24659 skanuj0005

Rozdział 1. Naukowy sposób poszukiwania związków między zmiennymi. Rodzaje badań

Terminem zmienna określamy zarówno zmienne teoretyczne, jak i obserwacyjne, inaczej empiryczne. Badacze często określają swoje zmienne na różnym poziomie ogólności (np. agresywność, skłonność do udziału w bijatykach, wynik w kwestionariuszu mierzącym agresję). Brak standardowych operacjonalizacji zmiennych teoretycznych powoduje, że często badacze tworzą własne definicje (i operacj onalizacje). Po latach walki o definicje takich pojęć, jak inteligencja, motywacja czy osobowość, uznano, że są to pojęcia naturalne, których w sposób tradycyjny (przez podanie warunków koniecznych i wystarczających) zdefiniować się nie da. Nie sposób porównać wyników badań np. nad zależnościądobrostanu od inteligencji, jeżeli nie znamy operacjonalizacji zmiennych. Konsekwencją tego jest tendencja do formułowania hipotez w j ęzyku zmiennych empirycznych, a nie zmiennych teoretycznych. Spotkamy się więc często ze sformułowaniem „wpływ systemu nagradzania na wynik w teście”, choć można sądzić, że badacz jest w rzeczywistości zainteresowany funkcjonowaniem intelektualnym, a nie tylko wynikiem w konkretnym teście. Zalecane jest jednak formułowanie hipotez w terminach nieobserwowalnych zmiennych teoretycznych z równoczesnym wskazywaniem operacjonalizacji, czyli sposobu budowania zmiennych empirycznych (czytaj: związków wskaźników ze zmiennymi teoretycznymi).

Nie sposób przecenić roli teorii w badaniach naukowych. W tym podręczniku poświęconym analizie danych jest ona pominięta, ale zakładamy, że Czytelnik zapozna się z literaturą metodologiczną [1, 5,19].

Badania korelacyjne

Jeżeli badamy związek między dwiema zmiennymi, np. poziomem stresu egzaminacyjnego a wynikiem w teście, to może się okazać, źe jest on:

1.    pozytywny (współczynnik korelacji między dwiema zmiennymi ilościowymi — omówiony w rozdziale 8. — jest dodatni: patrz rysunek 1.1), co oznacza (jeżeli jest istotny statystycznie), że im wyższy poziom stresu, tym wyższy wynik w teście

lub

2.    negatywny (ujemny - patrz rysunek 1.2), co oznacza (jeżeli jest istotny statystycznie), że im wyższy poziom stresu, tym niższy wynik w teście.

Jeżeli związek między poziomem stresu a sprawnością intelektualną jest krzywoliniowy, współczynnik korelacji liniowej może wynieść zero, co przez początkujących badaczy bywa błędnie interpretowane jako brak związku (patrz rysunek 1.3), a oznacza jedynie brak związku liniowego.

Badania, w których obserwujemy jedynie współwystępowanie zmiennych nazywane są badaniami korelacyjnymi.

Każda osoba biorąca udział w badaniu jest przedstawiona jako punkt, którego pierwsza współrzędna (X) odpowiada jej poziomowi stresu,: natomiast druga współrzędna (Y) jej wynikowi w teście.

STFES'

Rysunek 1.1. Przykład pozytywnego (dodatniego) liniowego związku między poziomem stresu a sprawnością intelektualną (współczynnik korelacji wynosi 0,77)

Y

STRESI

Rysunek 1.2. Przykład negatywnego (ujemnego) liniowego związku między poziomem stresu a sprawnością intelektualną (współczynnik korelacji wynosi -0,80)

Y

Rysunek 1.3. Przykład krzywoliniowego związku między poziomem stresu a spraw-nościąintelektualną (współczynnik korelacji wynosi 0,05)

21

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
skanuj0006 Rozdział 1. Naukowy sposób poszukiwania związków między zmiennymi. Rodzaje badań Rozdział
17469 skanuj0008 / Rozdział 1. Naukowy sposób poszukiwania związków między zmiennymi. Rodzaje badań
75761 skanuj0003 Rozdział 1. Naukowy sposób poszukiwania związków między zmiennymi. Rodzaje badań wy
82994 skanuj0004 Rozdział 1. Naukowy sposób poszukiwania związków między zmiennymi. Rodzaje badań na
37582 skanuj0007 Rozdział I. Naukowy sposób poszukiwania związków między zmiennymi. Rodzaje badań W
27488 skanuj0009 Rozdział 1. Naukowy sposób poszukiwania związków między zmiennymi. Rodzaje badań do
69636 skanuj0002 (13) Policz siłę związku między zmiennymi: (lOpkt) 4. Przeprowadzono analizę przyro

więcej podobnych podstron