Obraz5 (51)

106

Estryfikacja alkoholi kwasem azotowym rzadko jest wykonywana w laboratorium. ponieważ estry kwasu azotowego nie mają zastosowań w chemii organicznej. Wybuchowe własności azotanów powodują jednak, że są one przedmiotem ciągłego zainteresowania ze strony przemysłu zbrojeniowego. W dużej skali przemysłowej produkuje się nitroglicerynę.'

ch₂oh    ch₂ono₂

CHOH + 3 HNO3 -1 CHONO2 + 3 H₂0

CHjOH    CH2ONO2

trójazotan gliceryny (nitrogliceryna)

Potoczna nazwa nitrogliceryna’’ nie jest poprawna, ponieważ przedrostek nitro- jest zarezerwowany dla związków, zawierających grupę NOj połączoną beqx>średnio z atomem węgla.

Estryfikacja alkoholi kwasem azotowym jest zabiegiem bardzo niebezpiecznym. Nawet w ściśle kontrolowanych warunkach przemysłowych ciągle zdarzają się tragiczne w skutkach wybuchy instalacji do produkcji nitrogliceryny. W carskiej Rosji więcej anarchistów zginęło przy otrzymywaniu nitrogliceryny w warunkach domowych niż od działań służb ochrony władzy.

Detergenty alkilosiarczanowe

Detergentami nazywamy substancje powierzchniowo czynne (zmniejszające napięcie powierzchniowe wody).

Nazwa pochodzi od ich zdolności do usuwania brudu (łac. detergere - usuwać).

Reakcja kwasu siarkowego z alkoholami wytwarza siarczany jedno-alkiiowe (wodorosiarczany):

ROH + HiSOł -i ROSOjH + H₂0

wodorosiarczan

alkilu

Siole sodowe otrzymywane z wodorosiarczanów alkoholi o długich łańcuchach są dobrymi detergentami i dlatego są często spotykanymi składnikami środków do prania i mycia, stosowanymi w gospodarstwach domowych. Często spotykanym detergentem jest dodecyiosiarczan sodu:

CH,CH:CHjCH₂CHjCH,CH2CHjCHjCH,CH2CH20S0)Na dodecylosiarczan sodu

Alkohole o długich łańcuchach węglowych nie rozpuszczają się w wodzie ale wodorosiarczany rozpuszczają się bardzo dobrze bo grupa -OSOjNa jest bardziej hydrofitowa niż grupa OH.

Fosforany

Estry kwasów fosforowych nie są omawiane w tradycyjnych podręcznikach chemii organicznej, mimo że przyroda wybrała je do budowy licznych związków, występujących w żywych organizmach. Polimerycznymi estrami kwasu fosforowego są kwasy nukleinowe a do związków o mniejszych cząsteczkach należą fosforany cukrów, odgrywające bardzo dużą rolę w metabolizmie komórkowym. W żywych komórkach występują estry kwasu fosforowego HjPOł, difosforowego H4P2O7 i trifosforowego HjPjOio.

W przyrodzie występują dwa rodzaje estrów kwasu fosforowego, różniące się liczbą grup alkilowych:

/OH

RO -P = O \

OH

fosforan

dialkitowy

Fosforany występujące w przyrodzie są najczęściej związkami o złożonej budowie, czego najbardziej uderzającym przykładem są kwasy nukleinowe. Należą one grupy fosforanów dialkilowych. Przykładem fosforanu dialkito-wego o niezbyt skomplikowanej budowie cząsteczki jest lecytyna, jeden z tłuszczowych składników komórek:

lecytyna

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
29781 Obraz5 (63) 106 Estryfikacja alkoholi kwasem azotowym rzadko jest wykonywana w laboratorium,
s che 1H Miedź natomiast reaguje z kwasem azotowym^), ale jest to reakcja udenienift i redukcji. Rea
DSCN4284 ESTRYFIKACJA Estryfikacja w technologii tłuszczów jadalnych rzadko jest wykorzystywana.&nbs
Obraz (1175) 246 Br Reakcję fenolu z kwasem azotowym można zatrzymać po wprowadzeniu jednej grupy ni
Obraz
3 (51) WW--    JuLkJpĄ    JUD/X (^USX€UL 1 ■ . a, .eM. ^ f
Obraz6 (51) mic zasobami ludzkimi w Oparciu o Kompetencje zasoby lud/is a* (wykładowcy, słuchacze,
Obraz0 (51) vmmac£ - ommwb iiisttóa. młai»cvijBa :cd -orzs^TOccaie saoae r^^feęlTżEK^o

więcej podobnych podstron