201030Image0037

ZARYS CHEMII KOSMETYCZNEJ

wych oraz związków polifenolowych, i są spotykane pod nazwami handlowymi Dco-Usnai czy też Usnagran. Przykładowo, pierwsza z wymienionych nazw odnosi się do bezwodnego ekstraktu stosowanego jako .<rodek przeciwbaktcryjny w deodorantach, preparatach do pielęgnacji stóp oraz artykułach do higieny jamy ustnej. Należy wspomnieć, że jako środek przeciwdrobnoustrojowy w preparatach do kąpieli oraz szamponach przeciwłupicżowych jest używana również mieszanina wyciągu kwasu usninowego z tenzydami nicjongcnnymi z grupy N-tlenków amin typu R-CONH(CH₂)_n-N(CH₃)₂ —>O, gdzie R jest alkilową resztą tłuszczową. Kompozycja taka ma nazwę handlową Usnat AO.

Działanie dcodorujące przypisuje się również niektórym, bogatym w związki fenolowe, olejkom eterycznym (np. olejek tymiankowy, goździkowy). Przykładowo, olejek tymiankowy zawiera 30-70% tymolu (lab. VI) oraz 3-15% karwakrolu (tab. VI) o właściwościach przeciwdrobnoustrojowych.

Właściwości deodorujące wykazują również substancje utleniające. Z połączeń takich do celów kosmetycznych wykorzystuje się chloraminy oraz sole kwasu podchlorawego (podchloryny). Z chloramin najistotniejsze znaczenie ma chloramina T (ryc. 88), czyli sól sodowa N-chloro-4-metylobenzenosulfonamidu, znana też m.in. jako: Activcn, Chlorazenc, Chlora-septine, Chlorina, Euclorina, Gansil, Halamid, Tochlorine, Tolamine.

Ryc. 88.

W roztworze wodnym chloraminy hydrolizują, dając podchloryn sodowy (NaOCI), który następnie rozkłada się z wydzielaniem tlenu atomowego (ryc. 88) o właściwościach dezynfekujących. Dlatego podchloryny, w przeciwieństwie do chloru, są dobrze tolerowane przez skórę i błony śluzowe. W kosmetyce chloramina jest czynnikiem dcodorującym i dezynfekującym m.in. w pudrach, preparatach do czyszczenia protez zębowych.

Jako dcodorunt w pudrach kosmetycznych oraz kąpielach do stóp zastosowanie znajduje również zasadowy podchloryn magnezu (Mg(OH)OCI], bardziej znany pod nazwą handlową Magnocid. Sól ta słabo rozpuszcza się w wodzie, a jej 1 -procentowa zawiesina w wodzie (tzw. woda magnocidowa) reaguje alkalicznie (pH około 10). zawiera tylko niewielką ilość wolnego chloru i ma właściwości dezynfekujące.

Jako podgrupę w obrębie połączeń dcodorujących o działaniu przcciwdrobnoustrojowym można wydzielić tzw. blokcry enzymatyczne. Kosmetyczne blokcry enzymatyczne są substancjami zawierającymi zdolne do cnolizacji ugrupowania /J-dikarbonylowc. które wykazują właściwość blokowania bakteryjnych mctaloenzymów, przez chclatowanic kationów metali, niezbędnych do funkcjonowania tych fermentów. Przykładowo, blokery hamujące ureazę (niklocnzym), rozkładającą mocznik do amoniaku i dwutlenku węgla, często mogą być składnikami dcodorującymi w artykułach przeznaczonych do higieny osobistej.

Jak już wspomniano, odrębną grupę czynników dcodorujących tworzą związki, których skuteczność działania nie jest uwarunkowana właściwościami przeciwdrobnoustrojowymi. Do takich dcodorantów należy mieszanina mydeł, będąca kombinacją soli cynkowej kwasu rycynolowcgo z solami innych, długołańcuchowych hydroksykwasów. Kompozycja taka wykazuje synergizm działania składników i ma właściwość stabilizacji zapachu potu przez wiązanie produktów jego rozkładu. Jako składnik deodorujący artykułów kosmetycznych mieszanina ta znana jest pod nazwą handlową Grillocin.

Do czynników deodorujących o złożonym składzie i nie wykazujących działania przeciw-drobnoustrojowego można również zaliczyć kombinację estru metylowego kwasu cytrynowego z antyoksydantem BHT, czyli 2,6-ditertbuty!o-4-mctylofenolem - rycina 89.

W kosmetycznych preparatach dcodorujących kompozycja taka występuje pod nazwą handlową Hydagcn-DEO i jest stosowana w stężeniu 1-2%.

Inną grupę czynników deodorujących, nie działających przeciwbakteryjnie. tworzą wymieniacze jonowe, które przykry zapach polu usuwają przez wiązanie niższych kwasów

Rosdiułz