50062 skanuj0098 (25)
204
dziec oddala się w głąb ekranu. Tak widzi siebie bohater dokumentu -do końca pozostaje kimś wyjątkowym i jako taki chce się utrwalić w pamięci przyszłych widzów. Możemy interpretować jego ostatni wyczyn jako celową próbę zwrócenia na siebie uwagi, świadomej ingerencji w scenariusz filmu, chęć wyreżyserowania jego zakończenia. „Albo -zdaniem recenzentki Stanislavy Pradnej - tym [wyczynem] chciał film o sobie zanegować i raczej zemścić się za to, że współpraca się kończy a z jego życia odejdzie ktoś, kto się nim poważnie zajmował, mimo że cały świat go odrzucił"8.
Można zaproponować jeszcze jedną interpretację: bohater czuje się przytłoczony wydarzeniami w świecie polityki, mediów, reklamy. Czuje się małym, nic nie znaczącym człowiekiem, nieważnym w kontekście problemów, nad którymi świat się zastanawia. Chce, choć na chwilę, zaistnieć na ekranie, chce, by go pokazano w telewizji, ale swój image do końca zamierza kreować sam.
Zauważono, że w dwóch ostatnich filmach reżyserka w bardziej zdecydowany sposób akcentuje autorską świadomość: wychodzi z cienia skromności, przyjmuje wyraźniejszą rolę partnerki w dialogu, mimo że w kadrze jest nadal nieobecna. Filmy Paulina i Rene przekraczają granicę sondy socjologicznej i podążają w kierunku psychologii wnętrza. Wiąże się z tym potrzeba reżyserki, by wypowiedzieć się „głośniej". Zanika chłód tak zwanej „bezstronnej postawy" i do filmu przeniknęła naturalna surowość czy też autentyczność, co widać zwłaszcza w dokumencie Remł.
W 1994 roku Helena Treśtfkova ukończyła jeszcze dwa dokumenty z cyklu „Powiedz mi coś o sobie": Lad'a i Martin, aneb Mń ći byt. Lad'a jest młodocianym przestępcą odbywającym karę w specjalnym obozie. Więźniowie pracują przy akompaniamencie marszów wojskowych, a z radia dobiegają wiadomości o przysiędze na Placu Wacława, podczas której przemawiał któryś z ważnych partyjnych „towarzyszy". Jest 28 października 1989 roku. Lad'ę, podobnie jak i innych bohaterów Treśtikovej, obejmuje amnestia ogłoszona w styczniu 1990 roku. I jemu mogłaby reżyserka zadać pytanie: „Czy będziesz umiał być wolny?" Lada, podobnie jak jego przyjaciółka Renata, nie jest w stanie odnaleźć się w społeczeństwie. Ich życie jest totalnym protestem przeciw wszelkim zasadom i normom. Włóczą się po dworcach, kradną i znów trafiają do więzienia. Renata wytatuowała sobie na ciele napis moje życie jest pomyłką; nienawidzi ludzi, ale chciałaby zapewnić dziecku, które ma
* Radeji iwsloucham, nei vypravim, dz. cyt. s Tamże.
urodzić, to wszystko, czego sama nie posiadała. Lad'a połyka kolejne metalowe przedmioty, na przykład trzydziestopięciocentymetrowe gwoździe i druty, byle tylko znaleźć się w więziennym szpitalu, bliżej Renaty, bowiem odmówiono im prawa do spotkań. Piszą do siebie pełne egzaltacji listy a ich odczytywaniu - podobnie jak kolejnym historiom miłosnym Lad'y - towarzyszy w ścieżce dźwiękowej muzyka walca.
W filmie przewija się cały szereg barwnych postaci, jak „Szwejk" chodzący z chomikiem na głowie, romscy muzykanci, bezdomni, ludzie z marginesu. Wszyscy spotykają się w długiej kolejce, ustawiającej się w nocy po kupony prywatyzacyjne, które odsprzedają natychmiast zainteresowanym współobywatelom. Ten proceder zapewni im na jakiś czas przetrwanie, dlatego atmosfera towarzysząca oczekiwaniu jest wręcz wesoła. Ludzie z dworców, podziemi i kotłowni żyją tą chwilą i cieszą się nią - dlatego w tle znowu słyszymy dźwięk walca. Prywatyzacja w wydaniu środkowoeuropejskim jest motywem przewodnim tego dokumentu. Mówi on bowiem o szerszym „marginesie" - nie tylko o bezdomnych, którzy śpią w kotłowniach - o ludziach, żyjących na krawędzi egzystencji, pozbywających się owego minimum danych im przez demokrację praw i wolności w zamian za środki, pozwalające im przeżyć najbliższe dni. Należy do nich również Lad'a, który nie znajduje w sobie ani odwagi ani odpowiedzialności, by pokierować własnym losem. Nikt w końcu takich cech w nim nie wykształcił, ani też od niego nie wymagał. Teraz jest jeszcze gorzej niż w poprzednim systemie - twierdzi bohater - tamten system był pewniejszy. Z socjologicznego punktu widzenia nie jest to tylko film o młodocianych przestępcach, ale i ludziach żyjących na poziomie minimum socjalnego, o prawach i mechanizmach rządzących ich zachowaniami.
Mieć czy być, podtytuł kolejnego dokumentu z cyklu Powiedz mi coś
0 sobie - Martin, od razu wprowadza nas w problematykę obecną w analizowanych wyżej obrazach. Główny bohater, Martin, kradnie od piętnastego roku życia, „aby mieć" - i tylko „mieć" go interesuje. Zycie z pieniędzmi to zupełnie co innego niż życie normalnego, pracującego człowieka -to jego credo. Z upodobaniem okrada bogatych właścicieli firm i drogie samochody. Pomiędzy jednym a drugim wyrokiem sądowym oddaje się szaleństwom na wolności: Nie liczyliśmy się z pieniędzmi; to piękne życie, ale długo nie trwa. Nie potrafi myśleć perspektywicznie, podobnie jak
1 jego znajomi z kolejki po kupony prywatyzacyjne; jego życie jest serią „wypadów" na wolność. Gdy je później wspomina, nachodzi go jednak refleksja - jak to możliwe, że większość tych ludzi, których spotykał w dniach beztroskiego dolce vita, to ludzie bogaci. W miarę upływu czasu godzi się z faktem, że ludzie kradną całe życie a nigdy nie byli w więzie-
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
jak zadziwi† 4 Okazuje się. ze nie tak łatwo jest docisnąć tłoczek do końca. „Coś" stawia opór.
8 kopia(2) Okazuje się, że nie tak łatwo jest docisnąć tłoczek do końca. „Coś” stawia opór. Wiemy, ż
skanuj0096 (25) Metody fonetyczne różnią się od poprzednich pod Wieloma względami. Punkt wyjścia sta
skanuj0113 (25) ROZDZIAŁ 5JAK POROZUMIEWAĆ SIĘ Z INNYMI?WPROWADZENIE Porozumiewanie się polega na sł
22018 skanuj0112 (25) 204 Ofeślar R^s- S_s_ -I^ V~n iNP 220 V. Zginanie ukośne_ Funkcje momentów
49620 skanuj0009 ujęć explicite nie deklarują się jako zwolennicy lego czy innego podejścia teoretyc
KOLOROBLOK WIOSNA (11) Przyjrzyj się uważnie układance przekreśl element, który nie pasuje do rysunk
który nie pasuje Przyjrzyj się uważnie rysunkom poniżej. Jeden z nich nie pasuje do trzech pozostały
więcej podobnych podstron