swojego odpowiednika w oprzyrządowaniu do obrabiania innych materiałów. Dlatego też budowa formy wtryskowej nie ma nic wspólnego z budową np. ciśnieniowych form do odlewania metali, a tym bardziej tłoczników czy wy-krojników. Wynikają stąd następujące wnioski:

• Konstrukcja form wtryskowych i innych narzędzi do przetwórstwa tworzyw jest całkowicie odrębną i stale rozwijającą się specjalnością narzędziową.

• Narzędziownie produkujące formy wtryskowe są już na świecie wydzieloną dziedziną przemysłu.

Forma wtryskowa składa się ze związanych ze sobą dwóch grup zespołów funkcjonalnych: technologicznych i mechanicznych (rys. 1.1)

FUNKCJE MECHANICZNE FORMY SĄ ZAWSZE PODPORZĄDKOWANE FUNKCJOM TECHNOLOGICZNYM.

STOPIEŃ UWZGLĘDNIENIA WYMAGAŃ TECHNOLOGII WTRYSKU JEST PODSTAWOWYM MIERNIKIEM JAKOŚCI KONSTRUKCJI FORMY.

Rys. 1.1 Grupy zespołów funkcjonalnych formy wtryskowej [3]