17266 Top 31 BMP 2
LX «2EŃCY»
znacznie gorszy, a towarzyszki jej zdają sobie sprawę, że w każdej chwili może je również czekać to samo. Starosta nienosi bowiem korbacza tylko od parady.
iMimo ciężkiej pracy od świtu do zmroku, mimo groźnego korbacza Starosty, który chciałby obiad połączyć z wieczornym posiłkiem, którego denerwuje, iż robotnice przerywają na chwilę pracę, by odetchnąć i nacieszyć się pieśnią, i który wciąż krzyczy: „Poźynaj, nie postawaj” (w. 29, 45), żniwiarki utrzymują swój dialog w krytycz-ale'pogodnym toniejfw tym tonie utrzymana też jest piękna pieśń Pietruchy. Poszczególne człony owej pieśni, zgodnie z częstym obyczajem pieśni ludowej, poprzedza kunsztowny refren inicjalny20. Jednocześnie jednak ze słów Oluchny dowiadujemy się (XVIJ£, ww. 67—78) o dziejącej się bezpośrednio za sceną („S*ł y s z y s z, jakie Ma-rusz.ce tam daje śniadanie” — w. 70) i obserwowanej przez uczestniczki dialogu („P a t r z, jako ją katuje... krwią się oblinęła” — ww. 75—76) tragedii innej żniwiarki, pobitej do krwi korbaczem Starosty. Scena ta nie mieściłaby się już zupełnie w ramach siełankowej tonacji utworu, nie dotyczy też postaci biorącej udział w dialogu, czytelnik dowiaduje się o tym tylko ze słów Oluchny (ww. 70—76). Krzyk.) widok Mar uszki. katowanej za sceną, uczestniczy jednak w bezpośredniej akcji utworu, stanowi przestrogę dla obrotnej, wygadanej i krytycznie usposobionej Pietruchy!
leniwiarkj. nie pomstują głośno, nie uważają przedstawionych żdarzeń źa coś nadzwyczajnego, to ich chleb powszedni. Protest społeczny, niegwałtowny bynajmniej, znajduje Wyrak w lirycznej, .pie^ni^ Poprzez porównanie Sta- 1 2
\ i
V '■ .
rostv ze słoneczkiem ukazano bowiem, iż ciężkie warunki pracy żniwiarek i postępowanie ekonoma nie są czymś zgodnym z naturalnym porządkiem świata.,,.. Słoneczko. ma nauczyć Starostę-,—jalr^głośT refren, umiarkowania, łaskawości wobec robotnicrj
Tendencja krytyczno-cfydaktyczna utworu nie została wypowiedziana konsekwentnie przez usta żniwiarek. Ostatecznie Pietrucha za wszystko wini „domową swachę”, a nie Starostę i stojący za nim dwór3:
Dobry on barzo człowiek, by go nie psowała Domowa swacha; ta go właśnie osiodłała : I rządzi nim, jako chce, a on się jej daje
- Za nos wodzić. Pod czas mu ledwie nie nałaje.
i Na kogo ona chrap ma, może i od niego
Spodziewać się, że go co potka niesmacznego.
(ww. 87—92)
Nie wiemy, czy wiele więcej chciał zawrzeć w morale utworu sam poeta. Stosunek Szymonowica wobec poddaństwa chłopów określa przecież jakoś omawiany poprzednio list, datowany 17 lipca 1611 roku4, choćbyśmy nawet przyjęli, iż w owym konkretnym wypadku miał właśnie rację on, feudalny dzierżawca majątku, a nie zbiegły chłop, który przecież mógł być zwykłym szkodnikiem. Dzięki jednak dramatycznej konstrukcji przedstawionego obrazka odbiorcy, a zwłaszcza odbiorcy nam współczesnemu, sielanka Żeńcy może powiedzieć coś więcej. Wskutek powściągliwości (Sformułowanego morału pozwolił autor czytelnikowi na pewną swobodę dopowiedzenia własnej oceny.
20 H. Windakiewiczowa, Studia nad wierszem
zwrotką poezji polskiej ludowej. «Rozprawy Wydziału Filologicznego Akademii TJ(miejętności«, t. LII (S. III, t. VII). Kraków 1913, s. 201.
J. Ziomek, Poezja polska epoki Odrodzenia [w:] Odrodzenie w Polsce, t. IV, Historia literatury. Warszawa 1956, s. 143,
Por. rozdz. III oraz przyp. 20 i 21 do tego rozdziału.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Top 003 bmp lx> I <>*? , m - ó ^ *P“ n (Js^rt -ny-ylBP) y* a^Wnut^aLfo-1
Top 31 bmp garischer Sicht. In: Festschrift Karl Mollay zum 65. Geburtstag. Hrsg. von Antal Madl. Bu
Top 60 bmp dziedzicznie właściwościach układu nerwowego./ Inaczej natomiast rzecz się ma ze zdolnośc
Top 82 bmp danemu, czy nie można ich zastosować — by tak rzec — ze znakiem ujemnym?). Oto przykład,
Top 92 bmp SUPLEMENT PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA ZADAŃ Z ROZDZIAŁU HI ROZWIĄZANIE DO ZADANIA ZE STRONICY
img046 Stan zdrowia Polaków jest znacznie gorszy niż w innych krajach europejskich. W 77,4% gospodar
Top 001(1) bmp TT TT U ^Jli^g^Tj^JoaaaLrt rnrtvrj3cf ,n^.y TP ®*«7> ’ łu/»»Y*
Top 12 BMP 154 SZYMON SZYMONOWIC Oddałem gospodarstwo, on mię wygnał z niego: Snadź to się panom tra
Top 37 BMP LXXII POKREWIEŃSTWA ZE STYLISTYKĄ BAROKU rody żywej a losami człowieka 1 (por. np. siei.
Top 50 bmp 2 I I l 1 20 Wie lang wird denn das noch dauern? Ich mu£ auf die Uhr schauen ... schickt
12932 Top 32 BMP 2 AKCENTY AUTOBIOGRAFICZNE łscii * I . * Wypada też podkreślić od
21425 Top 54 BMP Jl-FIIUU JUJ!_ JMJJ mm Jl-FIIUU JUJ!_ JMJJ mm CVI ODMIANKI TEKSTU «RYTMU» J nak się
22256 Top 48 BMP 2 XCIV MICKIEWICZ O SZyMONOWICU wprowadzony do poezji polskiej przez Simonidesa, ch
22312 Top 38 BMP LXXIV KOMPOZYCJA je najprawdopodobniej w celu stylizacji wypowiedzi indywidualnej p
71284 Top 44 BMP LXXXVI EDYCJA Z R. 1629 karskiej Antoniego Wosińskiego w Krakowie
więcej podobnych podstron