21196 Image0026

118

Szkoła - segregacje - nierówności

Z Z

□ wysoki SES □ średni SES D niski SES ■ b. niski SES

Duie miasta

Wykres 2.2. Skład społeczny szkół podstawowych (klasy ósme) dla lOfl uczących się w szkołach o najmniej korzystnym i lOfl uczących się w szkołach o najbardziej korzystnym składzie społecznym

Powyższy wykres ilustruje, jakie znaczenie ma dość wysoka wartość współczynnika segregacji w polskim systemie oświaty. Skład społeczny szkól podstawowych na poziomic klasy VIII w roku 1999 jest w polskim systemie oświaty silnie zróżnicowany, co oznacza, żc warunki społeczne, w których przebiega nauka szkolna, są bardzo zróżnicowane.

Porównując poziom segregacji w systemie polskim w roku 1999 na jeziornie klasy VIII dawnej szkoły podstawowej i poziom segregacji w 2001 roku na jeziornie klasy II gimnazjum, odnajdujemy podobne liczby.

Przejdźmy do wyników analiz danych z badania PISA/OECI) 2003.

W badaniu PISA/OECI) 2003 średnia wskaźnika segregacji wyniosła 29#. To tyle samo, co w CES IEA. Pamiętajmy jednak, żc wskaźnik użyty w CES IEA byl uboższy i nic uwzględnia! tych wszystkich aspektów' statusu, które zawiera! wskaźnik SES obliczany na podstawie danych PISA/OECI). Przeprowadzone analizy wykazują, że im więcej aspektów statusu sjiolecznego rodziny pochodzenia ucznia uwzględnimy, tym wyższe wartości przybiera wskaźnik segregacji międzyszkolnych. Arytmetyczna równość oszacowań wskazuje więc raczej na większe przeciętnie nasilenie segregacji w badaniu CES IEA.

Wyższe oszacowanie segregacji w CES IEA może być artefaktem. Zastosowana procedura losowania, wybór w obrębie wylosowanej szkoły oddziału, a nie uczniów, jK)wodujc, że oszacowanie segregacji międzyszkolnej może być zawyżone, bo zawiera trudną do określenia część zróżnicowania międzyoddziatowego.

Choć przeciętny jłoziom segregacji w obu badaniach jest zbliżony, to rzut oka na wyniki w 20 krajach, które wzięły udział w obydwu badaniach, pokazuje duże rozbieżności. Skąd mogą się brać różnice w oszacowaniu poziomu segregacji w poszczególnych krajach? Po pierwsze, badanie PISA/OECI) dotyczy o rok starszej populacji.

Rozdział 2. Poziom segregacji społecznych w polskiej oświacie

119

Węgry

Tajlandia

Meksyk

Brazylia

Turcja

Urugwaj

TUnezja

Wiochy

Słowacja

Austria

Niemcy

Indonezja

Belgia

Grecja

Francja

Korca

Hiszpania

Czechy

Serbia

Uchtenstcin

Japonia

Australia

USA

Szwajcaria Portugalia Holandia Polska Luksemburg Hongkong Wielka Brytania Macao-Chiny Kanada Irlandia Rosja Dania Łotwa Nowa Zelandia Islandia Norwegia Szwecja Finlandia

— 45 -n—	-_r- -r~ * -	---1
' _IL	«	-------• :-,i HBB—R
40	- l	--1 •
35	—i—_■■	......J
-35_	_ r	—i
~sr	_i______	i
__34___	-[-----	-1

3Ł

~33 C—_		=3
_33____ _L _		ZD

SC

321

_32	-r——-
31	_1	i ■ i
_31_	"i
"31 "	_i_-_i_:	■ Bi m
__30	L-~ ~	.. ■-tj
_29 _	_E_: _	i ■ • ■ ł
----29	_L_____

—i

251

261

26:

25	_J

__124 , L
-24-----r--	■ ■ "‘i

__23 _ r
—21-1--—---T-rr—r-TTOCT^KsairT

23 7	_

— 23 ... 1 ------- -----1
—22 i .. . .. :	-,
22 1 " .	......• • v-' ^m
21 1 . .	_:_1
19 — i—	___1
19 I___
	........ ~ ' '~"'l
—iu—i-- ~rr
141 1-^— - i - — ■ ~~ i-" ~—	-1

100

ITocent wariancji SES

1 międzyszkolna [H wcwnątrzszkolna

Wykros 2.3. Poziom segregacji SKS w h,ulanych systemach szkolnych PISA 2003. Procent wariancji wskaźnika SES wyjaśniany przez podział na szkoły, ranking według poziomu segregacji

('Mdiceenia własne na podstawie PISA/OECI) 2003