V

2013-11-25

Mieczysław Gałuszka Zakład Socjologii

Międzyuczelniana Katedra Nauk Humanistycznych Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Ciało ludzkie:

płeć biologiczna versus płeć kulturowa w analizach socjologicznych

Płeć kulturowa (gender) = społecznie skonstruowane postawy i zachowania, zorganizowane zwykle dychotomicznie jako kobiecość i męskość.

Szerokie rozumienie:

» poziom tożsamości: kim jestem?

» poziom symboliczny: ideały kulturowe, stereotypy kobiecości i męskości,

■ poziom strukturalny: podział pracy w ramach instytucji i organizacji, powstający na podłożu płci.

Płeć biologiczna (sex) = biologiczne zdeterminowane rozróżnianie między mężczyznami a kobietami, dotyczy w szczególności różnic fizycznych.

Problem redukcjonizmu: związek między ludzką biologią a kulturą:

natura ------- wychowanie

biologia------- kultura

geny ------ środowisko

ciało ------- umysł

(S. Pinker, Tabula rasa. Spory o naturę ludzką, GWP,2005) Humań Genome Project - 2001 r. - ludzie posiadajądo 30 000 genów, w tym 99,9 materiału genetycznego jest u wszystkich jednakowa.

Teza redukcjonizmu biologicznego = pogląd, że istnieją pewne niezmienne cechy ludzkiego wyposażenia genetycznego, które są odporne na zmianę.

■    zachłanny redukcjonizm = sprowadzenie całości zachowania ludzkiego do czynników genetycznych bez uciekania się do żadnych przyczynowych etapów pośrednich,

■    umiarkowany redukcjonizm = wyjaśnienie zjawiska za pomocąłańcuchów przyczynowych, bez uciekania się do kategorii tajemnic czy cudów.

Teorie na temat ciała

Ludzi nakłania się do wykonania „pracy” nad ciałem, której celem ma być utrzymywanie konkretnego, pożądanego wyglądu.

Proces ten można rozumieć jako:

■    filozoficzne implikacje i wymogi stawiane wobec ciała,

■    teologiczna praca nad ciałem,

■    ideologiczne wymogi kształtowania ciała,

■    medyczne interwencje na ciele,

■    pasywny skutek władzy dyscyplinującej,

■    aktywny proces konstruowania tożsamości,

■    konsumpcyjny model zawłaszczania ciała,

■    ponowoczesna przygoda z ciałem.