41241 Obrazs6

450 Rozdział xm

dyfikująco na treść odpowiedzi, np. negatywny stosunek do badań może prowokować tendencję do nieszczerych odpowiedzi. Również same kategorie odpowiedzi mogą być rozumiane w sposób wieloznaczny.

Nauczyciel korzystający z dobrze opracowanego kwestionariusza musi zapoznać się również z interpretacją rezultatów badań oraz kluczem rozwiązań i skaląocen. Klucz rozwiązań określa, jak należy kwalifikować odpowiedzi na poszczególne pytania, zaś skala ocen umożliwia dokonanie końcowej interpretacji wyników. Opracowanie zarówno klucza, jak i skali ocen wymaga specjalistycznego przygotowania oraz szczegółowego opracowania matematycznego. Dlatego też nauczyciel winien korzystać z gotowych, sprawdzonych przez specjalistów kwestionariuszy.

Przykłady kwestionariuszy i ankiet znaleźć można w bogatej literaturze metodologicznej, np. u Skomego (1974), Tyszki (1968), czy Brzezińskiego (1996).

2.7. Wywiad psychologiczny

Wywiad psychologiczny jest metodą podstawową w procesie diagnozy psychologicznej. Dostarczając informacji, jakich na ogół nie dają inne metody, pozwala na stosunkowo szybkie poznanie osoby badanej. Spośród metod stosowanych w psychologii wywiad stanowi jedną z najtrudniejszych, ale zarazem najnaturalniejszych metod. Wywiad psychologiczny to rozmowa dwóch osób siedzących naprzeciw siebie, prowadzona w ściśle określonym celu. Podstawowym celem wywiadu jest uzyskanie jak największej ilości informacji, szczególnie takich, jakie nie mogą zostać uzyskane za pomocą innych metod. Tym, co stanowi o specyfice tej właśnie metody badania jest możliwość poszerzenia informacji o faktach obiektywnych, o poznanie właściwego osobie badanej sposobu przeżywania świata. Metoda ta pozwala nam dotrzeć do postaw, emocji oraz dążeń rozmówcy. Jednąz zalet wywiadu jest możliwość rekonstrukcji tych fragmentów doświadczeń życiowych osoby badanej, które mogą wiązać się z jej aktualnymi problemami.

Wywiad jest metodą wielofunkcyjną służącą zarówno celom badawczym, jak i praktycznym. Jej niewątpliwą zaletę stanowi możliwość wykorzystania w badaniach selekcyjnych, diagnozie czy psychoterapii. Analiza przydatności tej metody pozwala wskazać na jej niewątpliwe zalety, jak i wskazuje na niebezpieczeństwa związane z tym typem uzyskiwania danych. Wśród zalet wywiadu można wymienić możliwość szybkiego poznania faktów, walor bezpośredniego kontaktu psychicznego z rozmówcą a także motywujący wpływ badającego na osobę badaną.

Krytycy metody wywiadu poddająw wątpliwość wiarygodność danych, które mogą zależeć od szczerości rozmówcy, wskazująna subiektywizm i selektywność informacji uzyskanych w wywiadzie. Istnieje niebezpieczeństwo zatajenia pewnych treści w obawie przed potępieniem i krytyką bądź też tendencji do przedstawiania się w korzystniejszym świetle. Wiarygodność danych powinno się zweryfikować na podstawie innych metod, zwłaszcza kiedy pojawia się wątpliwość, czy osoba badana chce i potrafi odpowiedzieć zgodnie z prawdą na zadane jej pytania.

Psycholog może poddać analizie nie tylko treść wypowiedzi osoby badanej, ale również sposób mówienia, a także jej reakcje na pytania i samą sytuację wywiadu. Interpretacja wypowiedzi rozmówcy wymaga uwzględnienia pewnych wskaźników niewerbalnych, takich jak wyrazy mimiczne, ruchy ciała, usytuowanie przestrzenne. Prowadzącego wywiad interesuje ogólny wygląd rozmówcy. Zwracamy m.in. uwagę na budowę fizyczną, sposób ubrania, fryzurę. Ta ostatnia może być komunikatem o przynależności do jakiejś subkultury. Yarrow (Mussen 1970, s. 38) sugeruje, aby uwzględnić w wywiadzie następujące dane obserwacyjne:

1.    Fizyczne — postawa, np. swobodna — skrępowana; gesty, wyraz twarzy, np. ponury — radosny; siła ruchów, energia działania; koorydnacja ruchowa, zakres ruchów swobodnych, np. czy dziecko korzysta z przestrzeni w sposób ekspansywny czy ograniczony.

2.    Fizjologiczne — brak równowagi ruchowo-naczyniowej, np. czerwienienie się, pocenie, napięcie mięśni.

3.    Formalne cechy języka—np. gadatliwość, płynność mowy, jej tempo, szybkość.

4.    Zachowania związane z interakcją— sposoby ustosunkowania się do badającego, np. próby kontrolowania sytuacji, opór, uległość, dominacja, bierność, zależność, wycofanie się.

5.    Sposób bycia—np. spontaniczność, zahamowanie, kompulsywność, słaba organizacja, skupienie, rozproszenie.

Dokonanie prawidłowej obserwacji oraz właściwej interpretacji wymaga dużego doświadczenia klinicznego. Obserwacja jest najczęściej stosowaną techniką towarzyszącą wywiadowi. Zwykle jednak w celu uzyskania pełniejszych informacji na temat osoby badanej posługujemy się innymi metodami, takimi jak kwestionariusze, testy (typu papier i ołówek), można również dokonać analizy wytworów działania.

Posługiwanie się metodą wywiadu nie jest łatwe, często celem wywiadu jest zdobycie informacji, które mogą wywoływać opór badanego. Psycholog powinien więc tak formułować pytania, aby nie wzbudzały u osoby badanej niepokoju. Wywiad psychologiczny tylko wtedy spełnia swoją rolę. jeśli pomiędzy psychologiem a osobą badaną nawiąże się wzajemny kontakt intelektualny i emocjonalny. Wywiad staje się często pierwszą okazją w życiu osoby badanej do nazwania własnego doświadczenia. Docieranie przez badanego do różnych obszarów psychologicznego funkcjonowania — nazwanie własnych emocji, postaw, dążeń, opinii ma często walor terapeutyczny. Sytuacje takie mogą być trudne i bolesne dla osoby badanej, ale to one właśnie stwarzają psychologowi okazję do oddziaływań psychokorekcyjnych.

Prawidłowe posługiwanie się metodą wywiadu wymaga znajomości technik i zasad przeprowadzania wywiadu. Jedną z ważniejszych spraw, o jakich w inna pamiętać osoba przeprowadzająca wywiad, jest stworzenie atmosfery sprzyjającej dobremu nawiązaniu kontaktu. Osoba badana powinna czuć się bezpiecznie oraz znać ceł rozmowy z psychologiem. Prowadzący wywiad stara się więc pozyskać zaufanie osoby Nadanej, okazując jej życzliwość i ewentualną pomoc. Dla psychologa wejście w relację społeczną, jaką jest sytuacja wywiadu, może stać się okazją do sformułowania pewnych hipotez na temat możliwych reakcji otoczenia badanego na jego zachowanie. Podkreśla się szczególnie rolę pierwszego wrażenia z kontaktu z osobą badaną (interesująco na ten temat pisze Antoni Kępiński w Poznaniu chorego).

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
29168 stat miejsc 7 r rozdziela się znów na dwie części, z których jedna dąży do powiększenia obszar
k17 2 1. Wytnij obrazki z potrawami i przyklej je na talerzach w odpowiedniej kolejności od poniedzi
Farm1925 Leki mocą też być podawane w postaci aerozoli na błony śluzowe (np. ni-■rośne™ do jamy siln
124 PRASA NA SWIECIE telnictwo w Malezji, został włączony do badań. Oba penżabskie dzienniki pominię
72018 P1020072 m Barbara Czerska jącego Wyżyną Głubczycką Wskazuje na to jej centralne położenie w s
części atomów tlenu na atomy azotu w strukturze cliityny w stosunku do struktury celulozy powoduje,
PICT6041 7. Oceń wpływ podanych poniżej operacji na wysokość kursu rosyjskiego rubla w stosunku do w
iPROJEKT BUDŻETU GMINY BRZEG NA 2018 ROK Zadłużenie gminy w stosunku do dochodów ogółem i
Grupa Kapitałowa Banku Handlowego w Warszawie S.A. kontraktów na rynku terminowym spadł o 23% w stos
iciowa technika pomiarowa -JD5CJ j Cechy robotów »-z^ną A2-zos2 p/aHBusź palrjjanj, w stosunku do
Na wyposażeniu laboratorium występuje także stanowisko do badań układu paliwowego silnika SO-3 (rys.

więcej podobnych podstron