21620 ScannedImage 28
Rozdział II
Postacie sacrum
Dialektyka sacrum—profanum a badania nad religiami Australii
Od czasów Durkheima i Otta myśl religioznawcza kszałtuje się w oparciu
0 podział rzeczywistości na dwie przeciwstawne sfery, nie mające ze sobą nic wspólnego: sacrum i profanum. Sacrum charakteryzuje się przejętymi z analiz Rudolfa Otta terminami: valde alienum (coś zupełnie innego), mirum (dziwne), areton (nie-wysłowione), majestas (uzależniająca wszechmoc), augustum (budzące szacunek). Wyróżnikiem sfery sacrum jest sensus numinis (poczucie boskości), który przybiera formę mysterium (tajemnicy), wypełnioną treścią ambiwalentnych uczuć tremendum (grozy) i fascinans (zachwytu)1. W tej perspektywie sacrum jest emocjonalną manifestacją niepoznawalnego numinosum. Jest wolne od wszelkich moralnych
1 racjonalnych ograniczeń, motywuje zarówno czyny pozytywne jak i negatywne (np. wojna religijna, kanibalizm, ofiara ludzka). Z kolei założeniem Durkheima, przejętym przez francuską szkołę socjologiczną, był absolutny podział ludzkiego uniwer-sum na rozłączne sfery świętości i świeckości. Nie mogą one w żaden sposób zachodzić na siebie, nie tylko dlatego, że mechanizmy religijne, jak instytucja tabu, generują zachowanie czystości, lecz dlatego, że należą do odrębnych porządków ontycznych. Profanum należy do świata indywidualnego, sacrum jest manifestacją zjawisk społecznych, stanowiących rzeczywistość sui generis.
Eliade przejmując od Otta jego rozumienie świętości umieszcza ją nie tylko w obrębie dialektyki irracjonalne-racjonalne, lecz wskazuje wyraźnie względem czego sacrum jest valde alienum, mianowicie względem profanum. Eliade posuwa się tu śladami Durkheima czy Rogera Caillois, jednak jego dialektyka hierofanii, rozumianych jako objawienia świętości w świecie profanicznym, ma swoje miejsce pierwsze, które opisaliśmy w rozdziale poprzednim: illud tempus. Wielki Czas jest rozumiany zarówno jako kategoria religijna, jak i historyczno-religijna, a więc poza umiejscowieniem w czasie wydarzeń mitycznych ma jeszcze sens rzeczywistości archaicznej, w której zanurzony jest odwieczny homo religiosus. Ta rzeczywistość zostaje ukonkretyzowana w pierwszym tomie Historii wierzeń i idei religijnych jako
R. 011 o , Świętość; elementy racjonalne i irracjonalne w pojęciu bóstwa, Wrocław 1993.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
ScannedImage 30 Dialektyka sacrum—profanum a badania nad religiami Australii 33 wej i aktywności”. T
IMG64 (4) 48 Hąydtn Wh ii. jego historycznym badaniom nad religijnymi systemami ludz kości. Jednak
religia a kultura7 96 RELIGIA A KULTURA Znacznie częściej w badaniach nad religijnością posługujemy
ScannedImage 83 86 Rozdział //. Postacie sacrum zainteresowanych91. Jeśli grupa odejdzie gdzieś dale
ScannedImage 25 28 Rozdział I. Czas Snu co uczyni, pieśni jakie zaśpiewa, miejsca w których przystan
ScannedImage 25 28 Rozdział I. Czas Snu co uczyni, pieśni jakie zaśpiewa, miejsca w których przystan
skanuj0230 28_ Rozdział 1 3. Nieostrość granic sektorów, trudności w zdefiniowaniu
Lalek3 28 Rozdział I We wrześniu 1946 roku oddział „Zapory” spalił wieś Moniaki, w powiecie kraśnic
skanuj0230 28_ Rozdział 1 3. Nieostrość granic sektorów, trudności w zdefiniowaniu
stat Pagee resize Rozdział 4Wprowadzenie do planowania badania statystycznego4.1 &
rozdział 4 (39) ją utracić. Badania prowadzone w Stanach Zjednoczonych AP wykazały, że krzywa życia
s 28 29 28 ROZDZIAŁ 1 Przedmiot stosunku prawnego bywa różnie określany w teorii prawa1. Według jedn
więcej podobnych podstron